Η δύναμη του Κύριου Δ* - Άγης Πετάλας

Ο Κύριος Δ*, ευγενικών καταβολών και ισχυρών πεποιθήσεων, περιδιαβαίνει την πόλη του, την Αθήνα, με οξυμένη την ικανότητα εντοπισμού οπισθοδρομικών δυνάμεων, που επιβουλεύονται, στο όνομα μιας κρίσης, τις αστικές αξίες και θέτουν εν αμφιβόλω την πρόοδο και την ανάπτυξη, τιμωρός αυστηρός απέναντι σε όποιον υποθάλπει αντιλήψεις και πρακτικές που δεν συνάδουν με το όραμα μιας σύγχρονης μητρόπολης. Ατρόμητος καθώς είναι, δεν διστάζει να επισκεφτεί μέρη κακόφημα και επικίνδυνα, ανάμεσα σε άλλα πατάει το πόδι του σε πορνεία, σουβλατζίδικα και διαμερίσματα φτωχών, όχι μόνο δίχως φόβο, μα με περίσσιο πάθος, δεν διστάζει να κατακεραυνώσει το παραμικρό ατόπημα, να τα βάλει με τον όχλο και να στεφθεί νικητής. Στον αγώνα του αυτό διαθέτει άξιους συμμάχους, όπως τον ενεχυροδανειστή Σταβίσκυ, που, επιχειρηματολογώντας για τη μη ύπαρξη κρίσης, διατυπώνει το ομώνυμο θεώρημα, σύμφωνα με το οποίο σε καιρούς κρίσης η τέχνη θριαμβεύει, και επομένως, αφού θέσει πρώτα ένα σχετικό ρητορικό ερώτημα στον Κύριο Δ*, η μη άνθηση της τέχνης αποτελεί την ακλόνητη απόδειξη: η κρίση δεν υπάρχει. Και η Κυρία Κρα*, εξέχον μέλος της υψηλής κοινωνίας, εντοπίζει την πηγή του κακού στο έλλειμμα παιδείας, στο αντιαισθητικό λεξιλόγιο του κάθε επαίτη, το οποίο είναι αναγκασμένη να υφίσταται εξερχόμεη, σπανίως είναι η αλήθεια, της θύρας της οικίας της· πού είναι, αναρωτιέται, οι εποχές εκείνες που μπορούσες να ακούσεις ένα ζητιάνο να χρησιμοποιεί τη φράση: ό,τι προαιρείσθε;

Δυνατός. Έτσι ένιωθα. Βέβαιος για τον εαυτό μου, σίγουρος για τις πεποιθήσεις μου. Αποφάσισα να απαντήσω θετικά, όταν μου ζήτησαν να μιλήσω στα εγκαίνια ενός πολυκαταστήματος που άνοιξε πρόσφατα, σε μια σήμερα ήδη εξευγενισμένη συνοικία των Αθηνών.

Ο Κύριος Δ* δεν είναι απλώς ο αδιαμφισβήτητος πρωταγωνιστής των ιστοριών του Άγη Πετάλα, αλλά ο πυρήνας γύρω από τον οποίο χτίζει ο συγγραφέας την κάθε ιστορία, η έμπνευση για ακόμα μία περιπέτεια στην Αθήνα του σήμερα, μια δυνάμει εβδομαδιαία στήλη σε κάποια εφημερίδα, όχημα σχολιασμού της επικαιρότητας, με αστείρευτα περιθώρια για κριτική και σάτιρα. Ένας ήρωας ξεχωριστός, ικανός, ανάμεσα σε άλλα, να διχάσει τον αναγνώστη, να προκαλέσει με τη στάση του την αγανάκτηση και την αναγνώριση, στον ίδιο άνθρωπο, την ίδια στιγμή, αναδεικνύοντας την δίχως διέξοδο συμπεριφορά των άκρων, την ανάγκη για ύπαρξη μιας μέσης οδού, ενός κοινού τόπου συνάντησης δύο κόσμων διαφορετικών και ξένων. Μέσα από τα μάτια του Κύριου Δ* αντικρίζουμε την πραγματικότητα από μια γωνία διαφορετική, αφ' υψηλού.

Όμως θα ήταν άδικο να σταθεί κανείς μόνο στον Κύριο Δ* και να μην αναφερθεί στις λογοτεχνικές αρετές των διηγημάτων της συλλογής. Το ύφος αποτελεί ένα ευδιάκριτο νήμα, που ενώνει τις ιστορίες μεταξύ τους, η επιτηδευμένη γλώσσα υποστηρίζει με επιτυχία τον εστέτ ήρωα, δίχως όμως να ξενίζει και να ρέπει σε μια υπερβολή, δουλεμένη σωστά ως προς τον ρυθμό. Ο Πετάλας δεν κρύβεται στην παχιά σκιά του δημιουργήματός του, και αυτό δεν είναι μήτε εύκολο μήτε δεδομένο, γιατί ο Κύριος Δ* θα μπορούσε κάλλιστα να αποπροσανατολίσει τον ίδιο του τον δημιουργό και να τον οδηγήσει σε ένα αποτέλεσμα άνισο, όντας μεγαλύτερος από τις ιστορίες στις οποίες πρωταγωνιστεί. Η Δύναμη του Κύριου Δ*, συλλογή διηγημάτων, ή σπονδυλωτό μυθιστόρημα αν προτιμάτε, αποτελεί ένα από τα ελάχιστα αξιόλογα δείγματα της -υπό διαμόρφωση και εν συγχίσει- λογοτεχνίας της κρίσης ή ... της μη κρίσης, αλλά του σήμερα σύμφωνα με τον Κύριο Δ*.

(πρωτοδημοσιεύτηκε στα Χανιώτικα Νέα)

Εκδόσεις Αντίποδες