Το τέλος - Anna Seghers

"Ο Φόλπερτ σηκώθηκε, βγήκε. Ένιωθε μια θλίψη πάνω στην καρδιά του, ψυχρή και ακατανόητη, όπως η πάχνη. Κάποτε είχε πιστέψει πως αρκούσε μόνο να ελευθερωθεί για να νιώσει χαρούμενος, ανέμελα χαρούμενος σαν παιδί. Τώρα καταλάβαινε, η χαρά είχε φύγει όπως τα παιδικά χρόνια, οριστικά και αμετάκλητα. Δεν είχε σκεπαστεί μόνο η καρδιά του με πάχνη, αλλά καθεμιά από τις σκέψεις του, κάθε φιλία, κάθε ερωτική περιπέτεια : το χώμα του τόπου πάνω στο οποίο πατούσε ήταν παγωμένο, η ζεστή φθινοπωρινή γη, τα εργαλεία που θα έπιανε μελλοντικά στο χέρι του, το ψωμί που θα έτρωγε, κάθε μόριο στη χώρα ήταν σκεπασμένο με πάχνη. Το αίμα στεγνώνει, αλλά η πάχνη, που καίει τα νεαρά βλαστάρια σαν παγετός, είχε πειράξει ακόμα και το ζωντανό μεδούλι. Οι Αμερικανοί πίσω από το γραφείο έβλεπαν τον Φλόπερτ σαν έναν άνθρωπο μανιασμένο από τη δίψα της εκδίκησης, που έπρεπε τελικά να του τη σβήσουν με τα δικά τους μέσα, όπως κάθε είδος δίψας. Ακόμα και αν έβρισκαν αύριο τον Τσίλλιχ, πάλι δεν θα είχαν συλλάβει το κακό, του οποίου βλαστός ήταν και ό Τσίλλιχ, η πάχνη δεν θα έφευγε, πολύ λίγο ανθίζει το χορτάρι που το έχει βλάψει ο παγετός, και η θλίψη στην καρδιά του δεν θα έσβηνε, δεν θα ένιωθε έτσι πιο χαρούμενος."

Κάθε κρατούμενος φαντασιώνεται τη στιγμή εκείνη, που ελεύθερος πια, θα μπορέσει να πάρει εκδίκηση από το βασανιστή του.

Περισσότερο σαν παραβολή μοιάζει η ιστορία με πρωταγωνιστές τον πρώην κρατούμενο, σε στρατόπεδο συγκέντρωσης, Φλόπερτ και το σκληροτράχηλο Τσίλλιχ, φύλακα και βασανιστή, που ένιωθε δυνατός μέσα στο σύστημα που με ζήλο υπηρετούσε. Μετά την πτώση του ναζισμού οι ρόλοι αντιστράφηκαν και στη θέση των καταζητούμενων πέρασαν οι πάλαι ποτέ κυνηγοί.

Είναι ικανή η εκδίκηση από μόνη της όμως, άραγε, να φέρει πίσω τη χαρά και να κατευνάσει τον πόνο της φυλακής και των βασανιστηρίων; Και ακόμα παραπέρα να στεριώσει ξανά την, από καιρό, χαμένη πίστη στο έθνος;

Η Άννα Ζέγκερς υπέφερε και η ίδια τα δεινά του ναζισμού, βίωσε την απώλεια συγγενών και φίλων. Η ίδια ξέφυγε και έζησε πολλά χρόνια στο εξωτερικό ως πρόσφυγας αλλά αυτό μάλλον μικρή σημασία έχει. Πώς να πιστέψει πάλι στη Γερμανία μετά από όλα όσα συνέβησαν;

Η συγγραφέας προχωρά ένα βήμα παραπέρα από τη στιγνή εκδίκηση και χωρίς να κρύβει την ύπαρξη της επιθυμίας για απόδοση δικαιοσύνης, εκφράζει έναν πιο ανθρώπινο προβληματισμό σχετικά με το αύριο της χώρας της. Κείμενο που περνά τα γερμανικά σύνορα για να καταδείξει πως το ζήτημα της καταπάτησης των ανθρωπίνων δικαιωμάτων δεν είναι απλώς ατομικό αλλά κοινωνικό.

Με πόνο καρδιάς η συγγραφέας προσπαθεί να δώσει και την αγωνία του Τσίλλιχ, ανθρώπου δειλού που πήρε δύναμη από τη στολή και τώρα σα φοβισμένο πουλάκι αγωνίζεται να ξεφύγει από τη δικαιοσύνη.

Υπέροχο και δυνατό.

Μετάφραση Γιώργος Δεπάστας.
Εκδόσεις Άγρα.

υ.γ Αφορμή για να διαβάσω το συγκεκριμένο βιβλίο αποτέλεσε το σχόλιο του Ναυτίλου, ο οποίος διατηρεί ένα υπέροχο ιστολόγιο το οποίο μπορείτε να βρείτε εδώ.

υ.γ 2 Τη ανάρτηση για το βιβλίο της Ζέγκερς Η εκδρομή των κοριτσιών που χάθηκαν μπορείτε να βρείτε εδώ.