Δευτέρα 2 Νοεμβρίου 2015

Το παραθυράκι του Ιούδα - John Dickson Carr




Ο Έιβορι Χιουμ βρέθηκε νεκρός, από ένα βέλος, στο ερμητικά κλειστό γραφείο του. Μοναδικός μάρτυρας και προφανής ένοχος ο μέλλων γαμπρός του, Τζέιμς Κάπλον Άνσγουελ. Τα δακτυλικά αποτυπώματα στο βέλος αποτελούν ακόμα ένα αδιάσειστο στοιχείο. Ο Άνσγουελ επιμένει πως έχει πέσει θύμα πλεκτάνης, όμως η αστυνομική έρευνα δεν αφήνει περιθώρια αμφιβολίας και η δίκη μοιάζει με τυπική διαδικασία πριν την αγχόνη. Ο σερ Χένρι Μεριβέιλ, δικηγόρος και ερασιτέχνης ντετέκτιβ, γνωστός για τις αντισυμβατικές μεθόδους του, αναλαμβάνει την υπεράσπιση του κατηγορούμενου.

Ο επιθεωρητής -όπως κι όλοι οι άλλοι αστυνομικοί εδώ μέσα- πρέπει να έχουν ακούσει, λογικά, την έκφραση "το παραθυράκι του Ιούδα", που προέρχεται απ' την "αργκό" των φυλακισμένων. Το "παραθυράκι του Ιούδα" είναι πάνω στις πόρτες των κελιών. Είναι κείνο το μικρό τετράγωνο άνοιγμα, που ανοιγοκλείνει απ' την έξω μεριά, ώστε οι φρουροί να μπορούν να βλέπουν μες στο κελί και να μπορούν να επιθεωρούν απαρατήρητοι τον φυλακισμένο. Ένα τέτοιο παραθυράκι χρησιμοποίησε και ο δολοφόνος του Έιβορι Χιουμ.
Το μυθιστόρημα αποτελεί αντιπροσωπευτικό δείγμα μυστηρίου κλειδωμένου δωματίου, όπως αποκαλείται αυτή η υποκατηγορία αστυνομικής λογοτεχνίας, και έχει μάλιστα ψηφιστεί ως το πέμπτο καλύτερο όλων των εποχών στο είδος του, με πρώτο στη σχετική ψηφοφορία τον Ασώματο άνθρωπο, του ίδιου (κυκλοφορεί επίσης από τις εκδόσεις Τόπος). Ένας δυσεπίλυτος γρίφος για τον ήρωα του Καρ, που καλείται να πείσει το σώμα των ενόρκων πως ο πελάτης του είναι αθώος. Γραμμένο το 1938, το Παραθυράκι του Ιούδα διαθέτει όλα τα στοιχεία της κλασικής αστυνομικής λογοτεχνίας, ενώ το γεγονός πως διαδραματίζεται κατά τη διάρκεια της δικαστικής διαδικασίας προσδίδει μια έντονη θεατρικότητα, με την αίθουσα να αποτελεί τη σκηνή και τον αναγνώστη να νιώθει ένας από τους ακροατές της δίκης, ενώ όλοι οι χαρακτήρες παρελαύνουν από το εδώλιο, παίρνοντας όρκο να πούνε την αλήθεια, απαντώντας στις ερωτήσεις τις πολιτικής αγωγής και της υπεράσπισης, σε μια παρτίδα σκάκι, στην οποία κάθε κίνηση είναι μελετημένη και η οποία, παρά την όποια άμεση επίδρασή της, θα κριθεί στο τέλος ως μέρος της τακτικής της κάθε πλευράς.

Το διακύβευμα στη λογοτεχνία μυστηρίου έγκειται κυρίως -αν όχι αποκλειστικά- στην ικανότητα του συγγραφέα να κλιμακώνει την ένταση και να εντείνει την αγωνία του αναγνώστη. Δεν υπάρχει αμφιβολία πως ο Καρ τα καταφέρνει περίφημα σε αυτό το κομμάτι, γεγονός που θα ήταν από μόνο του αρκετό, όμως οι αρετές που διαθέτει το Παραθυράκι του Ιούδα δεν σταματούν εκεί. Οι χαρακτήρες, προεξέχοντος του επιθεωρητή Μεριβέιλ, είναι καλοσχηματισμένοι και όχι προσχηματικοί, στοιχείο που προσδίδει το απαραίτητο βάθος στην υπόθεση. Η ικανότητα του συγγραφέα στους διαλόγους αποτελεί επίσης αναπόσπαστο συστατικό της επιτυχίας που γνώρισε το μυθιστόρημα, καθώς επί των διαλόγων στηρίζεται το μεγαλύτερο ποσοστό της εξέλιξης της πλοκής, που στιγμή δεν έπαψε να μου φέρνει στο νου την κλασική -και κατάλληλη για θερινό σινεμά- ταινία του Sidney Lumet, Δώδεκα ένορκοι (1957).

Ο Καρ είναι ένας κλασικός συγγραφέας που αξίζει την προσοχή μας, ενώ ο επιθεωρητής Μεριβέιλ θα μας γοητεύσει -αν και καθόλου δεν φαίνεται να τον ενδιαφέρει κάτι τέτοιο.



(πρωτοδημοσιεύτηκε στα Χανιώτικα Νέα)

Μετάφραση Νεοκλής Γαλανόπουλος
Εκδόσεις Τόπος     



Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου