Δευτέρα 21 Ιανουαρίου 2013

Καρδιά τόσο άσπρη - Javier Marías






Το μακρινό παρελθόν. Σαράντα χρόνια πριν από τη γέννηση του αφηγητή, η θεία του και πρώην σύζυγος του πατέρα του θα αυτοκτονήσει αμέσως μετά την επιστροφή του ζεύγους από το γαμήλιο ταξίδι.

Το κοντινό παρελθόν. Ο Χουάν και η Λουίσα εργάζονται ως διερμηνείς. Γνωρίστηκαν όταν εκείνη κλήθηκε να λειτουργήσει ως δίχτυ της διερμηνείας του στη συνομιλία δύο πολιτικών. Μετά από μερικούς μήνες αποφασίζουν να παντρευτούν. Τελευταίος σταθμός του γαμήλιου ταξιδιού η Αβάνα. Ο Χουάν καταλαμβάνεται από διάφορες σκέψεις σχετικές με τα υπέρ και τα κατά του έγγαμου βίου. Από το δωμάτιο του ξενοδοχείου θα γίνει μάρτυρας της συζήτησης δύο εραστών. 

Το παρόν. Η αφήγηση, προσπάθεια για σύνθεση και κατανόηση.


Η Καρδιά τόσο άσπρη θα μπορούσε να είναι ένα σκοτεινό αστυνομικό μυθιστόρημα, όμως ο Χαβιέρ Μαρίας επιχειρεί κάτι πιο σύνθετο κινούμενος στα όρια του φιλοσοφικού στοχασμού και σε συνέχεια του βηματισμού σπουδαίων συγγραφέων όπως ο Μπέρνχαρντ. Η εξιχνίαση αποτελεί απλώς την αφορμή, την απαιτούμενη δύναμη για να γυρίσει ο τροχός. Λόγος ασφυκτικός που δοκιμάζει τα όρια του εγκεφάλου, υφαντό περίτεχνο με βελόνι ακριβείας.

Εν αρχή ην ο λόγος. Στον πυρήνα του έργου η Λέξη. Η δύναμη που διαθέτει, η πλέον απλή και συνηθισμένη λέξη, είναι ικανή να αλλάξει άρδην τη ζωή εκείνου που θα την ακούσει. Τα μυστικά, λέξεις που για χρόνια παραμένουν ανενεργές στο βυθό, βάρος στη συνείδηση αυτών που γνωρίζουν. Η υποψία, σαράκι που αλλοτριώνει την ψυχή και δημιουργεί ρωγμές στο δεσμό. Η επιλογή του επαγγέλματος του αφηγητή μόνο τυχαία δε μπορεί να θεωρηθεί. Ο Μαρίας, που σπούδασε αγγλική φιλολογία και έχει αρκετές μεταφράσεις στο ενεργητικό του, γνωρίζει καλά τη σημασία της γλωσσικής διαμεσολάβησης, της ανάγκης για πιστή απόδοση των λεγομένων ενός τρίτου προσώπου, τη σημασία που έχει η παράλειψη ή η λάθος μετάφραση μίας και μόνο λέξης.

Οι χαρακτήρες του Μαρίας έχουν γωνίες που δημιουργούν σκιές υπό το φως του προβολέα και γεννούν στον αναγνώστη το ταυτόχρονο συναίσθημα της έλξης και της αποστροφής, της κατανόησης και του τρόμου. Αναγνωστικό συναίσθημα παρεμφερές με εκείνο του οστερικού ζεύγους (ιδιαίτερα των πρώτων έργων τους). Η παρακολούθηση, μοτίβο επαναλαμβανόμενο στο μυθιστόρημα, άλλοτε οπτική και άλλοτε ακουστική. Ξαφνικά οι ρόλοι αντιστρέφονται και ο παρατηρητής μετατρέπεται σε παρατηρούμενο. Κυρίαρχο το αίσθημα της υποβολής και του μυστηρίου, ψυχολογικό θρίλερ φτιαγμένο από τα πιο απλά υλικά.  

