Μια νεαρή ιστορικός, η Άγκνες, γράφει τη διπλωματική της με θέμα την άνοδο της ακροδεξιάς στην Ισλανδία και την Ευρώπη. Δεύτερης γενιάς μετανάστρια, παιδί Λιθουανών, που βρήκαν καταφύγιο στην Ισλανδία και έχουν πια επιστρέψει στη χώρα τους, η Άγκνες επέλεξε να μείνει εκεί που ένιωθε ότι ανήκει. Η Άγκνες και ο Όμαρ γνωρίστηκαν ένα παγωμένο βράδυ, που και οι δύο είχαν ανάγκη από αγάπη, περιμένοντας, αρκετά μεθυσμένοι, στη σειρά για ταξί. Για την έρευνά της η Άγκνες θα επιδιώξει να διεισδύσει στους κόλπους της ισλανδικής ακροδεξιάς, θα γνωρίσει τον Άρνορ, νεοναζί διανοούμενο, με τον οποίο συναντιέται συχνά, παρά τη δεδομένη απέχθειά της προς την ιδεοληψία του. Η απέχθεια όμως συχνά μετασχηματίζεται σε έλξη.
Είναι όμως το Illska απλώς ένα μυθιστόρημα για τον νεοφασισμό με ένα ερωτικό τρίγωνο στον πυρήνα του; Σίγουρα όχι. Και αν αυτός είναι ο κεντρικός άξονας της ιστορίας που αποφασίζει να διηγηθεί ο Νόρδνταλ, ο γεννημένος το 1978 Ισλανδός συγγραφέας, αποφασίζει να το κάνει με έναν τρόπο αρκετά φιλόδοξο, όχι μόνο ως προς την αφηγηματική φόρμα αλλά και προσθέτοντας στην ιστορία του τα απαραίτητα εκείνα συμπληρώματα, με σκοπό να εξηγήσει πώς η Ευρώπη βαδίζει ξανά στα φασιστικά βήματα του πρόσφατου παρελθόντος, πορεία που δεν γεννήθηκε από τη μια στιγμή στην άλλη, αλλά φέρει έναν ρυθμό που δεν έπαψε ποτέ να χτυπά, πληγές που δεν επουλώθηκαν, ρίζες που δεν κόπηκαν.
Η σημερινή Ισλανδία, λίγα χρόνια μετά την οικονομική κατάρρευση και την έκρηξη του ηφαιστείου που παρέλυσε τις αεροπορικές συνδέσεις πάνω από την Ευρώπη, με το αίσθημα της απομόνωσης μες στη μέση του ωκεανού έντονο, αποτελεί το τέλειο σκηνικό, θαρρείς, για να αναπτυχθούν θεωρίες σχετικά με την καθαρότητα του αίματος και της φυλετικής υπεροχής, το σκηνικό στο οποίο εκτυλίσσεται η ιστορία της Άγκνες, του Όμαρ και του Άρνορ. Με διαρκή εναλλαγή ανάμεσα στο πρώτο αφηγηματικό πρόσωπο και στο τρίτο, εκείνο του παντογνώστη αφηγητή, και με μπρος-πίσω στον χρόνο, ο Νόρδνταλ συνθέτει το μυθιστόρημά του, μοιράζοντας το έδαφος ανάμεσα στις προσωπικές ιστορίες των ηρώων του και την ευρωπαϊκή πραγματικότητα, και έτσι επιτυγχάνει μια ολοκληρωμένη εικόνα, μια αιτιολογική σύνδεση ανάμεσα στο παρελθόν και το παρόν.
Με αφηγηματική άνεση και έλεγχο της ιστορίας του, ο Νόρδνταλ καταφέρνει να εγκλωβίσει τον αναγνώστη, να τον παρασύρει σε μια αχόρταγη ανάγνωση, χωρίς να χαλαρώνει στιγμή τον ρυθμό, παρά το μέγεθος του βιβλίου. Κανένας ήρωας του βιβλίου δεν αφήνει αδιάφορο τον αναγνώστη, καθώς ένα ανάμεικτο αίσθημα ταύτισης, λύπησης και θυμού, γεννιέται με το πέρας της ιστορίας, κανείς δεν έχει απόλυτο δίκιο, κανείς δεν μπορεί να κατηγορηθεί για το σύνολο των πράξεων και των αποφάσεών του, και ίσως εκεί να δημιουργείται μία ταύτιση, χάρη σε αυτή την ανθρώπινη ατέλεια.
Με το Illska επιβεβαιώνεται ξανά και ξανά πως ο τρόπος να διηγηθείς μια ιστορία είναι εκείνος που μπορεί να απογειώσει ή όχι την ιστορία, και ο Νόρδνταλ μοιάζει να το γνωρίζει καλά, παρά τις όποιες υπόνοιες για διάθεση επίδειξης ικανοτήτων σε κάποια σημεία, δεν διστάζει να θέσει τον πήχη ψηλά, να αναμετρηθεί με ένα θέμα υψηλής πολεμικής, όπως ο νεοφασισμός, και να βγει, μάλλον, αλώβητος, παραμένοντας πιστός στην πρόθεσή του να γράψει μυθιστόρημα και όχι πολιτική πραγματεία.
(πρωτοδημοσιεύτηκε στα Χανιώτικα Νέα)
Μετάφραση Ρούλα Γεωργακοπούλου
Εκδόσεις Πόλις
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου