Δευτέρα 23 Απριλίου 2012

Περί δανεισμού




Υπάρχουν φορές που θέλεις να επιστρέψεις σε κάποιο βιβλίο, θυμάσαι, νομίζεις, το ακριβές σημείο της βιβλιοθήκης, ανοίγεις την πόρτα, μπαίνεις στο δωμάτιο, στέκεσαι, κάνεις τη μηχανική κίνηση για να τραβήξεις προς τα έξω τον ποθητό τόμο και απομένεις αμήχανος.

Το πρώτο συναίσθημα είναι ο θυμός (ή ξενέρωμα). Πείθεις γρήγορα τον εαυτό σου πως απλώς δε θυμάσαι τις συντεταγμένες, διατρέχεις τότε όλο το σύνολο, και όχι μια φορά. Πισωπατάς ένα βήμα και κάθεσαι στην άκρη του κρεβατιού, πού να είναι, σκέφτεσαι. Συχνά δε θυμάσαι πια. Κάνεις υποθέσεις, μάλλον αυθαίρετες. Κρατάς την κρυφή ελπίδα της πατρικής στέγης κάποια χιλιόμετρα μακρύτερα.

Αυτές είναι οι στιγμές κατά τις οποίες αναρωτιέσαι αν όντως είσαι υπέρ του δανεισμού. Και όμως την επόμενη φορά που κάποιος θα σου ζητήσει κάποιο βιβλίο είναι σχεδόν σίγουρο πως θα δηλώσεις ξανά το παρόν. Διόλου απίθανο να είσαι εσύ ο ίδιος αυτός που θα επιμείνει για το ντηλ.

Και η ιστορία επαναλαμβάνεται. Ίσως ο κόμπος να μην έχει φτάσει ακόμα στο χτένι. Γνωρίζω κόσμο που συνειδητά δε δανείζει τα βιβλία του, όποιος και αν είναι ο αιτών. Άνθρωποι που συνήθως νιώθουν άβολα στην ιδέα της επιτακτικής διεκδίκησης μετά το πέρας ενός χρονικού διαστήματος, δανειστές που το κούρεμα του χρέους δεν βρίσκεται στην ατζέντα τους.

Κάθε φορά πείθω τον εαυτό μου πως πρόκειται για μια ιδιαίτερη και ξεχωριστή περίπτωση, πάντα χαμηλού ρίσκου και υψηλής απόδοσης. Με τον όρο απόδοση προφανώς και δεν αναφέρομαι σε κάποιου είδους χρηματικό κέρδος αλλά στη χαρά του να μοιράζεσαι βιβλία που έχεις αγαπήσει. Σχεδόν ποτέ δεν δανείζω ένα βιβλίο που δε μου άρεσε. Δε ξέρω αν πρόκειται για αλτρουισμό ή εγωπάθεια αλλά αυτό το χαρακτηριστικό φέρει η θέση μου για το δανεισμό.

Αποφεύγω να συντάξω λίστα με τα βιβλία που ως τώρα δεν έχουν επιστρέψει στο ράφι τους, το μεταθέτω πάντα για αργότερα, για κάποια άλλη στιγμή. Το μόνο το οποίο εύχομαι πια, έχοντας επίγνωση πως η πλειοψηφία δύσκολα θα βρει το δρόμο του γυρισμού, είναι οι αποδέκτες να συμπεριφέρονται στα βιβλία όπως τους αξίζει, κάτι το οποίο ορίζεται μονάχα από τον τρόπο με τον οποίο εγώ συμπεριφέρομαι σε αυτά.

Εσείς αλήθεια, δανείζετε βιβλία;

10 σχόλια:

  1. Ομολογώ ότι αποφεύγω να δανείζω...
    Όσο περνούν τα χρόνια καταπολεμώ αυτήν μου την τάση και μοιράζομαι τα βιβλία μου και πάλι όμως μόνο με άτομα που εμπιστεύομαι ότι θα μου επιστρέψουν τα βιβλία μου χωρίς να τα έχουν λερώσει/τσακίσει ή που θα τα κρατήσουν για πολύ πολύ καιρό...

