Το ποτάμι - Ketil Bjornstad

(Πρωτοδημοσιεύθηκε στο mixtape.gr)

Τα τελευταία χρόνια η σκανδιναβική λογοτεχνία ταυτίστηκε στη χώρα μας με την αστυνομική λογοτεχνία, είδος το οποίο γνωρίζει μεγάλη απήχηση ανάμεσα στους αναγνώστες. Το Ποτάμι όμως του Νορβηγού Ketil Bjornstad, αυτόνομη συνέχεια της Λέσχης των νέων πιανιστών, δεν υπάγεται στην παραπάνω κατηγορία. Τρέφω μια αδυναμία στην τέχνη που έρχεται από τον Βορρά, ιδιαίτερα στον κινηματογράφο.

Η μουσική βρίσκεται στον πυρήνα και αυτού του μυθιστορήματος, κάτι το φυσιολογικό και αναμενόμενο αφού ο Bjornstad είναι πρωτίστως μουσικός.

Κάποια χρόνια μετά, ο Άξελ Βίντινγκ αποφασίζει να διηγηθεί εννέα μήνες από τη ζωή του, όταν ήταν μόλις δεκαοχτώ χρονών. Έχει ήδη τότε γνωρίσει την απώλεια, πρώτα της μητέρας του και ύστερα της κοπέλας του. Μετά από ένα καλοκαίρι στο εξοχικό της φίλης του Ρεμπέκα θα επιστρέψει στο Όσλο και θα υπακούσει στην ιδέα της αυστηρής και ιδιόρυθμης καθηγήτριάς του να κάνει το ντεμπούτο του ως πιανίστας σε εννέα μήνες, ανήμερα των γεννεθλίων της. Ο έρωτας για μια εύθραυστη γυναίκα μεγαλύτερης από εκείνον θα περιπλέξει τα πράγματα.

Όποιος έχει ασχοληθεί εντατικά με τη μουσική θα ξέρει τις θυσίες στις οποίες πρέπει να υποβληθεί κάποιος ώστε να είναι έτοιμος να παρουσιαστεί σε κοινό και κριτικούς. Δεν είναι μόνο οι ατέλειωτες ώρες εξάσκησης, είναι και ασκητική ζωή που πρέπει να ακολουθήσει και η προετοιμασία του χαρακτήρα ώστε να μπορέσει να απορροφήσει την πίεση και να δαμάσει το άγχος. Μήνες προετοιμασίας για μια δύωρη εμφάνιση κατά την οποία το κάθε λάθος είναι οδυνηρό.

Ο συγγραφέας κινείται σε ένα γνώριμο γι’ αυτόν περιβάλλον. Αποφεύγει να ωραιοποιήσει καταστάσεις και καταφέρνει με αυτόν τον τρόπο να καταστήσει τον αναγνώστη κοινωνό της προσπάθειας του νεαρού μουσικού (στο πρόσωπο του οποίου ενυπάρχει ο κάθε σπουδαστής κλασικής μουσικής) να ανταποκριθεί στις απαιτήσεις του εγχειρήματος σε μια ηλικία τρυφερή. Θέτει επίσης ένα κυρίαρχο, για τους παροικούντες στα ωδεία, ζήτημα που έχει να κάνει με το «δικαίωμα» στη σύγχρονη μουσική. Η ιστορία λαμβάνει χώρα το 1970 με τη ροκ να είναι όχι απλώς μια ακόμη μουσική αλλά και τρόπος ζωής.

Χωρισμένο σε ολιγοσέλιδα κομμάτια το μυθιστόρημα διέπεται από μια ευδιάκριτη μουσικότητα, ο ρυθμός πότε αργός, μελωδικός και πότε ξέφρενος και χαώδης. Δύσκολο να το αφήσεις από τα χέρια σου. Χαρακτήρες καλοδουλεμένοι. Συγκίνηση που πηγάζει αβίαστη. Μουσική και έρωτας.

Ο Bjornstad εκτός από προσωπικούς δίσκους έχει γράψει μουσική και για το σινεμά (μεταξύ άλλων για ταινίες του Γκοντάρ και του Λόουτς) κάτι το οποίο είναι εμφανές στον τρόπο γραφής του. Η αίσθηση που σου αφήνει το βιβλίο είναι παρόμοια με εκείνη των βιβλίων ενός άλλου μεγάλου λάτρη της μουσικής του Τζόναθαν Κόου.

Εκτός από το βιβλίο μη διστάσετε να αναζητήσετε και τη μουσική του.

Η μετάφραση του βιβλίου έγινε απευθείας από τα Νορβηγικά από την Κρυστάλλη Γλυνιαδάκη κάτι το οποίο είναι πολύ σημαντικό και ευχάριστο.



Εκδόσεις Πόλις.