Το πλέον προσβάσιμο ίσως μυθιστόρημα του Ρομπέρτο Μπολάνιο, φαντάζει ιδανικό για μύηση στο σύμπαν ενός από τους επιδραστικότερους δημιουργούς των τελευταίων ετών.
Ο Ούντο και η Ίνγκεμποργκ φτάνουν οδικώς στην Κόστα Μπράβα, τη διάσημη καταλανική ακτή. Είναι οι πρώτες κοινές διακοπές για το νεαρό ζευγάρι, ευκαιρία να περάσουν πολλές ώρες μαζί, μακριά από την πίεση της καθημερινότητας, δίπλα στο κύμα, κάτω από τον ήλιο. Ο Ούντο συνήθιζε να πηγαίνει στο ίδιο ξενοδοχείο με τους γονείς του όταν ήταν μικρός, οικογενειακή παράδοση οι διακοπές στη Μεσόγειο και το ξενοδοχείο Ντελ Μαρ υπήρξε πάντοτε φιλόξενο για εκείνους. Δυνατότερη, ανάμεσα σε άλλες αναμνήσεις, η εικόνα της Φράου Έλτσε, παντρεμένης με τον Ισπανό ιδιοκτήτη του ξενοδοχείου, να μη φείδεται περιποιήσεων και χαμόγελων στον άγουρο έφηβο Ούντο, ξύπνημα ένος αισθήματος πρωτόγνωρου, δύσκολο στη λεκτική περιγραφή και αδύνατο να λησμονηθεί.
Για τον Ούντο, τα παιχνίδια στρατηγικής είναι κάτι παραπάνω από χόμπι, τελευταία παίζει μανιωδώς το Τρίτο Ράιχ, είναι μάλιστα πρωταθλητής. Στόχος του, κατά τη διάρκεια των διακοπών, να μελετήσει κάποιες νέες κινήσεις, ο επόμενος αγώνας πλησιάζει και η αφρόκρεμα των παιχτών θα είναι εκεί. Αρκετά περιοδικά έχουν φιλοξενήσει αναλύσεις του σχετικά με νέες στρατηγικές παιξίματος, όμως ο γραπτός λόγος του παρουσιάζει χτυπητές αδυναμίες με αποτέλεσμα τα κείμενά του να υπόκεινται σε εκτεταμένες διορθώσεις, γεγονός που τον ενοχλεί. Ο Κόνραντ, σκιώδης φίλος και συμπαίκτης του, τον συμβουλεύει να κρατά καθημερινό ημερολόγιο, μόνο έτσι, ισχυρίζεται, θα καταφέρει να βελτιώσει τα εκφραστικά του μέσα.
«Από το παράθυρο μπαίνει η βοή της θάλασσας ανακατεμένη με τα γέλια των τελευταίων ξενύχτηδων, ένας θόρυβος που ίσως είναι από τους σερβιτόρους που μαζεύουν τα υπαίθρια τραπέζια, επίσης αραιά και που ο ήχος κάποιου αυτοκινήτου που περνάει αργά στην Παραλιακή, αλλά και τα βουητά σβησμένα και απροσδιόριστα που προέρχονται από τα άλλα δωμάτια του ξενοδοχείου. Η Ίνγκεμποργκ κοιμάται.»
Τη μορφή της ημερολογιακής καταγραφής επιλέγει ο Μπολάνιο. Ξεκινώντας από τις 20 Αυγούστου, ημερομηνία άφιξης του νεαρού ζευγαριού στο ξενοδοχείο, ο Ούντο δεν παραλείπει να ανασυγκροτήσει γραπτώς και με κάθε λεπτομέρεια τα γεγονότα και τις σκέψεις της κάθε ημέρας. Η υποκειμενική ματιά και η εξέλιξη της γραφής του Ούντο αποτελούν τα δύο παρελκόμενα της απόφασης αυτής, που αποδεικνύουν πως εκείνο που για άλλους δημιουργούς αποτελεί αφηγηματική ευκολία για τον ταλαντούχο κύριο Μπολάνιο χρησιμεύει ως διάδρομος απογείωσης.
