Δευτέρα 7 Ιανουαρίου 2013

Η ανάγκη για ανάγνωση





Πριν κάποια χρόνια, ο ελληνικός στρατός μου χτύπησε την πόρτα. Άντρας, σωματικά και ψυχικά ικανός, χωρίς δικαιολογία για αναβολή, με λίγα λόγια κάποιος με το κατάλληλο προφίλ. Κλήθηκα λοιπόν να ασκήσω το συνταγματικό μου δικαίωμα (sic!) και παρουσιάστηκα έναν Φλεβάρη παρέα με μερικούς εκατοντάδες ακόμα.

Δε θα σας μιλήσω για τη θητεία μου και για τα διάφορα ευτράπελα που συνέβησαν κατά τη διάρκεια αυτής, ούτε για τις φιλίες ζωής που έκανα, ούτε για τις ιδεολογικές προσεγγίσεις του ζητήματος. Ο χαρακτήρας της ανάρτησης είναι βιβλιοφιλικός.

Τους πρώτους δύο μήνες δεν κατάφερα να διαβάσω ούτε μία γραμμή από τα βιβλία με τα οποία είχα φροντίσει να εξοπλιστώ. Παρέμεναν κρυμμένα στο βάθος του στρατιωτικού σάκου. Παρά το γεγονός πως υπήρχε αρκετός, για τα δεδομένα των συνθηκών "ελεύθερος" χρόνος η κόπωση ήταν τέτοια που απέτρεπε τις όποιες αναγνωστικές μου βλέψεις. Η επιθυμία για ύπνο ήταν ισχυρότερη. Ήταν μια δύσκολη περίοδος, η προσαρμογή σχεδόν αδύνατη, η καθημερινότητα γεμάτη από ανεξήγητα συμβάντα, η υποχρεωτική απραξία εξουθενωτική.

Αντίστοιχα άσχημα τα περνούσαν και οι δικοί μου άνθρωποι, η μονοδιάστατη επικοινωνία που περιοριζόταν σε φλέγοντα ζητήματα όπως το χάλια φαΐ, οι υπηρεσίες, η έξοδος που αργούσε, η φήμη που μετατρεπόταν σε ράδιο αρβύλα, το κρύο... Ακόμα χειρότερο από τα παραπάνω υπήρξε το γεγονός πως κατέρρευσαν εντός μου όλες οι γέφυρες μεταξύ συνειδητού και υποσυνειδήτου, δεν έβλεπα όνειρα, η φαντασία μου περιοριζόταν επικίνδυνα, οι σκέψεις μου έφταναν μέχρι την πύλη και επέστρεφαν πίσω χλομές και αδύναμες.

Ο καιρός δεν περνούσε, οι μέρες όλες μία. Ώσπου μια μέρα κάτι έσπασε μέσα μου. Δεν θυμάμαι την αιτία πια, μικρή σημασία έχει. Το σημαντικό ήταν πως λειτούργησε σαν καμπανάκι, ένας συναγερμός προσωπικός. Θα τολμούσα να το αποκαλέσω και ένστικτο επιβίωσης έχοντας συνείδηση της βαρύτητας της έκφρασης αυτής. Η μοναχική σκοπιά από την αρχή λειτουργούσε λυτρωτικά για μένα. Ώρες κατά τις οποίες είχα το χρόνο να μείνω μόνος μου. Ένα βράδυ, λίγο μετά το παραπάνω συμβάν, επικέντρωσα τη σκέψη μου στις δυνατότητες που είχα για να αλλάξω κάπως την κατάσταση. Ανάμεσα σε σκέψεις ακραίες, εμφανίστηκε και μία εφικτή και ελπιδοφόρα: να αρχίσω πάλι να διαβάζω.

Το ίδιο βράδυ, μετά την επιστροφή στο θάλαμο, έβαλα το σχέδιο σε εφαρμογή και γύρισα διστακτικά την πρώτη σελίδα. Από τότε, μόλις έβρισκα τον ελάχιστο χρόνο, διάβαζα. Συχνά μια πρόταση μονάχα. Και όμως ήταν αρκετό! Με το πέρας των ημερών και την συστηματική αγωγή ο ασθενής έγιανε! Άρχισα να βλέπω όνειρα ξανά, η φαντασία μου βρήκε αποκούμπι, ανέκτησα την ικανότητα στη συγκέντρωση. Δεν έγιναν όλα τέλεια προφανώς, αλλά η διαφορά ήταν αισθητή και ο δρόμος προς την απόλυση ομαλότερος.

Πολλά είναι εκείνα τα οποία οφείλω στα βιβλία και την ανάγνωση, αλλά η παραπάνω εμπειρία είναι ίσως η πλέον αντιπροσωπευτική. Ένα από τα ελάχιστα αναμνηστικά εκείνης της περιόδου υπήρξε η συνειδητοποίηση πως η ανάγνωση, για μένα, εκτός από απόλαυση είναι και ανάγκη.




