Υπέροχοι Απόκληροι - Λέοναρντ Κοέν

Λίγα χρόνια πριν μας συστηθεί ως μουσικός, ο Λέοναρντ Κοέν έγραφε ποίηση και λογοτεχνία. Έζησε μια μεγάλη περίοδο της ζωής του στην Ύδρα όπου είχε αγοράσει σπίτι. Γόνος ευκατάστατης οικογένειας, μπόρεσε να αφιερωθεί ολοκληρωτικά σε ασχολίες κυρίως πνευματικές. Το 1967, απογοητευμένος από την περιορισμένη επιτυχία των γραπτών του, θα επιστρέψει στην Αμερική όπου θα κάνει τα πρώτα του βήματα στη μουσική με τη συνέχεια να είναι γνωστή...

Αποτέλεσμα εκείνης της λογοτεχνικής περιόδου υπήρξαν δύο μυθιστορήματα. Το Αγαπημένο παιχνίδι (στα ελληνικά από τις Εκδόσεις Μελάνι) είναι ένα έργο μαθητείας ( Bildungsroman) με έντονο το αυτοβιογραφικό στοιχείο, σχετικά με ένα νεαρό που προσπαθεί να βρει την ταυτότητά του διαμέσου της γραφής. Πριν λίγες μέρες κυκλοφόρησε (επιτέλους) στα ελληνικά και το δεύτερο μυθιστόρημα του Καναδού δημιουργού, Υπέροχοι Απόκληροι, από τις Εκδόσεις Κέδρος σε μετάφραση του Αλέξη Καλοφωλιά.

Ο Φ., η Εντίθ και ο ανώνυμος συγγραφέας συνθέτουν ένα ερωτικό τρίγωνο ή για να είμαι πιο ακριβής συνέθεταν, καθώς, μετά το χαμό τους, ο συγγραφέας απομένει μόνος του, αντιμέτωπος με τις αναμνήσεις, επικεντρώνοντας το ενδιαφέρον της ακαδημαϊκής του μελέτης στο βίο της Κάτερι Τεκακουίθα. Η Τεκακουίθα υπήρξε μία από τις πρώτες αυτόχθονες καθολικές αγίες του Καναδά. Ο αφηγητής είναι ειδήμονας επί της φυλής των Α_______ς  που κινδυνεύει με εξαφάνιση και που η γυναίκα του, Εντίθ, αποτέλεσε ένα από τα τελευταία εναπομείναντα μέλη της.

Τα ανθρώπινα ένστικτα, της ψυχής και του σώματος, η επίδραση της ιστορίας και της θρησκείας στη διαμόρφωση του προσωπικού και του κοινωνικού, ο έρωτας και η απώλεια. Ο Κοέν επιλέγει το ρόλο του ποιητή ακόμα και στη μεγάλη φόρμα, αφήνει τη γλώσσα να τον παρασύρει σε ένα χείμαρρο από εικόνες και αποδέχεται την πρόκληση της αναμέτρησης με τον κίνδυνο του αφηρημένου αποτελέσματος, καταφέρνοντας να επιστρέφει την κατάλληλη στιγμή. Τιθασεύει την έμπνευση στο βωμό της μυθιστορίας, μην αφήνοντας τις σειρήνες του χάους να τον αποπροσανατολίσουν.

Το μυθιστόρημα αποτελεί ακροβασία ανάμεσα σε ένα πλήθος από ετερόκλητους επιθετικούς προσδιορισμούς με τους οποίους θα μπορούσε κάποιος να το προσεγγίσει. Ποιητικές περιγραφές διαδέχονται τη σεξουαλική πρόκληση, εμμονικά παράφορα μέρη ανακόπτουν τη πνευματώδη ροή του λόγου. Το παρελθόν και η νοσταλγία προσδίδουν χαρακτήρα μεταφυσικό, η ποίηση των λέξεων και των περιγραφών γοητεύουν και παρασύρουν τον αναγνώστη. Καθήκον του ποιητή όμως δεν είναι μονάχα η παράθεση της ομορφιάς, αλλά και η μάχη με την κόλαση.

Τεράστιο ενδιαφέρον παρουσιάζουν και τα ιστορικά στοιχεία. Κατά τον 17ο αιώνα, οι Γάλλοι έποικοι θα επιχειρήσουν, παράλληλα με την στρατιωτική προέλαση στα νέα εδάφη, να εκχριστιανίσουν τις αυτόχθονες φυλές, η ιστορία θα τους ανακηρύξει νικητές. Όμως στο γαλλικό Κεμπέκ οι φωνές για ανεξαρτησία ποτέ δεν έπαψαν, οι σχέσεις με τους αγγλοσάξονες αποτελούν ακόμα αιτία πολέμου. Ο συγγραφέας επιχειρεί να βουτήξει βαθιά στην ιστορία, να βρει τις ρίζες του για να κατανοήσει, όχι μόνο το σήμερα, αλλά και τον ίδιο του τον εαυτό.  

Όποιος αγάπησε το στιχουργό Κοέν δε θα δυσκολευτεί να διαβεί τις πόρτες, από τους λιγότερο μυημένους θα απαιτηθεί κάποια προσπάθεια. Αξίζει τον κόπο, πιστέψτε με.

(Πρωτοδημοσιεύτηκε στο Mixtape.gr)

Μετάφραση Αλέξης Καλοφωλιάς

Εκδόσεις Κέδρος