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  2. τα δανείζω με χαρά κι ενθουσιασμό.
    αλλά μου έτυχε μια φορά να εξαφανιστεί μια ολόκληρη σειρά και να βρεθεί σ ένα φιλικό σπίτι όπου στην πρώτη σελίδα με μπλάνκο ήταν σβησμένο τ όνομά μου κι ένα άλλο είχε πάρει τη θέση του.
    μια άλλη φορά ζήτησα ένα βιβλίο αφού θεώρησα πως είχε περάσει πια αρκετός καιρός. αλλά απόκριση καμιά. τελικά έφτασα μέχρι την εξώπορτα της κοπέλας που το είχα δανείσει -αδιέξοδο! τώρα πρέπει να μου το δώσεις! και τί είχε γίνει;
    είχε γράψει σ όλο το βιβλίο παρατηρήσεις, το είχε υπογραμμίσει και τέτοια.
    παρ όλα αυτά δανείζω τα βιβλία μου μ ενθουσιασμό. όσο πιο πολύ μου αρέσει τόσο πιο πολύ το επαινώ και προτίθεμαι να το δανείσω. και μετά με τρώει η αγωνία...

    ΑπάντησηΔιαγραφή
    Απαντήσεις
    1. Αν κάποιος σημειώσει/υπογραμμίσει πάνω σε βιβλίο μου είναι λόγος να του κόψω την καλημέρα...

      Διαγραφή
  3. Εγώ είμαι από αυτούς που γκρινιάζουν εσωτερικά. Και μάλλον έτσι θα συνεχίσω να κάνω. Έχω μία μεγάλη λίστα βιβλίων λογοτεχνικών και πανεπιστημιακών που έχω πια απωλέσει νομίζω, και παρόλ' αυτά, όταν κάποιος μου ζητάει βιβλίο, ντρέπομαι να πω όχι. Και για να πω την αλήθεια, μάλλον πως δεν μπορώ αυτούς περισσότερο που λένε όχι, παρά αυτούς που δεν επιστρέφουν τα βιβλία. Να 'μαι καλά και θα τα αγοράσω και πάλι...

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  4. νομίζω πως είναι αυτονόητο να προτείνεις και να δανείζεις τα βιβλία που σου έκαναν τη μεγαλύτερη εντύπωση, μιας και, πέρα των υπαρκτών κινήτρων της εγωπάθειας ή του αλτρουισμού που αναφέρει και ο συγγραφέας του άρθρου, το βιβλίο αποτελεί ένα μέσο επικοινωνίας, όχι μόνο μεταξύ δημιουργού και αναγνώστη, αλλά και μεταξύ των αναγνωστών του βιβλίου αυτού (αυτός φαντάζομαι πως είναι κι ένας απ’ τους λόγους ύπαρξης αυτού του blog).

    αναγνωρίζω πως για πολλούς αναγνώστες, για τους λόγους που προαναφέρθηκαν είτε στο άρθρο είτε στα σχόλια, είναι αρκετά δύσκολο το να δανείσουν τα βιβλία τους. παρόμοιες σκέψεις έκανα κι εγώ πριν πολλά χρόνια όταν δεν επέστρεφαν βιβλία μου ή καθυστερούσαν ή γυρνούσαν τσαλακωμένα και με λεκέδες. οι σκέψεις αυτές όμως άλλαξαν πριν λίγα χρόνια.