5 σχόλια:

  1. Το ΄νιωσα πέρσι . Συνήθως τα πιο πολλά βιβλία τα διαβάζω τα Σαββατοκύριακα και στις διακοπές (μεγάλες ακόμα ευτυχώς) .
    Όταν αρχίζει η σχολική χρονιά τρώει αρκετό χρόνο η ξεκούραση (1-1,5 ώρα που αδειάζω το μυαλό μου , σερφάρω κλπ) κι η προετοιμασία για την επόμενη μέρα. Πέρσι που είχα Ε' μου έπαιρνε πολύ χρόνο η προετοιμασία λόγω του ακατάλληλου βιβλίου των μαθηματικών γιατί έπρεπε ν' αναδιατάξω την ύλη, να δίνω τη θεωρία και να φτιάχνω ασκήσεις για να επιτύχω τους διδακτικούς μου στόχους . Μετά το συνολικό δίωρο με κατέβαλλε η κούραση και δεν είχα κουράγιο ούτε για διάβασμα.Μετά από λίγο καιρό ένιωθα ν' ασφυκτιώ.Κατάλαβα πως μου έλειπε το βιβλίο πέρα απ΄την απόλαυση και σαν παραμυθία σ΄όσα συμβαίνουν γύρω μας. Άρχισα να διαβάζω λίγο λίγο τις καθημερινές και πια ξεκλέβω όλο και πιο πολύ χρόνο.Χρόνος κερδισμένος αναμφίβολα :)

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  2. Σ'ευχαριστώ γι'αυτό το ποστ. Εξέφρασες μια κατάσταση που έχω περάσει αλλά δεν είχα καταφέρει να την βάλω με λόγια, έτσι, σε σειρά, όπως την περιέγραψες. Θέλω να πω ότι λειτούργησε λυτρωτικά για μένα αυτή σου η περιγραφή.
    Σε μένα κράτησε χρόνια ολόκληρα η αποχή. Ή, διάβαζα τόσο λίγο, όσο που κορόιδευα τον εαυτό μου ότι διάβαζε, ενώ τα βιβλία ήταν πάντα δίπλα μου κλειστά και σκονισμένα, και μου έλειπε ταυτόχρονα η "παραμυθία", η παρηγοριά της ανάγνωσης.
    Μετά, με συνειδητή απόφαση όπως το λες, σιγά-σιγά, επανήλθα.
    Πάλι ευχαριστώ.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  3. Διαβάζουμε για να γνωρίσουμε, να βιώσουμε ή να σκεφτούμε νέα πράγματα, αλλά και για να ξεχάσουμε ή για να μη σκεφτόμαστε ό,τι μας αγχώνει, μας πληγώνει ή μας ενοχλεί. Υπάρχουν βιβλία που μας συγκλονίζουν και αλλάζουν βαθύτατα τον τρόπο σκέψης μας, άλλα πάλι τα βρίσκουμε εντελώς αδιάφορα ή βαρετά.
    ΣΠΥΡΟΣ ΜΑΝΟΥΣΕΛΗΣ

    Η ανάγνωση για μένα είναι όλα τα παραπάνω
    συν Ανάγκη
    συν Παρηγοριά
    συν Τρόπος Ζωής.
    Υπάρχουν εποχές που διαβάζω περισσότερο και άλλες λιγότερο, ποτέ όμως κάτω από 50 βιβλία το χρόνο. Θα μου πείτε ότι αυτό δε λέει και τίποτα, για μένα όμως σημαίνει κάτι...

    κ.κ.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  4. Προς το τέλος της θητείας μου, είχα αγοράσει τις Διορθώσεις του Φράνζεν και τις διάβαζα στο στρατόπεδο. Το πιάνει μια σειρούλα στα χέρια του, κοιτάζει την τιμή, με κοιτάει αποδοκιμαστικά και λέει "καλά ρε λοχία, είσαι ντιπ μαλάκας; έδωσες 18 ευρώ για ένα βιβλίο;".

    (στο στρατόπεδο το πιο δημοφιλές από τα βιβλία που είχα μαζί μου ήταν οι "Γυναίκες" του Μπουκόφσκι, λογικό!)

    ΑπάντησηΔιαγραφή
    Απαντήσεις
    1. χαχα! Εγώ θυμάμαι μια μέρα στην επιστασία να διαβάζω τον Καλόγερο του Αρτώ και να με ρωτάνε αν πρόκειται περι θρησκευτικού βιβλίου, μία μου ζήτησε να της το δανείσω κιόλας...Το έκρυψα στην τσάντα και το τελείωσα σε συνθήκες πιο μοναχικές...

      Διαγραφή