Δευτέρα 27 Ιανουαρίου 2014

Το Κλειδί - Τζουνιτσίρο Τανιζάκι






... Από φέτος έχω αποφασίσει να γράφω ανοιχτά πάνω σε κάτι που μέχρι σήμερα δίσταζα ακόμη και να το μνημονεύσω στο ημερολόγιό μου. Είχα αποφύγει να αναφέρομαι με τόσο συγκεκριμένο τρόπο σε ό,τι σχετίζεται με τη σεξουαλική ζωή την οποία μοιράζομαι με τη γυναίκα μου. Κι αυτό από φόβο μήπως εκείνη διαβάσει στα κρυφά αυτό το ημερολόγιο και θυμώσει· από φέτος όμως αποφάσισα να μη φοβάμαι πια τέτοια πράγματα.

Λίγο πιο κάτω σταμάτησα για να πάρω ανάσα, να συνειδητοποιήσω τι διάβασα μόλις, με την ελπίδα της παρανόησης, μακάρι κάτι άλλο να εννοεί ο αφηγητής, σκέφτηκα. Επανεκκίνηση. Οι φράσεις στέκονταν στη θέση τους ίδιες και απαράλλαχτες, ο συντάκτης δηλώνει αποφασισμένος να καταγράψει στις σελίδες του ημερολογίου του στιγμιότυπα και χαρακτηριστικά της σεξουαλικής ζωής "την οποία μοιράζεται με τη γυναίκα του".

Η απουσία επικοινωνίας ανάμεσα σε ανθρώπους που - θεωρητικώς τουλάχιστον - σχετίζονται, είτε ερωτικά είτε φιλικά, είναι κάτι που με σοκάρει, μάλλον επειδή είναι κάτι το οποίο αδυνατώ - και πεισματικά αρνούμαι - να συλλάβω, παρά τα πλείστα παραδείγματα εκεί έξω. 

Αναλογίζομαι τον αφηγητή να κρατά μέσα του όλες αυτές τις σκέψεις και νιώθω το βάρος.

Υπάρχει όμως και δεύτερος αφηγητής, για την ακρίβεια αφηγήτρια. Η σύζυγος αποφασίζει και εκείνη να κρατήσει ημερολόγιο.

Πάνω σε αυτή την εναλλαγή καταχωρήσεων και ύφους - η οποία δυστυχώς δε μπορεί να αποδοθεί τυπογραφικώς στα ελληνικά αφού το ημερολόγιο του συζύγου είναι γραμμένο με ένα συνδυασμό ιδεογραμμάτων και ενός άλλου συλλαβικού αλφαβήτου (κατακάνα) αντί για το σύνηθες (χιραγκάνα) - στηρίζει την αφήγηση της ιστορίας του ο Τανιζάκι. Καθώς οι μέρες περνούν, ένα ιδιόμορφο παιχνίδι στρατηγικής διαδραματίζεται στα γραπτά, καθώς καθένας από τους δύο επιλέγει να αποκαλύψει κάτι ποντάροντας στην πιθανότητα ο άλλος να το διαβάσει κρυφά και παράνομα, αντίστοιχο παιχνίδι όμως παίζεται και σε "βάρος" του αναγνώστη, που δυσκολεύεται να δείξει εμπιστοσύνη και μένει να παρατηρεί τις παγίδες που στήνουν οι δύο σύντροφοι.

Η απόσταση που προσδίδει ο πλάγιος λόγος της περιγραφής, οι παρελθοντικοί χρόνοι των γεγονότων και οι παροντικοί της σκέψης είναι στοιχεία που προσδίδουν στο ημερολογιακό κείμενο κάτι το αρρωστημένα απρόσωπο, ακόμα και όταν οι αφηγητές αναφέρονται στις πιο προσωπικές τους στιγμές.

Η υποκρισία μιας κοινωνίας - της ιαπωνικής στην προκειμένη περίπτωση -, το στρίμωγμα των επιθυμιών και των ενστίκτων υπό το βάρος ενός επιβεβλημένου πρωτοκόλλου συμπεριφοράς, ο συναισθηματικός δεσμός ως συμβόλαιο τύπων, η μοναξιά. Αυτά θαρρώ πως είναι τα θέματα που πρωτίστως θίγονται στο Κλειδί, ενώ οι σεξουαλικές/ερωτικές επιθυμίες του ηλικιωμένου κατέχουν σημαντική μα δευτερεύουσα θέση. Η έλλειψη ουσιαστικής επικοινωνίας του ζευγαριού τα σκεπάζει όλα.

Συγκλονιστικό ακριβώς γιατί το θέμα του είναι τόσο αφύσικο μα ταυτόχρονα συνηθισμένο, λίγα πράγματα μοιάζουν να έχουν αλλάξει στο σήμερα σε σχέση με την Ιαπωνία του 1956. Οποιουδήποτε είδους πρόκληση για την πρόκληση απουσιάζει, υπάρχει κάτι το καθάριο στη γραφή του Τανιζάκι, κομμάτια ατόφια της ανθρώπινης ύπαρξης, αμόλυντα από τεχνητές επεμβάσεις.

Να ζήσεις μονάχος σου όντας περιστοιχισμένος από ανθρώπους, πόσο θλιβερό.

Μια σημαντική επανακυκλοφορία από τις Εκδόσεις Άγρα.


υ.γ όταν ένας εραστής της ανάγνωσης και των βιβλίων ξεχωρίζει ένα και μοναδικό για να σου προτείνει, τότε αυτό κάτι σημαίνει.




Μετάφραση Παναγιώτης Ευαγγελίδης
Εκδόσεις Άγρα   

   

1 σχόλιο:

  1. λογοτεχνία που παρακολουθεί την απουσία της επικοινωνίας, πόσο τρομακτικός και σκοτεινός λαβύρινθος

    ΑπάντησηΔιαγραφή