Παρασκευή 30 Ιουνίου 2017

Αφανισμός - Jeff VanderMeer




Η Περιοχή Χ, πριν από τ' απροσδιόριστο Συμβάν που την έκλεισε πίσω από το σύνορο, τριάντα χρόνια πίσω, και την κατέστησε αντικείμενο τόσων και τόσων ανεξήγητων γεγονότων, ήταν τμήμα μιας ερημιάς δίπλα σε μια στρατιωτική βάση. Άνθρωποι ζούσαν ακόμη εκεί, σ' ένα καταφύγιο άγριας ζωής, αλλ' όχι πολλοί -λιγομίλητοι απόγονοι ψαράδων οι περισσότεροι. Η εξαφάνισή τους μπορεί σε κάποιους να φάνηκε σαν απλή επιτάχυνση μιας διαδικασίας αρχινημένης πριν από γενιές ολόκληρες.
Η αποστολή στην Περιοχή Χ, δωδέκατη κατά σειρά, αποτελείται από τέσσερις γυναίκες, μία βιολόγο, μία ανθρωπολόγο, μία χωρομέτρη και μία ψυχολόγο. Η ψυχολόγος είναι η αρχηγός της αποστολής, εκείνη που γνωρίζει περισσότερα και ήταν υπεύθυνη της εκπαίδευσης που προηγήθηκε της αποστολής. Αφηγήτρια είναι η βιολόγος. Ο άντρας της συμμετείχε στην προηγούμενη αποστολή, γύρισε μια μέρα ξαφνικά στο σπίτι, τον αναζήτησε για ανάκριση η αστυνομία και λίγο αργότερα πέθανε. Κάποια σχέση φαίνεται να έχουν με εκείνον η απόφασή της να συμμετάσχει στην αποστολή και η τελική επιλογή της. Τα στοιχεία σχετικά με την Περιοχή Χ αποτελούν μυστικό υψίστης ασφαλείας, ενώ οι στόχοι και οι επιδιώξεις της κάθε αποστολής καλύπτονται από ένα πέπλο μυστηρίου. Όταν τα μέλη της αποστολής διασχίζουν το σύνορο και βρίσκονται στην Περιοχή Χ ούτε που μπορούν να φανταστούν αυτό που τους περιμένει.

Ο Αφανισμός, πρώτο μέρος της τριλογίας της Νότιας Ζώνης, είναι ένα μυθιστόρημα επιστημονικής φαντασίας, το οποίο διαδραματίζεται σε κάποια ακαθόριστη περίοδο στο μέλλον. Ο Βάντερμιερ κατασκευάζει έναν κόσμο ζοφερό και τρομακτικό, μα ταυτόχρονα οικείο, ένα σκηνικό κατάλληλο για να στήσει την ιστορία του, επιτρέποντας την είσοδο στο μεταφυσικό στοιχείο, που σκιάζει τη λογική και την επιστημονική γνώση των μελών της ομάδας, μοναδικών ανθρώπινων όντων στην Περιοχή Χ, με αρκετά φλας μπακ στο παρελθόν της αφηγήτριας και του συζύγου της, προκαλώντας περισσότερα ερωτήματα απ' όσα απαντάει -βρισκόμαστε άλλωστε στο πρώτο μέρος της τριλογίας.

Για να θεωρηθεί πετυχημένο ένα βιβλίο επιστημονικής φαντασίας, κατά τη γνώμη μου, οφείλει να συνδυάζει δύο χαρακτηριστικά. Πρώτον, το σασπένς. Να μην αφήνει τον αναγνώστη να το αφήσει από τα χέρια του, προκαλώντας του την επιθυμία να μάθει την εξέλιξη της ιστορίας το συντομότερο δυνατόν. Ως προς αυτό ο Βάντερμιερ τα καταφέρνει αρκετά ικανοποιητικά, καλλιεργώντας το απαραίτητο κλίμα αγωνίας, με μετρημένες και ξαφνικές ανατροπές. Το δεύτερο χαρακτηριστικό είναι οι προεκτάσεις, κοινωνιολογικές, πολιτικές, ανθρωπολογικές, που αποτελούν αναπόσπαστο μέρος των σπουδαίων έργων επιστημονικής φαντασίας. Εδώ δεν είμαι σίγουρος αν μπορώ να πω ότι ο συγγραφέας τα καταφέρνει εξίσου καλά, αφού δεν αποφεύγει κάποιες εύκολες και απλοϊκές συνδέσεις, ποντάροντας ίσως περισσότερο στη συνωμοσιολογία και στην κινηματογραφική δράση. Οι ηρωίδες του είναι κάπως χάρτινες και στερεοτυπικές. Βέβαια, όλα αυτά μένουν να ανατραπούν ή να αποδειχτούν με την ολοκλήρωση της τριλογίας, όταν και θα είναι πλέον οριστικές και ξεκάθαρες οι προθέσεις του συγγραφέα.

Σε γενικές γραμμές η ανάγνωση του μυθιστορήματος αυτού με άφησε με ανάμικτα συναισθήματα. Παρ' όλ' αυτά θα ήθελα να διαβάσω και τα άλλα δύο μέρη της τριλογίας, που αναμένεται να κυκλοφορήσουν τους επόμενους μήνες.

(πρωτοδημοσιεύτηκε στα Χανιώτικα Νέα)

Μετάφραση Μιχάλης Μακρόπουλος
Εκδόσεις Καστανιώτη  


Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου