Το βλέμμα του σερβιτόρου αποτέλεσε το πρώτο σημάδι, το κατάλαβα όμως αρκετά αργότερα και αφού οι αδιάκριτες ματιές είχαν ήδη πυκνώσει. Στιγμιαία ντράπηκα, τα έβαλα με τον εαυτό μου που δεν το είχα σκεφτεί κατευθυνόμενος στην καφετέρια με το Βυζί ανά χείρας. Με αφέλεια το ακούμπησα στο τραπέζι, ο σερβιτόρος με καλημέρισε αφήνοντας το παγωμένο νερό, με ρώτησε τι θα πάρω, τότε ήταν που το βλέμμα του έπεσε στο εξώφυλλο, μου ζήτησε αμήχανα να επαναλάβω αν ήθελα γάλα ή όχι, δεν έδωσα σημασία. Ύστερα μια παρέα κοριτσιών, ανάμεσα σε σπουδές και αναζήτηση εργασίας, κάθισε στο διπλανό τραπέζι, συζητούσαν για (τι άλλο;) καλοκαιρινές διακοπές. Ώσπου μια αναφορά στο Ροθ, με έκανε να σκεφτώ αρχικώς τη σύμπτωση, για να αντιληφθώ, αμέσως μετά, πως η κουβέντα αναφερόταν στο βιβλίο μου. Η συζήτησή τους συνεχίστηκε με αντιδικία σχετικά με τον Αφρό των Ημερών, οι λάτρεις αποτελούσαμε την πλειοψηφία - και ας μη συμμετείχα στην άτυπη ψηφοφορία.
Έκανα μια παύση, συνέχισα να κρατώ το βιβλίο δίχως όμως να διαβάζω, σαν ντετέκτιβ, κρυμμένος πίσω από το Βυζί κατασκόπευα περίεργους, "συνέλαβα" αρκετούς να επιχειρούν να διαβάσουν ξανά τον τίτλο για να επιβεβαιώσουν την αρχική τους διαπίστωση. Κάποιοι λίγοι χαμογέλασαν, ίσως να γνώριζαν ίσως και όχι. Σκεφτόμουν εκείνους που αγνοούσαν το συγκεκριμένο βιβλίο, τι θα φαντάζονταν αλήθεια; Άραγε το μάτι έχει συνηθίσει να βλέπει βυζί αλλά όχι να διαβάζει Β - Υ - Ζ - Ι; Το παιχνίδι κράτησε για λίγα ακόμα λεπτά, το ανασήκωμα των ώμων σήμανε τη λήξη και την επιστροφή στη νουβέλα του Ροθ.
"Όλη αυτή η ιστορία άρχισε παράξενα. Μα, έτσι κι αλλιώς, δε θα μπορούσε ν' αρχίσει διαφορετικά."
Ο κ. Κέπες δεν έδωσε την απαιτούμενη σημασία στα σημάδια, αν και υποχόνδριος δε μπόρεσε να φανταστεί ποτέ, πως μια μέρα θα ξυπνούσε μεταμορφωμένος σε βυζί. Και όμως συνέβη. Το μυαλό τρέχει κατευθείαν στη Μεταμόρφωση του Κάφκα, υποψιάζεται παρωδία, καθώς περνούν οι σελίδες ο συγγραφέας δε διστάζει να αποκαλύψει τις φοβίες του φιλόλογου Κέπες, που αναρωτιέται μήπως παραπήρε στα σοβαρά τα έργα του Κάφκα και Γκόγκολ.
" Επειδή ο πατέρας μου δεν έχει ιδέα από βιβλία, συνέχισα με μια παιδιάστικη φλυαρία, του είπα για τον Γρηγόρη Σάμσο που ξυπνάει μια μέρα στο αριστούργημα του Κάφκα κι ανακαλύπτει πως έχει γίνει ένα πελώριο σκαθάρι· του έκανα και μια περίληψη της Μύτης, του είπα με δυο λόγια πώς ο ήρωας του Γκόγκολ ξυπνάει μια μέρα κι ανακαλύπτει πως έχασε τη μύτη του, πώς ξεκινάει να τη βρει στην Αγία Πετρούπολη, βάζει μια αγγελία στην εφημερίδα ζητώντας να του την επιστρέψουν, τη βλέπει να περπατάει στο δρόμο και τα λοιπά και τα λοιπά, ώσπου στο τέλος, εντελώς ανεξήγητα, όπως είχε εξαφανιστεί, η μύτη επιστρέφει στο πρόσωπό του. (Τον άκουγα κιόλας να σκέφτεται: Αυτά διδάσκετε στα πανεπιστήμια;)"
Η κεντρική ιδέα της νουβέλας, αποτελεί μια ενδιαφέρουσα κωμική βάση για την ανάπτυξη των εμμονών του Ροθ, που πάντως δεν καταφέρνει να απεγκλωβιστεί από το εύρημά του με συνέπεια το τελικό αποτέλεσμα να είναι αρκετά μονοδιάστατο, κάτι που λόγω μεγέθους μάλλον δεν ενοχλεί. Η γειτνίαση του τραγικού με το κωμικό δημιουργεί έδαφος ταύτισης με τον κ.Κέπες ενώ η πρόκληση λειτουργεί περισσότερο ως πέπλο που αναδεικνύει την ανώμαλη επιφάνεια του πραγματικού κόσμου παρά ως στείρα απόπειρα εντυπωσιασμού.
Ο Ροθ με το Βυζί γυρίζει το σκορ σε 2-1 υπέρ του. Όταν διάβασα το Ζώο που ξεψυχά, απογοητεύτηκα, ίσως και να είχα επενδύσει πολλά. Πέρυσι τέτοια εποχή διάβασα τον Καθένα και μου άρεσε πολύ.
Το Βυζί, τουλάχιστον για μένα, αποτέλεσε ιδανικό συνοδευτικό για έναν απρόσμενο μεσημεριανό καφέ, ελπίζω να μην προκάλεσα τα ήθη, δεν είχα τέτοια πρόθεση άλλωστε!
Μετάφραση Αλεξάνδρα Κοντού
Εκδόσεις Γράμματα
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου