Άλπεις (2011)

Πριν δύο χρόνια όταν βγήκε στις αίθουσες ο Κυνόδοντας έλειπα εκτός Ελλάδας, δεν είχα καμία επαφή με την εδώ επικαιρότητα. Γύρισα πριν γίνει ο ντόρος με την είσοδο της ταινίας στη τελική πεντάδα των όσκαρ και πριν φουντώσει η πολεμική σχετικά με το αν επρόκειτο για αντιγραφή ή απλή ομοιότητα με την μεξικάνικη ταινία, το κάστρο της αγνότητας (1973).

Αρκετοί μου είχαν προτείνει τότε να δω τον Κυνόδοντα, όλοι είχαν αρνηθεί να μου δώσουν το οποιοδήποτε στοιχείο σχετικά με την ταινία.Ήταν αργά το απόγευμα όταν με ένα φίλο αποφασίσαμε να δούμε αυτή την τόσο ιδιαίτερη ταινία που εντυπωσίασε τόσο τόσους κοινούς μας γνωστούς. Όσοι έχετε δει τη ταινία θα θυμάστε φαντάζομαι την εισαγωγή, με τα παιδιά να παίζουν εκείνο το παράξενο παιχνίδι με τις λέξεις στην μπανιέρα, εκεί λοιπόν, δεν ξέρω γιατί εκάνα την εξής σκέψη : δήθεν πειραματικό ελληνικό σινεμά,αυτό μας έλειπε. Με την άκρη του ματιού μου προσπάθησα να ανιχνεύσω τις σκέψεις του φίλου μου σχετικά, αναζητούσα ένα χασμουρητό ή μια γκριμάτσα αποδοκιμασίας ώστε να προτείνω την αναβολή. Εκείνος δεν έδειξε κανένα σημάδι δυσαρέσκειας, οπότε βολεύτηκα καλύτερα στον καναπέ και αποδέχτηκα τη μοίρα μου. Και όμως αυτό ήταν το σημείο κλειδί, χαλάρωσα και απέμεινα σα σφουγγάρι απέναντι στη φωτεινή οθόνη, με αποτέλεσμα να βρεθώ ανοχύρωτος και ο κυνόδοντας να με παρασύρει στο πέρασμά του. Σοκ.

Αργότερα συνάντησα αρκετούς που δεν τους άρεσε η ταινία, έγινε μεγάλος ντόρος σχετικά με την μεξικάνικη, και καλά αυθεντική, η οποία 26 χρόνια μετά προβλήθηκε στις αθηναϊκές αίθουσες. Προφανώς και είναι δικαίωμα του καθενός αν θα του αρέσει ή όχι μια ταινία, αλλά νομίζω ότι το γύρω τριγύρω κουτσομπολιό δε μας κάνει καλό ως θεατές, μας οδηγεί σε μέρη μακρινά και άσχετα από την ίδια την ταινία. Το κάστρο της αγνότητας δεν το είδα, αν και προσωρινά είχα την επιθυμία εντούτοις τελικά αρνήθηκα να μπω στο τρυπάκι.

Δύο χρόνια μετά και η νέα ταινία του Λάνθιμου, με βραβείο σεναρίου στο φεστιβάλ της Βενετίας, είναι στις αίθουσες. Αρκετό καιρό πριν και ενώ η ταινία είχε προβληθεί μόνο σε φεστιβάλ βγήκε η είδηση πως πρόκειται για "αντιγραφή" της νουβέλας του Κωνσταντίνου Τζαμιώτη, Παραβολή. Το έμαθα μέσα από τα στατιστικά του ιστολογίου μου, αρκετές αναζητήσεις στο google με λέξεις κλειδιά, παραβολή-Τζαμιώτης-Λάνθιμος- Άλπεις, με έκαναν να απορήσω και να ψάξω και εγώ με τη σειρά μου στο google.

Και όμως πηγαίνοντας προς το σινεμά ο φόβος μου είχε να κάνει με το δεύτερο κρίσιμο βήμα του Λάνθιμου κυρίως και όχι με τα σχετικά με τη νουβέλα.

Ο Λάνθιμος έχει ένα αρκετά προσωπικό στυλ κινηματογράφισης, και οι δύο ταινίες του είναι ιδιαίτερες και πέρα από το μου άρεσε - δε μου άρεσε δυσκολεύομαι να πιστέψω πως μπορούν να περάσουν αδιάφορες, έχουν ψυχή (την οποία δεν είχε το Attenberg που αισθητικά συγγενεύει).

Στις Άλπεις, αν έχεις δει τον Κυνόδοντα, δεν σε παραξενεύει το στυλ και οι ερμηνείες, είναι αυτό που περιμένεις από τον Λάνθιμο. Βγαίνοντας από την αίθουσα δεν μπορούσα να βρω λέξεις για να περιγράψω σε κάποιον τρίτο την άποψη μου σχετικά με τη ταινία, προσπέρασα το τυπικό ερώτημα "σου άρεσε;" δηλώνοντας προσωρινή άγνοια. Ακόμα δεν ξέρω αν μου άρεσε και όσο και αν σε κάποιον ακούγεται παράξενο αυτό, πιστεύω πως μικρή αξία έχει. Μέρες μετά την προβολή και οι Άλπεις είναι ακόμα στο μυαλό μου, σκεφτόμουν να επιστρέψω στο κινηματογράφο και θα το έκανα αν δεν ήταν το χρηματικό αντίτιμο στη μέση. Λίγες είναι οι ταινίες εκείνες που σε ψυχαγωγούν ακόμα μέρες μετά την έξοδο σου από την αίθουσα, και αυτό είναι κάτι όμορφο. Δεν θα αναφερθώ καθόλου στην υπόθεση του έργου, όσοι επιθυμείτε να το δείτε προσπαθήστε να κρατηθείτε μακριά από αναλύσεις και κουτσομπολιά που αποκαλύπτουν στοιχεία. Tabula rasa.

Σχετικά με το κουτσομπολιό τώρα λίγα λόγια. Η ιδέα υπάρχει σαφέστατα στη νουβέλα του Τζαμιώτη, δεν είναι πρωτότυπη, ημερολογιακά τουλάχιστον. Δεν θα έπεφτα από τα σύννεφα αν κάποιος έβρισκε την ίδια ιδέα σε κάποιο άλλο παλιότερο έργο επιστημονικής φαντασίας για παράδειγμα ή ως ζήτημα επιστημονικής ηθικής. Προσωπικά, και έχοντας άποψη τόσο για τη ταινία όσο και για τη νουβέλα, δεν με ενόχλησε η κοινή ιδέα. Ίσως αν το αναλύσουμε σελίδα καρέ να βρούμε και άλλες ομοιότητες αλλά δε νομίζω πως έχει σημασία. Σημασία δεν έχει το θέμα αλλά ο τρόπος που το παρουσιάζεις. Δεν έχω κανένα λόγο να μην πιστέψω τον Λάνθιμο ή τον Φιλίππου που ισχυρίζονται πως δεν είχαν υπόψην τους το συγκεκριμένο βιβλίο. Σταματώ εδώ πριν αρχίσουν τα κλισέ περί παρθενογέννεσης στην τέχνη...

Ο Κωνσταντίνος Τζαμιώτης είναι ένας πάρα πολύ καλός συγγραφέας.


υγ Μου έκαναν εντύπωση τα λεγόμενα του Λάνθιμου σχετικά με τη δυσκολία ανεύρεσης οικονομικών πόρων για τις Άλπεις, φανταστείτε να μην είχε φτάσει και στην πεντάδα των Όσκαρ δηλαδή...