Paterson (2016)

Το βράδυ που θα ερχόταν η παγωνιά, η καινούρια ταινία του Τζάρμους, η ουρά για τα εισιτήρια, το κατάμεστο ΑΣΤΥ.

Ο Πάτερσον ζει στο Πάτερσον και οδηγεί το λεωφορείο που πραγματοποιεί τη γραμμή Πάτερσον. Ζει με την ιδιαίτερη κοπέλα του και τον σκύλο της. Κάθε πρωί ξυπνάει από μόνος του κάπου ανάμεσα στις έξι και δέκα και στις έξι και μισή, φιλάει την Λάουρα, που θα συνεχίσει να κοιμάται, τρώει το πρωινό του, που είναι πάντα το ίδιο φλιτζάνι με γάλα και δημητριακά, παίρνει το μεσημεριανό του φαγητό στο μεταλλικό βαλιτσάκι του και πηγαίνει στον σταθμό των λεωφορείων με τα πόδια. Λίγο πριν αρχίσει η βάρδιά του γράφει ποιήματα στο σημειωματάριο του, κάτι που συνεχίζει και στο μεσημεριανό διάλειμμα με θέα τους καταρράκτες του Πάτερσον, και ίσως γυρίζοντας από τη δουλειά στο μικρό, γεμάτο από βιβλία, δωμάτιο γραφείο του. Το βράδυ βγάζει βόλτα τον σκύλο και πίνει μια μπύρα στο μπαρ. Αυτή είναι η ζωή του Πάτερσον, και εκείνος είναι ευχαριστημένος με τη ζωή αυτή.

Ο Τζάρμους ξέρει πώς να διηγηθεί μια απλή ιστορία χωρίς επιτήδευση, να προκαλέσει ομαλά και αβίαστα τη συγκίνηση και το γέλιο, να δημιουργήσει έναν χαρακτήρα αξέχαστο χωρίς να διαθέτει καμία αρετή υπερήρωα. Σενάριο δουλεμένο στη λεπτομέρεια, με τα απαραίτητα ευρήματα να το υποστηρίζουν. Ίσως ο πλέον Ευρωπαίος Αμερικανός σκηνοθέτης.

Έλλειψη επιτήδευσης. Η έμμονη σκέψη που αναδύθηκε κατά τη διάρκεια της ταινίας και παρέμεινε στην επιφάνεια και τις επόμενες μέρες. Η ποίηση του Πάτερσον και η κινηματογράφηση του Τζάρμους.

Άργησα, αλλά κατάλαβα, άπαξ και δια παντός, τι είναι εκείνο που κυρίως με ενοχλεί στην ποίηση -όπως αυτή ετεροπροσδιορίζεται: η επιτήδευση. Η αναζήτηση της δύσκολης λέξης, του δυσνόητου εντυπωσιασμού· έτσι δημιουργείται η απόσταση ανάμεσα στις λέξεις και τον αναγνώστη. Και προφανώς αυτό εφαρμόζεται και στις υπόλοιπες μορφές έκφρασης. Η δυσκοιλιότητα στο απλό, η επικράτηση του δήθεν σύνθετου και τελικώς κενού νοήματος, αποτελεί μία μάστιγα. Όχι τη μόνη.

Ήπιων τόνων και έντονης ειλικρίνειας, έτσι θα χαρακτήριζα -επιστρέφοντας στο Paterson- με πέντε λέξεις την τελευταία ταινία του Τζάρμους, με έναν στοχασμό ψιθυριστό και ευδιάκριτο, θα συμπλήρωνα. Μια ωραία ταινία, ίσως να φτάνει μόνο αυτό.

Έξω από την αίθουσα απλώς χιονόνερο, τίποτα παραπάνω. Παρασκευή βράδυ στο κέντρο της πόλης. 

Ή μήπως θα προτιμούσες να είσαι ψάρι;