Πέμπτη 17 Ιουλίου 2014

Σχετικά με τον Ροδερέρ - Guillerno Martínez




Ένα ακόμα τεράστιο κατάστημα προσφορών, ταμπέλες που υπόσχονται βιβλία από μισό ευρώ, με το "από" διακριτικά μικρότερο, κάπως παρωχημένο οπτικό τρικ, ικανό όμως να βαρύνει τους ταμείες με οργισμένα παράπονα: γιατί αυτό δεν έχει μισό ευρώ; Αμαρτίες διαφημιστών παιδεύουσι εργαζομένους. Παραδόξως, ανάμεσα στη συνηθισμένη επανάληψη των παζαριών, υπήρχαν και ορισμένες νέες αφίξεις.

Τον Μαρτίνες δεν τον γνώριζα, το λατινογενές επίθετό του στάθηκε αρκετό για να τραβήξω το βιβλίο από το ράφι. Διάβασα την πρώτη πρόταση:
Πρωτοείδα τον Γκουστάβο Ροδερέρ στο μπαρ της Λέσχης Όλυμπος, όπου τα βράδια μαζεύονταν οι σκακιστές του Πουέντε Βιέχο.
Πρόσφατα είχα διαβάσει τη νουβέλα του Ουναμούνο, ο Παίχτης του Σκακιού, γεγονός που αναθέρμανε, μετά από καιρό, τη δεδομένη αδυναμία μου για τη "λογοτεχνία του σκακιού". Ο μικρόκοσμος των δύο, η στιγμή πριν από την επόμενη κίνηση, η χάραξη στρατηγικής, το απαραίτητο καθαρό και πλήρως συγκεντρωμένο μυαλό, η μπλόφα, η υπεροψία που επιτέλους τιμωρείται, όλα αυτά, ανάμεσα σε τόσα άλλα, αρκούντως γοητευτικά και ας μην έχω παίξει ποτέ συστηματικά στη ζωή μου σκάκι. Από τη νουβέλα του Ζίσκιντ, μέχρι εκείνη του Τσβάιχ και τη Λέσχη των αθεράπευτα αισιόδοξων, είναι δεκάδες τα βιβλία που δομούνται γύρω από την ασπρόμαυρη επιφάνεια.

Το αγόρασα, μην τα πολυλογώ.

Η παρτίδα ανάμεσα στον νεαρό τότε αφηγητή και τον συνομήλικό του Ροδερέρ θα αποτελέσει την αρχή μιας καθοριστικής σχέσης για τη ζωή των δύο ηρώων. Βέβαια, κάπου εκεί περιορίζεται η παρουσία του σκακιού στη νουβέλα, μια καταρριφθείσα αναγνωστική προσδοκία, την οποία ορθότερα -αν ήταν μυθιστόρημα- θα χαρακτήριζε ο όρος bildungsroman, ιστορία ενηλικίωσης, και μάλιστα διπλής, δηλαδή, με τα θετικά και τα αρνητικά του είδους αναπόφευκτα να επηρεάζουν την αναγνωστική απόλαυση.

Ο Ροδερέρ είναι ένας ήρωας ελάχιστα γήινος, ένα αερικό που στοιχειώνει και γοητεύει τον περίγυρό του, αν και όλοι ανεξαιρέτως θα τον χαρακτήριζαν παράξενο και κλεισμένο στον εαυτό του, με ελάχιστη ικανότητα στην επικοινωνία, υπερβολή νοημοσύνης, μα έλλειμμα της αντίστοιχης συναισθηματικής, μια φαινομενικά σκληρή επιφάνεια που περικλείει ένα χαρισματικό μυαλό. Όμως, για να γνωρίσει κανείς τον Ροδερέρ, αναγκάζεται να δεχτεί απειράριθμες πληροφορίες και ψευδοποιητικές περιγραφές σχετικά με τη μάλλον αδιάφορη πορεία του αφηγητή προς την επιτυχία και την αναγνώριση. Συνύπαρξη βαρετών στερεοτύπων και ιντριγκαδόρικων διαλόγων ανάμεσα στους δύο νέους για φιλοσοφικά και μαθηματικά θέματα, κάπως επιφανειακά όμως, δίχως το κατάλληλο υπόβαθρο ύφους.

