Δευτέρα 1 Απριλίου 2013

Το Ομότιμο Μανιφέστο - Βασίλης Κωστάκης






«Γιατί είναι πολύ πιθανότερο κάποιος να (συν)δημιουργήσει το μέλλον παρά να το προβλέψει.»


Κατηφορίζοντας προς το Free Thinking Zone για την παρουσίαση του βιβλίου, Το Ομότιμο Μανιφέστο, πραγματικά δεν ήξερα τι να περιμένω. Από τη μία χαιρόμουν που δε θα έδινα το παρόν σε μία ακόμα παρουσίαση, με την παγιωμένη στο πέρασμα του χρόνου μορφή, ενώ από την άλλη  φοβόμουν μια πιθανή διάλεξη με όρους σύνθετους και έννοιες δυσνόητες. Αποδείχτηκε τελικώς πως γνώριζα πολλά περισσότερα γύρω από την ομότιμη δημιουργία απ’ όσα προηγουμένως πίστευα.

Τι είναι όμως ομότιμη δημιουργία;

Η αρχή βρίσκεται στην ομότιμη (peer-to-peer) σύνδεση δύο ή περισσοτέρων υπολογιστών σε δίκτυο που τους επιτρέπει να μοιράζονται τους πόρους τους ισοδύναμα. Ξεκινώντας από τα ομότιμα δίκτυα υπολογιστών, η παραγωγή μέσα από ομότιμες πρακτικές επεκτάθηκε και σε άλλους τομείς της οικονομίας της πληροφορίας.

Υπάρχουν ευρέως γνωστά παραδείγματα ομότιμης δημιουργίας;

Πολλά και διάσημα με πλέον γνωστή την εγκυκλοπαίδεια Wikipedia αλλά και δεκάδες άλλα προϊόντα Ελεύθερου Λογισμικού/ Λογισμικού Ανοιχτού Κώδικα. Οι πλατφόρμες πολιτισμού Internet Archive και Librivox. Οι άδειες Κοινών Δημιουργημάτων (Creative Commons). κ.α. Προσπάθειες που γεννήθηκαν και συνεχίζουν να αναπτύσσονται χάρη στην ενεργή συμμετοχή των χρηστών και  ανήκουν στον καθένα ξεχωριστά σε μία ταυτόχρονη συνύπαρξη του ατομικού ως μέρος του συλλογικού και αντίστροφα.

Αντικείμενο της ομότιμης δημιουργίας αποτελεί η πληροφορία, δηλαδή η μη υλική παραγωγή, ή αλλιώς, η παραγωγή της πληροφορίας: παραγωγή γνώσης, δεδομένων, σχεδίων και πολιτισμού. Αρκεί μια αρχική ιδέα για να εμπνεύσει ανθρώπους από όλο τον κόσμο να συνεισφέρουν τις προσωπικές τους γνώσεις, ιδέες ή δεξιότητες στην υλοποίησή της. Μια ψηφιακή κολεκτίβα με ανεπτυγμένο τον αμεσοδημοκρατικό χαρακτήρα.

Ένα από τα σημαντικότερα προβλήματα που αντιμετώπισε η κοινότητα των ομότιμων (συν) δημιουργών υπήρξε η ανάγκη για προάσπιση του δημόσιου χαρακτήρα του «προϊόντος». Πολλοί υπήρξαν εκείνοι (ονόματα δε λέμε…) που κατάφεραν να οικειοποιηθούν το αποτέλεσμα μιας ομότιμης δημιουργίας. Μπροστά σε αυτό το κίνδυνο δημιουργήθηκαν τα κατάλληλα νομικά εργαλεία κατοχύρωσης και διάθεσης πνευματικών δημιουργημάτων, τα οποία προασπίζουν την κλίμακα αξιών των δημιουργών (Creative Commons, General Public Licenses).

Το Ομότιμο Μανιφέστο κυκλοφορεί από τις Βορειοδυτικές Εκδόσεις που με έδρα τα Γιάννενα επιχειρούν κάτι που εκ πρώτης φαντάζει επιχειρηματικά τρελό, δίνοντας τη δυνατότητα σε όποιον το επιθυμεί να κατεβάσει δωρεάν σε ηλεκτρονική μορφή όλα τα βιβλία των εκδόσεων. Με τον τρόπο όμως αυτό αποδεικνύουν στην πράξη την στάση τους απέναντι στα πνευματικά δικαιώματα που περιορίζουν και δημιουργούν φραγμούς στη διάδοση του εκάστοτε έργου. Προασπίζουν το δικαίωμα του δημιουργού αλλά ταυτόχρονα δεν αντιστέκονται στη φυσική κατάσταση για αφθονία. Χρησιμοποιώντας την άδεια Creative Common 3.0 δίνουν στον αναγνώστη  πλήρη ελευθερία απέναντι στο έργο υπό τρεις βασικές αρχές: Αναφορά προέλευσης – Μη εμπορική χρήση – Παρόμοια διανομή.

Με το Ομότιμο Μανιφέστο, ο οικονομολόγος Βασίλης Κωστάκης επιχειρεί να συντάξει, όπως άλλωστε εύστοχα μαρτυρά ο τίτλος του βιβλίου, ένα μανιφέστο με τις αρχές του ομότιμου κινήματος. Αν και ο ίδιος στον επίλογο του βιβλίου αποποιείται τον όρο επιστημονικό ως χαρακτηρισμό, εντούτοις, και λόγω των σπουδών του συγγραφέα στον τομέα της πολιτικής οικονομίας, το βιβλίο έρχεται να επεκτείνει την ελληνική βιβλιογραφία και να προκαλέσει τη βάση για προβληματισμό και αφύπνιση όπως θα όφειλε να είναι η βασική επιδίωξη κάθε επιστήμονα.




Περισσότερες πληροφορίες θα βρείτε στο  voreiodytikes.blogspot.gr και στο kostakis.org.



(πρωτοδημοσιεύτηκε στο mixtape.gr)








1 σχόλιο: