Ο ήρωας της ιστορίας μας για χρόνια λάμβανε την άδειά του καταμεσής του χειμώνα, μήνα Γενάρη συνήθως, τότε που οι θερμοκρασίες στη Βουλγαρία φλερτάρουν με επίπεδα ιδιαιτέρως χαμηλά και οι παραθαλάσσιες πόλεις απομένουν έρημες να ονειρεύονται το επόμενο καλοκαίρι. Εσωτερικώς σιχτίριζε, εξωτερικώς όμως το αποδεχόταν με στωικότητα και συγκατάβαση, τι άλλο θα μπορούσε να κάνει άραγε; Καλοκαίρι 1974, επιτέλους και εξαιτίας μιας σειράς συμπτώσεων, όχι μόνο γραφειοκρατικών μα και ανθρώπινων, το θαύμα συντελείται, άδεια καλοκαιρινή! Φεύγοντας για τη θάλασσα, αφήνει τα κλειδιά του σπιτιού σε ένα ζευγάρι εργατών, επιθυμώντας να συνδυάσει την απουσία του με την επισκευή του πατώματος.
Όμως τα πράγματα δε θα εξελιχθούν κατά τρόπο φυσιολογικό και αναμενόμενο. Γυρίζοντας, ύστερα από τρεις εβδομάδες, έκπληκτος θα αντικρίσει ένα ρωμαϊκό λουτρό εκεί που κάποτε βρισκόταν το σαλόνι του πατρικού του, βλέπετε, η συντήρηση του πατώματος έφερε στην επιφάνεια ένα εύρημα μοναδικής αξίας. Και ο εφιάλτης ξεκινά. Διατηρεί βεβαίως το δικαίωμα να παραμείνει στο σπίτι του, όμως πλέον οφείλει να το μοιράζεται με έναν καριερίστα αρχαιολόγο, τον διορισμένο από το κράτος ναυαγοσώστη, τον εκπρόσωπο της τοπικής σοσιαλιστικής οργάνωσης, τους διάφορους τυχοδιώκτες με τις δυτικές άκρες και τα δολάρια στην τσέπη. Ένα απλό, και με ελάχιστα έπιπλα, σαλόνι μετατρέπεται σε αρένα ετερόκλητων διεκδικήσεων και συμφερόντων.
Εκεί που το παράλογο συναντά τη ζωή ενός απλού ανθρώπου, το κωμικό και το τραγικό πλησιάζουν τόσο, που τις περισσότερες φορές με δυσκολία διακρίνονται. Είναι αυτή η αντίθεση ένα σημείο πρόσφορο, όχι μόνο για τη σκέψη και την έμπνευση του συγγραφέα, αλλά και για τον σκηνοθέτη και τους ηθοποιούς, να εντοπίσουν τις ισορροπίες για να τις διαφυλάξουν ή να τις διαρρήξουν.
Ο χαρακτηρισμός κωμωδία, για μένα λειτουργεί μάλλον αποτρεπτικά, ιδιαίτερα εξαιτίας του φόβου περί καταφυγής στη βωμολοχία και (προσφάτως) τη δήθεν σατιρική διάθεση απέναντι στην οικονομική κρίση. Ευτυχώς, το Ρωμαϊκό Λουτρό, αποδείχτηκε μια παράσταση απαλλαγμένη από τις παραπάνω ιδιοπάθειες. Στιγμές έντονου γέλιου, όχι κοινές για όλους τους θεατές και μάλλον ερωτηματικό και για τους ίδιους τους συντελεστές, γέλιο όμως που στιγμή δεν έπαψε να λειτουργεί ως αντίστιξη του τραγικού και του παράλογου, της ολικής ανατροπής μιας ανθρώπινης ζωής.
Το σκηνικό, παντελώς άδειο στην αρχή, συναρμολογούμενο σταδιακώς, χρησιμοποιείται με τρόπο έξυπνο από τον σκηνοθέτη, ως μία μη λεκτική υπογράμμιση της περιπλοκής μιας παράλογης κατάστασης, της δημιουργίας διαχωριστικών γραμμών ανάμεσα στους ήρωες, την απώλεια του κοινού τόπου των ανθρώπινων διεκδικήσεων.
Εντυπωσιάστηκα ανακαλύπτοντας πως το έργο του Στάνισλαβ Στρατίεβ πρωτοπαρουσιάστηκε το 1974 στο Κρατικό Σατιρικό Θέατρο της Σόφιας, όπου και παρέμεινε για δέκα έτη, αναρωτιέμαι πώς κατάφερε να διαφύγει από τις δαγκάνες των περιβόητων επιτροπών λογοκρισίας...
Μια παράσταση που απόλαυσα πραγματικά, διάλειμμα σε μια ακραία μέρα.
υ.γ Η επίγνωση των ορίων και των δυνατοτήτων είναι συχνά σωτήρια.
info: Το Ρωμαϊκό Λουτρό σε σκηνοθεσία Κώστα Παπακωνσταντίνου, στο Θέατρο Σημείο από 14/3 έως 13/4.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου