αστείο - Γιάννης Παλαβός

Την αρχική θετική προδιάθεση που μου προκάλεσε το ξεφύλλισμα της συλλογής του Παλαβού, κάποιο απόγευμα πριν από μήνες, ακολούθησαν ελπιδοφόρα σχόλια από αναγνώστες, την άποψη των οποίων έχω με τον καιρό "αναγκαστεί" να λαμβάνω σοβαρά υπόψη μου σχετικά με τα μελλοντικά διαβάσματά μου. Γιατί, όσο μάρκετινγκ και αν επενδυθεί, η καλύτερη διαφήμιση για ένα βιβλίο ποτέ δε θα πάψει να ταξιδεύει στόμα με στόμα, επιτρέποντάς του να ακολουθήσει μία σταθερή καμπύλη αναγνωστών και να αποφύγει έτσι την πρόσκαιρη μεγιστοποίηση και την άτακτη επιστροφή στην αφάνεια.

Η τέχνη, αντίθετα με την επιστήμη, δε στηρίζεται αποκλειστικά και μόνο στην παρουσία του καινοτόμου στοιχείου. Σημαντική, σαφέστατα, η συμβολή των εκάστοτε μοντέρνων και διορατικών δημιουργών στην εξέλιξη και στη διάνθισή της, όμως, στα μεσοδιαστήματα και στην καθιέρωση του νέου, απαραίτη κρίνεται η γόνιμη συνομιλία με την παράδοση. Ο Παλαβός δε φέρει κάτι καινούριο, μήτε στη θεματική μήτε στην τεχνική, αλλά αυτό δε μειώνει στο ελάχιστο την ομορφιά που αναβλύζει από τα διηγήματα της συλλογής αυτής. Αυτό βέβαια δε σημαίνει σε καμία περίπτωση τη στείρα προσκόλληση του συγγραφέα στο λογοτεχνικό παρελθόν καθώς η σύγχρονη ματιά του, απόρροια τόσο της οξύνοιας όσο και των βιωμάτων που αναπόφευκτα επηρεάζουν, είναι καταλυτική, σε συνδυασμό με το ταλέντο του Παλαβού, για το τελικό αποτέλεσμα.

Είναι τέτοια η έκταση των διηγημάτων αλλά και γενικότερα της συλλογής που καθιστά φαινομενικά περιττό το σχόλιο περί απνευστί ανάγνωσης. Και όμως όχι. Είναι τέτοια η ένταση της γραφής που μαγνητίζει τη ράχη του βιβλίου στα χέρια του αναγνώστη και δημιουργεί την ανάγκη να επιστρέψεις ξανά και ξανά σε μια "αθώα" φράση. Περισσότερο απ' όλα θα ήθελα να σταθώ στη συγκίνηση που αβίαστα πηγάζει, αυτό το βάρος που πυκνώνει στο στήθος και σε ωθεί να ξεφυσήξεις λυτρωτικά ευελπιστώντας στην αποσυμπίεση. Έχω επαναλάβει πολλάκις την αλλεργία που μου προκαλεί ο συναισθηματικός εξαναγκασμός στον οποίο καταφεύγουν συχνά οι δημιουργοί, σε μια απόπειρα να κρύψουν επιμελώς αδυναμίες τεχνικής και θεματικής φύσεως. Στην προκειμένη, και παρά το γεγονός της παρουσίας βιωμάτων του συγγραφέα, το συναίσθημα δεν επιβάλλεται.

Θα αποφύγω να αναφερθώ ξεχωριστά σε κάποιο από τα διηγήματα της συλλογής, δε βρίσκω το νόημα. Ο Παλαβός καταφέρνει να παντρέψει αρμονικά αρκετά ζεύγη φαινομενικά αντίθετα. Η σύγχρονη ματιά στη λογοτεχνική παράδοση, η παρουσία του μεταφυσικού και του ονείρου σε συνθήκες ρεαλισμού, τα βιώματα της παιδικής ηλικίας στη μακεδονική ενδοχώρα και η ενήλικη ζωή στην πόλη. Λόγος λιτός και συμπυκνωμένος που υπηρετεί άξια το πολύπαθο λογοτεχνικό είδος της μικρής φόρμας.

Ανάμεσα στους αναγνώστες που μου επέτειναν την επιθυμία να διαβάσω το αστείο ήταν και η Βιβή της Λέσχης Degas. Εδώ μπορείτε να βρείτε την ανάρτησή της.


Εκδόσεις Νεφέλη.