Το μυθιστόρημα διαθέτει ξεκάθαρα κεντρικό ήρωα, μέσα από τα μάτια του άλλωστε φιλτράρεται η καθημερινότητα στο παραθαλάσσιο χωριό, είναι όμως οι δεύτεροι ρόλοι εκείνοι που προσθέτουν τις απαραίτητες πινελιές πολυφωνικότητας και διαδραματίζουν σημαίνοντα ρόλο στις αποφάσεις του Ούντο και την εξέλιξη της ιστορίας. Γνωριμίες καλοκαιρινές, φαινομενικά εφήμερες και ανάλαφρες, όχι όμως εδώ.
Ο Μπολάνιο, γεννημένος στο Σαντιάγο της Χιλής, πέρασε μεγάλο μέρος της ζωής του στις καταλανικές ακτές, πολύβουες κατά τους θερινούς μήνες, ύστερα έρημες, καθώς τα φώτα από τα μπαρ και τα εστιατόρια σβήνουν και οι εποχικοί υπάλληλοι επιστρέφουν στον τόπο τους ενώ οι ελάχιστοι ντόπιοι απομένουν μονάχοι, από κοσμοπολίτες ξανά επαρχιώτες, σε έναν αέναο χορό. Καταφέρνει να αποδώσει με ανατριχιαστική ακρίβεια την ατμόσφαιρα των τουριστικών θερέτρων, τόσο κατά την ακμή, όσο και κατά την αποσυναρμολόγηση λίγο πριν τη χειμερία νάρκη. Το εκτυφλωτικό φως και η ζέστη που ναρκώνει, ο χρόνος μοιάζει να κολλά και οι μέρες ίδιες.
Το Τρίτο Ράιχ, παιχνίδι στρατηγικής που δίνει την ευκαιρία στον παίχτη να δοκιμάσει τις δυνάμεις του, να προσπαθήσει να αλλάξει το ρου της ιστορίας και να επικρατήσει των αντιπάλων του. Η Ιστορία ως φάρσα, απενοχοποιημένη, καθώς κάρτες αντικαθιστούν εκατόμβες νεκρών και πεσόντων. Ένα σύνθετο, στους κανόνες, παιχνίδι με ζάρια, αυτό θαρρείς έμεινε από τότε.
(πρωτοδημοσιεύτηκε στο mixtape.gr)
Μετάφραση Κρίτων Ηλιόπουλος
Εκδόσεις Άγρα
Γεια χαρά,
ΑπάντησηΔιαγραφήείναι πράγματι πολύ προσιτό βιβλίο για όποιον θέλει να γνωρίσει τον Μπολάνιο, όπως είναι και το Μακρινό Αστέρι που διαβάζεται σε δυο μέρες. Αλλά, κυρίως, να πω την αμαρτία μου, θεωρώ ότι στην ουσία του είναι προσιτό ακόμα και το 2666. Αν εξαιρέσει κανείς το μέγεθός του, είναι κι αυτό ένα βιβλίο που κυλάει χωρίς να κουράζει. Σε τρομάζουν οι 1200 σελίδες του αλλά δεν χάνει τον ρυθμό του ποτέ.
Κατά τ’ άλλα το Τρίτο Ράιχ μ’ άρεσε πολύ, συναρπαστικοί οι δεύτεροι χαρακτήρες, πολύ γοητευτικό το παραθαλάσσιο σκηνικό, έξυπνο το εύρημα με το παιχνίδι. Το τέλος; Κάποιο σχόλιο; Σου φάνηκε ότι το είχε παρατήσει;
Συμφωνώ απόλυτα με όσα λες σχετικά με τα βιβλία του Μπολάνιο, το αυτό ισχύει και για τα διηγήματά του.
ΔιαγραφήΌσο για το τέλος του Τρίτου Ράιχ, δεν ξέρω, σηκώνει συζήτηση, δεν ήταν το πρώτο πράγμα που σκέφτηκα κατά την ανάγνωση, τώρα που το ξανακοίταξα - γι' αυτό άργησα και να απαντήσω - μπήκα σε σκέψεις, αν και η τελευταία πρόταση με καλύπτει θαρρώ.