Εκεί που χτυπά η καρδιά μου ( 2011 )

Υπάρχει ζωή στον ιταλικό κινηματογράφο τελικά και ας μη φτάνει στα λαμπρά επίπεδα του παρελθόντος, του χρυσού παρελθόντος, της σινετσιτά, του Φελίνι, του Αντονιόνι, του Παζολίνι, του Ντε Σίκα, των αδερφών Ταβιάνι και τόσων άλλων δημιουργών.

Η Ιταλία είναι η ευρωπαϊκή χώρα που, κατά τη γνώμη μου, επηρεάστηκε περισσότερο από οποιαδήποτε άλλη από το αμερικάνικο όνειρο σε κοινωνικό, οικονομικό και πολιτικό επίπεδο. Δυστυχώς θύμα αυτής της αμερικανοποίησης υπήρξε και ο πολιτισμός σε όλες του τις εκφάνσεις. Γιατί μπορεί στην Ελλάδα η κινηματογραφική παραγωγή να στηρίχτηκε στο σεξουαλικό χιούμορ λόγω της μικρής αγοράς και άρα των μετρημένων οικονομικά παραγωγών, αλλά στην Ιταλία παρατηρήθηκε το φαινόμενο της πλήρους αμερικανοποίησης με λαμπερές παραγωγές οι οποίες όμως μακριά στέκονται από το καλλιτεχνικό όραμα, κινηματογράφος των παραγωγών και των διαφημιστών.

Ο Μορέτι και ο Μπενίνι την προηγούμενη δεκαετία κάτι προσπάθησαν να πουν και μάλλον το είπαν αλλά στην πορεία το έχασαν υποκύπτοντας σε μια αντιμπερλουσκονική μανία, δικαιολογημένη μεν αλλά μικρού καλλιτεχνικού ενδιαφέροντος.

Με το σινεμά του Σορεντίνο ήρθα σε επαφή πριν ένα χρόνο σχεδόν. Οι συνέπειες του έρωτα (2004) με άφησε αποσβολωμένο, μαγεμένο από τις εικόνες τους, δεν είχα βρει τα λόγια εκείνα τα ικανά που θα μπορούσαν να με οδηγήσουν σε μια ανάρτηση αντάξια της ταινίας. Ακόμα φέρνω στο νου μου πλάνα, την αργή κίνηση της κάμερας, την μετατόπιση στον άξονα, τον τρόπο με τον οποίο σε μια τόσο στατική ταινία ο σκηνοθέτης κατάφερε να σπείρει τη δράση, έστω και αν επρόκειτο για την καρικατούρα αυτής. Αισθητικά συγγενής του In the mood for love του Wong Kar Wai, τεράστιο παράσημο αυτό.

Στη συνέχεια είδα το L'amico di famiglia (2006), το οποίο μπορεί να μην με ενθουσίασε αλλά μου επέτρεψε να δω τον ίδιο δημιουργό πίσω από την ταινία, σημαντικότατο χαρακτηριστικό το οποίο πάντα αναζητώ στη φιλμογραφία του εκάστοτε δημιουργού-σκηνοθέτη. Και τελικά την ταινία με την οποία ο Σορεντίνο έγινε ευρύτερα γνωστός, το Il divo (2008), δεν την έχω δει ακόμα.

Το Εκεί που χτυπά η καρδιά μου είναι η πρώτη αγγλόφωνη ταινία του Σορεντίνο, ιταλογαλλική παραγωγή με γυρίσματα στη Μεγάλη Βρετανία και στις ΗΠΑ. Θα χωρούσε να μπει στην κατηγορία των road movies παρά την ιδιαιτερότητά του.

Ο πρωταγωνιστής (Σον Πεν) είναι ένας πρώην διάσημος αστέρας της μουσικής. Εδώ και είκοσι χρόνια απέχει από τη δημιουργία και ζει με τη σύζυγό του σε ένα τεράστιο σπίτι μια ζωή γεμάτη πλήξη. Η είδηση πως ο πατέρας του πεθαίνει θα τον οδηγήσει στην άλλη μεριά του Ατλαντικού. Μετά την κηδεία θα μάθει πως ο εβραικής καταγωγής πατέρας του αναζητούσε καθ'όλη τη διάρκεια της ζωής του ένα Γερμανό στρατιωτικό ο οποίος κατάφερε να αποφύγει τη δίκη για εγκλήματα πολέμου κατά τη διάρκεια του ολοκαυτώματος. Τότε θα βρει ένα νόημα στη ζωή του και τη δυνατότητα να ξεφύγει από μια προσωπίκη παρεξήγηση η οποία του επέβαλε μια εκκεντρική εξωτερική εμφάνιση.

Όπως και στις προηγούμενες δημιουργίες του, ο Σορεντίνο στήνει την ταινία του γύρω από μια καρικατούρα. Έχω την εντύπωση πως αυτές ακριβώς οι καρικατούρες αποτελούν το πρώτο σπέρμα της έμπνευσης για τον Ιταλό σκηνοθέτη. Γιατί τι άλλο παρά ως καρικατούρα μπορεί κάποιος να χαρακτηρίσει τον πρωταγωνιστή;

Μεγάλη τύχη να έχεις υπό τις οδηγίες σου ως σκηνοθέτης έναν τεράστιο ηθοποιό όπως ο Σον Πεν, ο οποίος δεν διστάζει να δεχτεί τις κατά καιρούς υποκριτικές προκλήσεις που του παρουσιάζονται και ας πρέπει να τσαλακώσει την εικόνα του. Η σκηνή με τον David Byrne θα πρέπει να διδάσκεται σε κάθε δραματική σχολή.

Η εξωτερική εμφάνιση του πρωταγωνιστή μου έφερε στο μυαλό τον τραγουδιστή των Cure , Robert Smith. Αναρωτιόμουν, πριν λίγα χρόνια μετά από μια συναυλία τους, πώς είναι δυνατό να μην έχει βαρεθεί όλα αυτά τα χρόνια την ιδιαίτερα απαιτητική εξωτερική του εμφάνιση, και μπορεί τότε να απάντησα σχετικά αβίαστα πως απλώς υπηρετεί την εμπορική του εικόνα αλλά η ταινία έδωσε και μια άλλη διάσταση στην τότε απορία μου με εφαρμογή και σε πιο απλές καθημερινές καταστάσεις.

Υπέροχη ταινία αν και ιδιαίτερη. Εκτός από τον Wong Kar Wai, ο Σορεντίνο συγγενεύει και με τον Wes Anderson (The Royal Tenenbaums, The life aquatic with Steve Zissou, The Darjeeling Limited). Επίσης η συγκεκριμένη ταινία μου έφερε στο νου ακόμα μια ταινία που μου άρεσε αλλά που δεν είχε απήχηση παρά την σκηνοθετική υπογραφή του Τζάρμους, το The Limits of Control.