Θυμάμαι - Βασιλική Πέτσα

Ένας φόνος σε ένα μικρό χωριό. Η Φανή και η Κάτια, δυο ανήλικες κοπέλες, είναι οι θήτες.

Τις είδα να κατευθύνονται προς το μέρος μου πιασμένες χέρι χέρι. Ίδιο ύψος, ίδιο μήκος μαλλιών, ίδιο βάδισμα. Σαν το παιχνίδι με το χαρτί, που το διπλώνεις, το κόβεις έπειτα στις γωνίες που πρέπει, το ανοίγεις και ξεδιπλώνονται μπροστά σου οι φιγούρες στη σειρά, ένα γαϊτανάκι. Έτσι μοιάζανε, σιαμαίες.

Μαρτυρία πρώτη. Θα ακολουθήσουν πολλές ακόμα. Εκτός της Φανής και της Κάτιας, κανείς δεν ξέρει τι ακριβώς συνέβη, και, κυρίως, ποιο ήταν το ακριβές κίνητρο, αν υπήρξε. Το καρουζέλ μαρτυριών αποκαλύπτει σταδιακά κάποιες λεπτομέρειες, οι περισσότερες φανταχτερές μα ανούσιες, ελάχιστες ξεφεύγουν από την τάση για κουτσομπολιό. Στις κοπέλες αντιστοιχεί ελάχιστος τόπος στη σύνθεση αυτή, γεγονός που δεν αποτελεί κάποια ιδιαίτερη συγγραφική επιλογή, μα πραγματικότητα, βαθιά ριζωμένη πολύ πριν την επικράτηση της δήθεν πολυφωνικής κουλτούρας των μέσων ενημέρωσης.

Η σιωπή της Φανής τρομακτική.

Μικρή σημασία στη νουβέλα της Πέτσα έχουν οι σχετικές με το έγκλημα λεπτομέρειες, δεν εστιάζει εκεί, παρά μόνο φαινομενικά, λόγω του ευρήματος στην αφήγηση, με την τοποθέτηση του αναγνώστη στο γραφείο του ανακριτή και την παρέλαση δεκάδων μαρτύρων, καθένας εκ των οποίων συνεισφέρει τη δική του γνώση, μην παραμελώντας βεβαίως να την εμπλουτίσει με τη γνώμη του. Εκείνο είναι που έχει άλλωστε σημασία για τη συγγραφέα· η ασφυκτική πραγματικότητα της μικρής κοινωνίας -ως πεπερασμένο μοντέλο μελέτης- χτισμένη σε μια σαθρή ανεκτικότητα και κρυμμένη καλά πίσω από χαμόγελα οδικής διασταύρωσης. Εκ των υστέρων όλοι ήξεραν, και τώρα περιμένουν, όχι και τόσο καρτερικά, στη σειρά τους, να πιάσουν την πέτρα στα χέρια τους, και να τη ρίξουν. Δεν έχει σημασία η αφορμή.

Η σιωπή της Φανής τρομακτική.

Αυτή η ατμόσφαιρα και η ουσιαστική θεματική στόχευση είναι που αφαιρεί εντελώς την αρνητικότητα του επιθετικού προσδιορισμού "τεχνικό" από τη νουβέλα. Ο φόνος, βλέπετε, αποτελεί απλώς την αφορμή και τη χρονική σήμανση που ορίζει το πριν και το μετά μιας τυχαίας κοινωνίας, φέρνει στην επιφάνεια το πάντα τελικά. Σκέφτομαι το λογοπαίγνιο με τον όρο μετά-αστυνομικό, πόσο ακριβές μοιάζει, ίσως σαν αίσθηση περισσότερο, σαν παιχνίδι του μυαλού, και ίσως να αποτελεί το πραγματικό εύρημα της συγγραφέως, που παρασέρνοντας, αναπόφευκτα, τον αναγνώστη στον δρόμο της αποκάλυψης, τον παγιδεύει τελικά σε αυτό το μικρό χωριό. Και αν κάποιες στιγμές το στυλ επισκιάζει την ιστορία, μικρή σημασία έχει, όχι γιατί πρόκειται για έργο πρωτόλειο αλλά γιατί είναι σημαντικό ό,τι κάνει κανείς να το κάνει με στυλ.
  
Η σιωπή της Φανής τρομακτική.


Εκδόσεις Πόλις