Ο Εξώστης - Νίκος Καχτίτσης

" Τις σελίδες που ακολουθούν τις βρήκα, νοτισμένες από μία τροπική μούχλα, μαζί μ' ένα σωρό άχρηστα χαρτιά, έτοιμα για κάψιμο, στο υπόγειο ενός βιβλιοπωλείου, όπου δούλευα κάποτε ως ταξινομητής. Πρόκειται για το ιστορικό των τελευταίων στιγμών ενός που έχει να δώσει λόγο για τις πράξεις του."

Η εύρεση ενός χειρόγραφου, σύνηθες λογοτεχνικό εύρημα, προλογίζει τον Εξώστη του Καχτίτση. Ο συγγραφέας εκείνη την περίοδο ζει στο Μόντρεαλ του Καναδά. Μέσω χρονοβόρας αλληλογραφίας προσπαθεί να επιβλέψει την έκδοσή του σε τυπογραφείο της Θεσσαλονίκης. Οι δυσκολίες και τα παράπονά του θα γεννήσουν την Περιπέτεια ενός βιβλίου, το οποίο και θα εκδώσει με δικά του έξοδα ο Ήλειος λογοτέχνης. Καταλυτικός υπήρξε ο ρόλος του Ε.Χ. Γονατά. Η γόνιμη αλληλογραφία, με τις υποδείξεις και τις διορθώσεις, αποτέλεσε ουσιαστικά την επιμέλεια του κειμένου. Ο Γονατάς, εκτός από εξαίρετος λογοτέχνης, υπήρξε μέγας κυνηγός ταλέντων. Το 1986, δεκαέξι χρόνια μετά από το θάνατο του Καχτίτση, ο Γονατάς θα επιμεληθεί τη νέα έκδοση του Εξώστη από τις Εκδόσεις Στιγμή.

Πρόσφατα, και σε πείσμα των καιρών, οι Εκδόσεις Κίχλη προχώρησαν σε νέα έκδοση του σημαντικότατου αυτού μυθιστορήματος. Και πρόκειται για νέα έκδοση και όχι για απλή επανέκδοση, κάτι το οποίο γίνεται άμεσα αντιληπτό από τον αναγνώστη. Βάση της παρούσας έκδοσης αποτέλεσαν οι δύο προηγούμενες καθώς και στοιχεία που αντλήθηκαν από την αλληλογραφία του Καχτίτση με τον Γονατά αλλά και από το προσωπικό αρχείο του συγγραφέα. 

Λίγα λόγια για την υπόθεση.

Ο Σ.Π., "πρώην αρχαιπώλης και ιδιοκτήτης ξενοδοχείων, και πάλαι ποτέ επιφανής κάτοικος της πόλεως Γάνδης" βρίσκει καταφύγιο στην Αφρική. Η οικονομική του επιφάνεια του επιτρέπει να διάγει βίο γεμάτο ανέσεις, ικανές να αντισταθμίσουν τις δυσκολίες της εκεί ζωής. Η ηρεμία που του προσφέρει η πεποίθηση πως το ένοχο παρελθόν παραμένει ένα επτασφράγιστο μυστικό θα διασαλευθεί από δύο περιστατικά. Τρομοκρατημένος θα αποφασίσει να συντάξει το παρόν ημερολόγιο με πρόθεση να απολογηθεί στα μάτια αυτών που θα διαβάσουν τη μαρτυρία του μετά το θάνατό του.

Χαρακτηριστικό παράδειγμα μετακαφκικού μυθιστορήματος (αν και ο ίδιος, σε επιστολή του στον Γονατά, αναφέρει πως τον καιρό εκείνο δεν είχε διαβάσει ακόμα κάποιο έργο του Κάφκα) με το συναίσθημα της αγωνίας να κατακλύζει το κείμενο από άκρη σε άκρη. Ο Σ.Π. δε θα αρκεστεί στην απλή ημερολογιακή παράθεση των γεγονότων. Μέσα από τις γραμμές ξεπηδά διαρκώς ένας εσωτερικός διάλογος, μία προσπάθεια, συχνά μάταιη, να παραμείνει πιστός στις υποσχέσεις που δίνει στον ίδιο του τον εαυτό. Σχέδια που με ορμή αποτυπώνονται στο χαρτί για να υποστούν τη ματαίωση λίγο αργότερα. Εγκλωβισμένος σε μία πραγματικότητα από την οποία αδυνατεί να εξέλθει.

Είναι τέτοια η ένταση των λέξεων που, πέρα από τη δεδομένη ικανότητα του συγγραφέα, αφήνει να διαφανεί η προσωπική του εμπλοκή στην ιστορία. Ίσως να είναι και αυτός ένας από τους λόγους για τους οποίους επιλέγει το ρόλο του αποδέκτη και όχι του δημιουργού.

Τα υπέροχα σχέδια της Εύης Τσακνιά ντύνουν κατάλληλα την παρούσα έκδοση και συνεισφέρουν τα δέοντα στη νοσταλγικότητα που αποπνέει ο λόγος του Καχτίτση. Τα κείμενα που αποτελούν το επίμετρο φαντάζουν απαραίτητο συνοδευτικό για τον απαιτητικό αναγνώστη, σε μία έκδοση που αποτελεί την καλύτερη απόδειξη για την υπεροχή του χαρτιού έναντι του ψηφιακού. 



Εκδόσεις Κίχλη