Επιχείρηση σφαγή - Rodolfo Walsh

Η Επιχείρηση Σφαγή του Ροδόλφο Ουόλς είναι το πρώτο μη μυθοπλαστικό μυθιστόρημα, γραμμένο δέκα χρόνια πριν εγκαινιάσει το Εν ψυχρώ του Τρούμαν Καπότε τη non-fiction λογοτεχνία. Ένα δημοσιογραφικό αφήγημα σαν μυθιστόρημα, χωρίς μύθο αλλά με πραγματικά γεγονότα. Και είναι μία σημαντική έκδοση, που άργησε έξι δεκαετίες, γεγονός παράδοξο αν αναλογιστεί κανείς την αγάπη μας προς τη λατινοαμερικάνικη λογοτεχνία. 

Η πρώτη είδηση για τις μυστικές εκτελέσεις του Ιουνίου του 1956 έφτασε σ' εμένα εντελώς τυχαία, στα τέλη της χρονιάς εκείνης, σε ένα καφέ της Λα Πλάτα όπου οι θαμώνες έπαιζαν σκάκι και κουβέντιαζαν περισσότερο για τον Κέρες ή τον Νιμζόβιτς παρά για τον Αραμπούρου και τον Ρόχας, και η μοναδική στρατηγική επιχείρηση που είχε κάποια φήμη εκεί ήταν η εφ' όπλου λόγχη επίθεση του Σλέχτερ στο σικελικό άνοιγμα.

Και κάπως έτσι, σχεδόν τυχαία, ο δημοσιογράφος και συγγραφέας Ροδόλφο Ουόλς θα αρχίσει να ερευνά τις μυστικές εκτελέσεις της 9ης Ιουλίου 1956, για τις οποίες το καθεστώς υποστήριζε πως έγιναν στα πλαίσια του στρατιωτικού νόμου, που όμως, σύμφωνα με τα στοιχεία που συγκέντρωσε και παρουσίασε στη δικαιοσύνη ο Ουόλς, δεν τέθηκε σε ισχύ παρά στις 10 Ιουλίου, και επομένως οι συλλήψεις και οι εκτελέσεις είχαν προηγηθεί.

Συγγραφέας αστυνομικών ο Ουόλς ήρθε κατά τη διάρκεια της έρευνας αντιμέτωπος με μαρτυρίες και γεγονότα που ξεπέρασαν κατά πολύ την όποια μυθοπλαστική ικανότητα πίστευε πως κατείχε, άλλωστε η πραγματικότητα συνηθίζει να ξεπερνά τη φαντασία, ιδιαίτερα σε φρίκη. Όμως το υλικό που προέκυψε από την έρευνα δεν θα ήταν αρκετό ώστε να θεωρηθεί λογοτεχνία, αν δεν ήταν λογοτεχνικός ο τρόπος με τον οποίο ο Ουόλς αφηγείτο την ιστορία της 9ης Ιουλίου 1956 και όσα ακολούθησαν.

Η Επιχείρηση σφαγή είναι γραμμένη με τρόπο που απευθύνεται ακόμα και στον πλέον αδαή περί αργεντίνικης ιστορίας αναγνώστη, είναι όμως επίσης γραμμένη με τρόπο που θα παρακινήσει τον αναγνώστη να ενδιαφερθεί και να διαβάσει. Ένα βιβλίο πολιτικό, για την αυθαιρεσία των καθεστώτων, για την ανελευθερία και την καταπάτηση των δικαιωμάτων, για τη χειραγώγηση της δικαιοσύνης. Ένα βιβλίο για τη δημοσιογραφία μιας άλλης εποχής. Ένα βιβλίο που διαβάζεται πυρετωδώς σαν μυθιστόρημα, όμως δυστυχώς δεν είναι μυθιστόρημα αλλά ντοκουμέντο.

Η έκδοση του βιβλίου, όπως μπορεί ο οποιοσδήποτε να φανταστεί, συνάντησε ανυπέρβλητες δυσκολίες, ο Ουόλς όμως -και αρκετοί γενναίοι σύντροφοι- δεν τα παράτησε, περνώντας στην απέναντι πλευρά για το καθεστώς, που παρά τις αλλαγές σε πρόσωπα, τον κυνήγησε. Το 1976 η κόρη του θα δολοφονηθεί. Τελευταίο του κείμενο -που περιλαμβάνεται στην παρούσα έκδοση- είναι η Ανοιχτή επιστολή ενός συγγραφέα προς τη χούντα. Δολοφονήθηκε από τη διδακτορία του Βιντέλα. Το πτώμα του εξαφανίστηκε.

 

Μετάφραση Κρίτων Ηλιόπουλος

Εκδόσεις Ακυβέρνητες Πολιτείες