ο δραπέτης - Georges Simenon

Το πρώτο τρίξιμο σημειώθηκε τη Δευτέρα 2 Μαΐου, στις οκτώ το πρωί.

Ο Σιμενόν δεν καθυστερεί στιγμή με εισαγωγές και λοιπά περιτυλίγματα, έχει μια ιστορία να πει, μια ιστορία μαύρη, όπως το συνηθίζει. Την ιστορία του Ζ.Π.Γ., καθηγητή γερμανικών σε κάποιο κολέγιο της γαλλικής επαρχίας, που επιτέθηκε και κακοποίησε ένα μαθητή του, έτσι ξαφνικά. Τίποτα δεν προμήνυε μια τέτοια αντίδραση.

Δεν ήταν καθόλου τρομερός άνθρωπος, αλλά ήταν άνθρωπος σχολαστικός, που ήθελε το κάθε πράγμα στη θέση του, και την κάθε χειρονομία επίσης στη θέση της. Τύχαινε μάλιστα και να χαμογελάει, αλλά δειλά, σαν να φοβόταν μήπως ξεκολλήσει τη μάσκα του ή το μουστάκι του.

Ένα απλό τρίξιμο μπορεί να οδηγήσει στην κατάρρευση, ένα μικρό τρίξιμο και η αντοχή των υλικών τίθεται σε δοκιμασία. Το πρώτο τρίξιμο ήταν αρκετό. Ο Ζ.Π.Γ. έχει στήσει μια ήσυχη ζωή που στηρίζεται στη ρουτίνα και στην έλλειψη εκπλήξεων. Ο τόπος, η γαλλική ύπαιθρος, αποτελεί το ιδανικό σκηνικό. Τα υλικά μοιάζουν πρώτης ποιότητας: ένα επάγγελμα που αποπνέει το σεβασμό και ένας γάμος όπως οι άλλοι. Ώσπου αντικρίζει τη Μαντώ. Η πόρτα επικοινωνίας με το παρελθόν ανοίγει, το άγνωστο παρελθόν, πριν μετακομίσει στη Λα Ροσέλ και διοριστεί ως καθηγητής γερμανικών. Μια αμυχή και η ταινία αρχίζει να ξεδιπλώνεται, δρόμος δίχως επιστροφή.

Μετά από ένα ή δύο βιβλία του Σιμενόν ξέρεις τι να περιμένεις· και ευτυχώς έχει αφήσει πίσω του αρκετά βιβλία, ώστε να ικανοποιείται η περιοδική αυτή αναγνωστική ανάγκη για ένα σύντομο και οξύ σφίξιμο στο στομάχι, μια μονοκόματη νυχτερινή ανάγνωση κάτω από σκεπάσματα ανίκανα να κρατήσουν έξω την παγωνιά. Η επαφή με τον κόσμο του Σιμενόν είναι ικανή να ξυπνήσει φοβίες ενδόμυχες, υποψίες από εφιάλτες, που αχνοφαίνονται στο φως της μέρας. Και το καταφέρνει αυτό γιατί χρησιμοποιεί απλά υλικά για να στήσει την ιστορία του, δεν αναζητά το εξεζητημένο, που εύκολα η άμυνα του καθενός κατατάσσει υπό την κατηγορία: απίθανο. Μια στιγμιαία κρίση θυμού, τόσο απλά, τίποτα παραπάνω απ' αυτό, αρκεί για να πυροδοτήσει αλυσιδωτές αντιδράσεις, να ανατρέψει άπαξ δια παντός την κανονικότητα της ζωής του Ζ.Π.Γ., τη ζωή του καθενός.

Ο Δραπέτης σίγουρα δεν αποτελεί την κορυφαία στιγμή της εργογραφίας του Σιμενόν, αποτελεί όμως δείγμα χαρακτηριστικό. Ο κεντρικός ήρωας, φαινομενικά απλός και μονοδιάστατος, δίχως λογοτεχνικό ενδιαφέρον, εμπλέκεται σε μια αλληλουχία καταστάσεων, ένα ντόμινο καθόλου εντυπωσιακό, μα άκρως τρομακτικό, μια ελεύθερη πτώση με δεδομένη την πρόσκρουση. Η λιτότητα και η εμμονή με την ιστορία, η απουσία περιττών καλολογικών στοιχείων, η οποία όμως δεν στερεί τίποτα από την ατμοσφαιρικότητα, σήμα κατατεθέν του Γάλλου δημιουργού.   

Η ανάγνωση ικανοποίησε την ανάγκη. Η εναπομείνασα κάβα αποτελεί εγγύηση για το μέλλον.



Μετάφραση Ρένα Χάτχουτ
Εκδόσεις Σ.Ι. Ζαχαρόπουλος