Αντιπαράδειγμα

Το σημαντικότερο είναι να ξέρεις τι δεν θέλεις να κάνεις, σαν ποιον δεν θέλεις να καταντήσεις. Να μπορείς να κατηγορήσεις τον ίδιο σου τον εαυτό, να λες: εγώ έχω την ευθύνη.

Τα αντιπαραδείγματα είναι ο καλύτερος και ασφαλέστερος πλοηγός. Τα παραδείγματα αντιθέτως είναι πιθανόν: α) να σε απογοητεύσουν, β) να σε ξεγελάσουν και γ) να σε αποπροσανατολίσουν. Τα αντιπαραδείγματα σε γλιτώνουν από τις κακοτοπιές, η σημαντικότερη εκ των οποίων είναι η έμφυτη τάση των περισσότερων ανθρώπων να ανάγουν σε αξίωμα τη δική τους αποτυχία, και να λένε: έτσι είναι η ζωή και τίποτα δεν μπορεί να κάνει κανείς γι' αυτό, παρά να το αποδεχτεί. Χαρακτηριστικό παράδειγμα ο γάμος και τα παιδιά. Με ευκολία κατηγορούν κάποιον τα αντιπαραδείγματα πως δεν ξέρει τι θέλει, ενώ εκείνα χαιρετούν από τη βάρκα της κανονικότητας με ένα ηλίθιο χαμόγελο και λένε: έτσι είναι η ζωή και τίποτα δεν μπορεί να κάνει κανείς γι' αυτό, παρά να το αποδεχτεί. Και η ζωή τραβάει την ανηφόρα.

Νιώθω τυχερός. Δεκάδες, αν όχι περισσότερα, τα αντιπαραδείγματα γύρω μου. Δεκάδες φωνές να επαναλαμβάνουν φάλτσα, μα με ομοψυχία και αίσθημα αγέλης: έτσι είναι η ζωή και τίποτα δεν μπορεί να κάνει κανείς γι' αυτό, παρά να το αποδεχτεί. Κανείς τους δεν φταίει, κανείς δεν αναλαμβάνει την προσωπική ευθύνη. Τα αντιπαραδείγματα ξέρουν τα πάντα, έτσι ισχυρίζονται τουλάχιστον, είναι βέβαια για τα πάντα, έχουν άποψη για τα πάντα. Εκτός από μία λεπτομέρεια: πώς βρέθηκαν εκεί που βρίσκονται. Τα έχουν κάνει όλα σωστά και είναι βέβαια περί αυτού, άνετα θα γίνονταν πρωθυπουργοί για μια μέρα με μεγάλη επιτυχία.

Και ποια είναι η καλύτερη επιβεβαίωση ενός αντιπαραδείγματος; Μα φυσικά η αναπαραγωγή του, όπως πάντα. Έτσι ενισχύεται το επιχείρημα της μη ευθύνης ή, ορθότερα, της μεταβίβασής της. Να σπουδάσουν τα παιδιά τους το επάγγελμα των ονείρων τους, των κηδεμόνων τους, των γαμάτων εκείνων τύπων. Να παντρέψουν τα παιδιά τους, με παπά και με κουμπάρο, να καλέσουν στο πανηγύρι τους συγχωριανούς τους. Και να κάνουν και ένα παιδί, να διαιωνιστεί το όνομα βεβαίως. Έτσι, κάποτε, εκείνα τα παιδιά θα μεγαλώσουν και θα λένε: έτσι είναι η ζωή και τίποτα δεν μπορεί να κάνει κανείς γι' αυτό, παρά να το αποδεχτεί. Και τα συμπλέγματα θα στήνουνε χορό.

Αν με ρωτάτε, πάντως, και εγώ αντιπαράδειγμα θαρρώ πως είμαι.