    όταν κάποια στιγμή πριν 4-5 χρόνια έκανα μια προσπάθεια καταγραφής των βιβλίων που είχα διαβάσει παρατήρησα ότι πάνω από τα μισά βιβλία ήταν δανεικά είτε από τη βιβλιοθήκη των γονιών μου είτε από τη βιβλιοθήκη κάποιου σχολείου ή σχολής είτε από τις βιβλιοθήκες φίλων μου (τα χρήματα που έβγαζα δεν έφταναν –κι ούτε ποτέ θα φτάνουν φαντάζομαι– για να αποκτήσω τα βιβλία που θέλω να διαβάσω). αυτή η στατιστική με έβαλε σε σκέψεις, και φυσικά αυτόματα στη θέση του δανειζόμενου και όχι του δανειστή.

    την επόμενη χρονιά άλλη μια συγκυρία έπαιξε το ρόλο της στη σχέση μου με το δανεισμό. έφευγα απ’ την ελλάδα μ’ ένα σάκο πλάτης, άγνωστο για πόσα χρόνια, και χωρίς να ξέρω αν κάποια στιγμή επέστρεφα αν θα επέστρεφα στο ίδιο σπίτι. το ερώτημα λοιπόν ήταν το εξής: αφού δε μπορούσα να πάρω τη βιβλιοθήκη μαζί μου (όχι πολύ μεγάλη, μη φανταστείτε) τι θα την έκανα; θα την έστελνα πακέτο στο πατρικό μου να σκονίζεται και να σαπίζει ή θα την άφηνα βάρος στο όχι και τόσο φιλικό προς την ανάγνωση σπίτι που έμενα;

    η απάντηση (μετά από πολλή σκέψη ομολογουμένως) ήταν η εξής: θα χάριζα όλα τα αξιόλογα βιβλία μου (για μένα αυτό ανερχόταν σε ποσοστό 80% της βιβλιοθήκης μου) σε φίλους που θα τα εκτιμούσαν. τρία χρόνια μετά από αυτό το γεγονός επέστρεψα και πάλι στην ελλάδα. και άρχισα να φτιάχνω σιγά-σιγά μια μικρή βιβλιοθήκη. δανείζω –έστω και από αυτά τα λιγοστά πλέον– χωρίς δεύτερη σκέψη. και εξακολουθώ να χαρίζω μικρά διαμάντια της λογοτεχνίας σε ανθρώπους που πιστεύω πως θα τους ενθουσιάσουν. νομίζω πως αυτός ο τρόπος «δράσης» συνάδει και με τις σκέψεις μου περί της μη εμπορευματοποίησης της τέχνης και της σταδιακής κατάργησης της ιδιοκτησίας.

    τέλος, για την επιστροφή στις σελίδες κάποιου βιβλίου υπάρχει πάντα κάποιος να το δανειστείς (ή και να το αγοράσεις –πράγμα που έκανα σε κάποιες περιπτώσεις). επίσης, τώρα τελευταία σκέφτομαι πολύ έντονα τις χειρόγραφες σημειώσεις σε κάποιο τετράδιο (κάτι που δεν έχω αρχίσει και μου φαίνεται αρκετά φιλόδοξο για τα μέτρα της συνέπειάς μου), όπως και τη δημιουργία μιας κοινόκτητης λίστας-βιβλιοθήκης μεταξύ φίλων η οποία θα ενημερώνεται για την κυκλοφορία ενός βιβλίου εντός της παρέας αυτής.

    συγνώμη αγαπητέ φίλε για το σεντονάκι.
    ελπίζω να μην κούρασα.
    καλημέρες!

    van-silly

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  5. Δανεισμός σε όλους και πάντα : ) Κρατάω ελάχιστα βιβλία στη βιβλιοθήκη, μου αρέσει να μοιράζομαι κάτι όμορφο που έχω διαβάσει.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  6. Δανείζω αγαπημένα μου βιβλία με μεγάλη χαρά. Βέβαια αρκετές είναι οι φορές που δυστυχὠς δεν επιστρέφονται...

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  7. Ναι...Δανείζω βιβλία με την παράκληση να μου τα επιστρέψουν φυσικά...Μάλιστα έχω φίλες που ανταλλάσουμε βιβλία κατ εξακολούθηση και είναι πολύ ωραίο να μπορείς να ανταλλάσεις απόψεις για αυτά που έχεις διαβάσει...

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  8. Είχα μία τέτοια κουβέντα στο σπίτι ενός φίλου ο οποίος δε δανείζει-τέλος! Η κουβέντα έγινε σπίτι του, αφού εκεί μπορούσε όποιος ήθελε, κατόπιν συνεννοήσης με τον ιδιοκτήτη και της συναίνεσής του, να ψάξει τη βιβλιοθήκη του και να αράξει για διάβασμα, καθόλου κακό όταν οι αποστάσεις είναι μικρές (Ηρακλειάρα..!)

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  9. Είμαι ο φίλος της Ελένης, ο "δε δανείζω-τέλος"! Για μένα η βιβλιοθήκη είναι κάτι παραπάνω από ένα έπιπλο με βιβλία. Είναι ο ίδιος ο άνθρωπος και η προσωπικότητα του. Όποτε πηγαίνω σε ένα σπίτι πρώτα απ' όλα χάνομαι στη βιβλιοθήκη του βλέποντας τι βιβλία έχει. Είναι ένας τρόπος να γνωρίσω τον ιδιοκτήτη πιο γρήγορα και πιο βαθιά. Όσο για μένα γράφω στις άκρες των βιβλίων μου, ανατρέχω σε αυτά και πάρα πολλές φορές εμπνέομαι από κάτι που διάβασα για να "φτιάξω" κάτι εγώ. Κάποτε μίλησα για ένα σημαντικό φωτογράφο σε φίλους (παρουσίαση κανονική δηλαδή) και διάβασα και αποσπάσματα από Κέρουακ! Όσο για τα φωτογραφικά λευκώματα άντε να τα βρεις όταν εξαντληθούν αφού έχουν αγοραστεί κατευθείαν από το εξωτερικό.

    Ναι είμαι ο "δε δανείζω-τέλος". Ακόμα και σήμερα θυμάμαι το '91 και '94 δυο βιβλία που δεν ξαναγύρισαν και φυσικά δεν τα βρίσκω πια. Όπως επίσης τους γονείς μου που, αφού έφυγα φοιτητής θεώρησαν καλό να κάνουν ανακαίνιση στην αποθήκη - χωρίς να με ρωτήσουν - και αφού έβγαλαν όλες τις κούτες έξω η βροχή κατέστρεψε (ευτυχώς) ΜΙΑ μαζί με τον Οδυσσέα του Joyce και τον Άμλετ σε μετάφραση Χειμωνά (ένα από τα 5 καλύτερα της ζωής μου). Ναι θα τον ξανά-αγοράσω αλλά που είναι οι γμτες σημειώσεις μου στο πλάϊ;
    Φυσικά όταν βλέπω τον Αφρό Των Ημερών του Μπόρις Βιάν ακόμα θυμάμαι τη φίλη μου το Αννιώ να μου το κάνει δώρο το '87 στο πάρκο που άραζε η παρέα και η θέρμη της που μου περιέγραφε τις εντυπώσεις της με έκανε να αγαπήσω τον Βιάν.

    Θαυμάζω και ζηλεύω τον αλτρουϊσμό των φίλων μου που το κάνουν αλλά...

    Ναι είμαι ο "δε δανείζω-τέλος"! Αλλά έλα σπίτι μου να πιούμε καφέ, να δεις και να διαβάσεις ότι θές. Τα βιβλία είναι κάτι παραπάνω από απλά κομμάτια χαρτί δεμένο. Έχουν εμένα μέσα τους και τώρα πια ΔΕΝ ΜΕ ΔΑΝΕΙΖΩ πια πουθενά και σε κανένα, προτιμώ να δέχεσαι την παρέα μου όπως είμαι.

    "Σας Φιλώ Στη Μούρη"

    ΑπάντησηΔιαγραφή