Τελικώς, ni fu ni fa, όπως θα έλεγε κάποιος στα ισπανικά, ούτε κρύο ούτε ζέστη.


Μετάφραση Τιτίνα Σπερελάκη
Εκδόσεις Πατάκη
  



7 σχόλια:

  1. Χλιαρούτσικος όντως ο Μαρτίνες! Κανένα σκακιστικό βιβλίο που διάβασα δεν κατάφερε να υπερκεράσει την "Παρτίδα" του Αλέξανδρου Σχινά και την " Άμυνα του -λούζερ στη ζωή!- Λούζιν!" του Ναμπόκοφ, που διάβασα μαζί...

    ΥΓ. Αν θες να μείνεις στην Αργεντινή και στον Πατάκη, προτείνω να διαβάσεις το "Η Ροσάουρα απόψε στις δέκα" του Μάρκο Ντενέβι.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
    Απαντήσεις
    1. Γεια σου Lapsus! Τα σημειώνω τα σκακιστικά και ταυτόχρονα δηλώνω χαρούμενη άγνοια για τον Ντενέβι!

      υ.γ Έχεις άποψη για έναν άλλν Αργεντίνο που ετοιμάζει η Όπερα, τον Andrés Neuman;

      Διαγραφή
    2. Παρομοίως "δηλώνω χαρούμενη άγνοια" για τον Andrés Neuman. Μακάρι να ισχύουν όσα γράφει ο Bolaño στο "Entre paréntesis" γι' αυτόν! Εν τω μεταξύ διάβασα δυο-τρία μικροδιηγήματά του μεταφρασμένα από τον Κωνσταντίνο Παλαιολόγο και μου φάνηκε ενδιαφέρων...
      ΥΓ. Μιας και αναφέρθηκα στον Παλαιολόγο να βάλεις στη λίστα και τα βιβλία του Sergi Pàmies. Αμφότερες οι συλλογές διηγημάτων εμπεριέχουν διαμαντάκια. Στα θετικά και ο ωραίος πρόλογος του Enrique Vila-Matas στο "Μπορείς να φας λεμόνι και να μην ξινίσεις τα μούτρα σου;"

      Διαγραφή
  2. Ναι,όντως ''Η Ροσάουρα απόψε στις δέκα'' είναι εξαιρετικό βιβλίο,μόλις το τελείωσα.
    Όσο για τον Μαρτίνες, το ''Ο αργός θάνατος της Λουσιάνα Μπ'' μου φάνηκε ελαφρώς καλύτερο από τον Ροδέρερ,μα και τα δυο περικλείουν κάποια γοητεία

    ΑπάντησηΔιαγραφή
    Απαντήσεις
    1. Καλησπέρα Tengo, ταυτίζομαι νομίζω με τη φράση "... περικλείουν κάποια γοητεία", κάτι υπάρχει στη γραφή του αλλά όχι μάλλον αρκετό, μακάρι να διαψευστώ και να αλλαξοπιστίσω διαβάζοντας κάποιο άλλο δικό του. Και εσύ για τον Ντενέβι ε; Ενδιαφέρον, θα τον ψάξω!

      Διαγραφή
  3. Ο Μαρτίνες είναι περισσότερο γνωστός για το εξαιρετικό του μυθιστόρημα "Η ακολουθία της Οξφόρδης", που μετέπειτα έγινε και ταινία.
    Ο ενθουσιασμός μου για το βιβλίο αυτό με είχε οδηγήσει στο "Σχετικά με τον Ροδερέρ", το οποίο όμως μου είχε αφήσει μια αδιάφορη έως απογοητευτική ανάμνηση.

    ΥΓ Πολύ καλό 'σκακιστικό' είναι ο "Πίνακας της Φλάνδρας" του Ρεβέρτε.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
    Απαντήσεις
    1. Καλησπέρα Θαλή, οπότε μάλλον ξεκίνησα από το πλέον αδύναμό του...

      Διαγραφή