Πρώτη επαφή με τον Ισπανό δημιουργό και δηλώνω γοητευμένος, συναίσθημα, που όσο περνούν τα αναγνωστικά χρόνια, σπανίζει.



Μετάφραση Έφη Γιαννοπούλου
Εκδόσεις Σέλας


7 σχόλια:

  1. Είμαι κι εγώ καταγοητευμένη από τη γραφή του Χαβιέρ Μαρίας.
    ""Καρδιά τόσο άσπρη" ήταν και για μένα η γνωριμία μαζί του, όπου μαγεύτηκα σε τέτοιο βαθμό, ώστε να αναζητήσω επειγόντως και άλλα του βιβλία.

    Σας προτείνω να συνεχίσετε με το "Αύριο στη μάχη να με σκεφτείς" και το ...τούβλο μεν, εξαιρετικό δε "Το πρόσωπό σου αύριο".
    Δεν είναι τα ευρηματικά θέματά του μόνο, είναι και η μαεστρία, που χειρίζεται το υλικό του σε πολλά επίπεδα.

    Έχω πολλές φορές αναρωτηθεί γιατί δεν είναι τόσο γνωστός όσο άλλοι Ισπανοί, ένας τόσο ενδιαφέρων συγγραφέας, που -μη σας πω ότι θα άξιζε μέχρι και Νόμπελ, όσο υπερβολικό κι αν ακούγεται αυτό.


    κ.κ.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
    Απαντήσεις
    1. Πρέπει να οργανωθούμε και να διαφημίσουμε τον Μαρίας! Ακόμα το σκέφτομαι πως θα προσεγγίσω το έργο του, αλλά όπως και να έχει ευχαριστώ πολύ για τη συμβουλή!

      Διαγραφή
  2. Ένα βιβλίο που με καταγοήτευσε! Από κινηματογράφο μου 'φερε στο νου τη Συνομιλία του Κόπολα!

    ΑπάντησηΔιαγραφή
    Απαντήσεις
    1. Έχεις δίκιο Ναυτίλε! Πρέπει να ξαναδώ άμεσα τη Συνομιλία :)

      Διαγραφή
    2. Tώρα που το λέτε, συνειδητοποιώ ότι θυμίζει κάπως τη "Συνομιλία" του Κόπολα, όπου δίνει ρεσιτάλ ερμηνείας ένας έξοχος Τζιν Χάκμαν.
      Τι ταινία!

      κ.κ.

      Διαγραφή
  3. Εξαιρετικό ! Η κριτική σου με βρίσκει σύμφωνη , είναι ένα γοητευτικό φιλοσοφικό μυθιστόρημα ,προσωπικά τό θεωρώ ένα από τά αριστουργήματα της σύγχρονης λογοτεχνίας καί δέν θα θεωρούσα καθόλου υπερβολή την απονομή ενός Νόμπελ στόν Μαρίας !

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  4. Προσωπικά θεωρώ τον Χαβιέρ Μαρίας έναν από τούς μεγάλους σύγχρονους συγγραφείς. Η διεξοδική διείσδυση στην ανθρώπινη ψυχή, η έμμεση κατάθεση των φιλοσοφικών του απόψεων πάνω σε βασικά ζητήματα της ζωής, τον χρόνο, τον θάνατο, είναι στοιχεία που κάνουν εξαιρετικά σαγηνευτική την αφήγησή του. Το '' Καρδιά τόσο άσπρη'' είναι ίσως το καλύτερο από τα μυθιστορήματά του, αλλά μου άρεσαν επίσης πολύ το '' Αύριο στην μάχη να με σκεφθείς'' Το πρόσωπό σου Αύριο'' και οι '' Ερωτοτροπίες του! Του αξίζει το Νόμπελ!!

    ΑπάντησηΔιαγραφή