Γη χωρίς τέλος - Martin Maclnnes

Ένα καλό αστυνομικό μυθιστόρημα, αυτό ήθελα να διαβάσω, σκοτεινό, με έναν ντέτεκτιβ ατελή, λοξό, σχεδόν αντιπαθητικό, να περπατά σε κακόφημες γειτονιές επιστρέφοντας στο γεμάτο σκόνη γραφείο του. Και το Γη χωρίς τέλος έμοιαζε να πληροί αυτές τις προδιαγραφές, κυρίως λόγω της σκοτσέζικης καταγωγής του συγγραφέα. Κάτι στο ύφος του Mackay θα ήταν ιδανικό. 

Του τηλεφώνησαν νύχτα, για κάποιον λόγο. Θα εκτιμούσαν τη βοήθειά του σε μια υπόθεση. Η χρονική εγγύτητα του περιστατικού ήταν ασυνήθιστη -ο άντρας ήταν άφαντος μόνο τρεις βδομάδες. Για κάποιο χρονικό διάστημα, θα έπρεπε να αφήσει τα πάντα στην άκρη και να συγκεντρωθεί αποκλειστικά στην υπόθεση. Θα του διέθεταν τους απαραίτητους πόρους. Θα του παρείχαν κάθε δυνατή υποστήριξη.

Εξήγησε τις αμφιβολίες του και έλαβε τις απαραίτητες διαβεβαιώσεις: θα είχε αρμοδιότητα και πόρους· θα μπορούσε να δουλέψει ανεξάρτητα ή σε συνεργασία με άλλους· αν και επισήμως είχε συνταξιοδοτηθεί, από κάθε άποψη θα ήταν σαν να παρέμενε ανώτερος ερευνητής της αστυνομίας.

Η ταύτιση αναγνώστη και ήρωα δεν περιορίζεται -όχι πάντα τουλάχιστον- στη συναισθηματική ή βιωματική κοινή επιφάνεια των δύο μερών. Υπάρχουν περιπτώσεις, όπως η συγκεκριμένη, κατά τις οποίες αναγνώστης και ήρωας εκκινούν καθένας από τον δικό του ορίζοντα προσδοκιών για να διαπιστώσουν στην πορεία πως τα πράγματα δεν είναι όπως φαίνονταν αρχικά. Ο συνταξιούχος αστυνομικός επιθεωρητής αναλαμβάνει τη διαλεύκανση της μυστηριώδους εξαφάνισης ενός άντρα, υπόθεση που τον επαναφέρει στον στίβο της έρευνας, προσφέροντάς του ένα διάλειμμα από τη ρουτίνα της καθημερινότητας και του ατελείωτου ελεύθερου χρόνου, το δικαίωμα να νιώσει ξανά σημαντικός και απαραίτητος. Είναι αποφασισμένος να φέρει σε πέρας την αποστολή του το ταχύτερο δυνατόν, διαθέτει άλλωστε σε αφθονία τα πλέον σημαντικά προσόντα: την εμπειρία και τον χρόνο. 

Διαβάζοντας λοιπόν τις πρώτες αυτές γραμμές ένιωθα δικαιωμένος για την επιλογή μου, κρατούσα στα χέρια μου ένα σκοτεινό αστυνομικό μυθιστόρημα, καλογραμμένο και πολλά υποσχόμενο, με ευδιάκριτη την προσωπική φωνή του συγγραφέα. Σύντομα όμως άρχισα να αναθεωρώ, στην αρχή διστακτικά, στη συνέχεια ολοκληρωτικά, αυτό που διάβαζα καμία σχέση δεν είχε με αυτό που περίμενα να διαβάσω. Μη βιαστείτε να ποντάρετε στην απογοήτευση. Δεν είναι τέτοια περίπτωση αυτή. Διάβαζα αχόρταγα την ιστορία αυτή, που γινόταν ολοένα και πιο παράξενη, ολοένα και πιο χαοτική, δεν ήμουν έτοιμος για κάτι τέτοιο, απροετοίμαστος δεχόμουν το ένα χτύπημα μετά το άλλο. Εκεί ένιωσα να ταυτίζομαι με τον ήρωα, όπως εκείνος, έτσι κι εγώ, προχωρούσα στα τυφλά, παραδομένος στις ορέξεις του παντογνώστη αφηγητή.

Η ανατροπή των προσδοκιών υπήρξε καθολική, δεν ήταν αστυνομικό μυθιστόρημα αυτό που διάβαζα, για την ακρίβεια δεν ήταν απλώς ένα αστυνομικό μυθιστόρημα, περισσότερο έμοιαζε με επιστημονική φαντασία ή με δυστοπικό μεταποκαλυπτικό θρίλερ, καθώς ο ήρωας βυθιζόταν ολοένα βαθύτερα στο τροπικό δάσος αναζητώντας στοιχεία, αμφιβάλλοντας όχι μόνο για τους συνεργάτες του αλλά και για όσα αντιλαμβανόταν με τις αισθήσεις του. Ο Μακλνές στο συγγραφικό του ντεμπούτο παραδίδει ένα ολοκληρωμένο υβριδικό μυθιστόρημα, σχεδόν αδύνατο να καταταχτεί, γεμάτο πρωτότυπες ιδέες και ευρήματα, τυλιγμένο σε μια ατμόσφαιρα ασφυκτική, μυθιστόρημα εντυπωσιακό στη σύλληψη και την υλοποίησή του, ό,τι πιο παράξενα γοητευτικό διάβασα εδώ και μήνες.

Μετάφραση Αλέξης Καλοφωλιάς

Εκδόσεις Κριτική