Σάββατο 29 Δεκεμβρίου 2012

Δεν καταλαβαίνω...(#4)

Δεν είναι φήμη ή κουτσομπολιό αλλά πρακτική διάφορων εκδοτικών οίκων να απαιτούν από τον επίδοξο συγγραφέα να καταβάλλει το σύνολο του κόστους έκδοσης ώστε να μπορέσει να δει το έργο του τυπωμένο υπό του οίκου και στην πρόσοψη κάποιου βιβλιοπωλείου.

Γεγονός, που δεν είναι απαραίτητα κατακριτέο ή ακατανόητο, αλλά φέρει συχνά μία προβληματική που οφείλεται κυρίως στην έλλειψη τακτ και ειλικρίνειας.

Οι ιστορίες που γνωρίζω προσωπικά είχαν την εξής παρόμοια εξέλιξη:  Ο επίδοξος συγγραφέας πιστεύοντας πως το πόνημά του είναι έτοιμο να κάνει τη γύρα του ανά τους εκδότες, ψάχνει και καταλήγει σε κάποιους. Το στέλνει, σε άλλους ταχυδρομικά και σε άλλους ηλεκτρονικά. Από την επόμενη κιόλας μέρα, ρίχνει κλεφτές ματιές στην αλληλογραφία του και στο τηλέφωνό του. Αν και είναι νωρίς δε μπορεί να κάνει αλλιώς, τον τρώει το σαράκι της αναμονής.

Και τότε το τηλέφωνο χτυπάει, στην άλλη άκρη της γραμμής υπάλληλος γνωστού εκδοτικού οίκου του ανακοινώνει τα χαρμόσυνα νέα, "το έργο σας μας ενδιαφέρει και θα θέλαμε να έρθετε από εδώ να το συζητήσουμε". Ο επίδοξος δε μπορεί να το πιστέψει (ειδικά αν είναι η πρώτη του φορά), συμφωνεί με όλα όσα ακούει και πλημμυρίζει με ευχαριστίες τη γραμμή. Αν και το ραντεβού είναι για την επόμενη μέρα εκείνος δε διστάζει να μοιραστεί το νέο με τους κοντινούς του ανθρώπους, η χαρά του δεν περιγράφεται...

...ώσπου φτάνει η μέρα του ραντεβού. Ο δικηγόρος του οίκου περιμένει με ένα συμβόλαιο στο χέρι, ξεκαθαρίζει στον αποσβολωμένο συνομιλητή  πως ο ίδιος δεν έχει διαβάσει το υπό έκδοση έργο και μπαίνει κατευθείαν στο ψητό των αρμοδιοτήτων του, τόσα θα δώσεις, τόσα αντίτυπα θα αγοράσεις, τόσα θα στείλεις, αλλά και εμείς θα και θα και θα...

Αυτό είναι που δεν καταλαβαίνω, ο τρόπος με τον οποίο ενεργούν ορισμένοι, το γεγονός πως δε μπορούν το σταράτο του πράγματος, το ευθύ και το τίμιο. Ο τρόπος τους είναι αυτός που σε αναγκάζει να σκεφτείς πονηρά, που δε σε πείθει πως κάποιος ασχολήθηκε με το γραπτό σου και σε οδηγεί στο συμπέρασμα πως δεν πρόκειται για λογοτεχνία μα για οικονομική συνδιαλλαγή. Ξεκάθαρα. Ύστερα το συζητάς και διαπιστώνεις πως υπάρχουν και άλλοι που βρέθηκαν στην ίδια άβολη θέση, παρακολουθείς την πορεία των τιμών και το πλήθος των αντιτύπων να ποικίλει ανάλογα με την περίπτωση και το είδος, νιώθεις την αλληλεγγύη του θύματος.

Η αυτοέκδοση δεν είναι κατακριτέα, για μένα τουλάχιστον. Από τη μία, άνθρωποι που έχουν επενδύσει χρόνο και κόπο στο έργο τους και επιθυμούν να το αντικρίσουν τυπωμένο, κάτι που κανείς δε μπορεί να τους απαγορεύσει. Από την άλλη, οι εκδότες που κρίνουν αν επιθυμούν/μπορούν να προχωρήσουν στη συγκεκριμένη έκδοση, μας αρέσει δε μας αρέσει. Αν τώρα, εκδότης και συγγραφέας επιθυμούν να βαδίσουν τον τρίτο εκδοτικό δρόμο έχουν κάθε δικαίωμα να το κάνουν, ο καθένας με το ρίσκο και τις βλέψεις του και αφού πρώτα ο εκδότης (ή κάποιος υπεύθυνος του οίκου, όχι πάντως ο δικηγόρος) συζητήσει με το συγγραφέα σχετικά με τη λογοτεχνική πλευρά του έργου πριν προχωρήσουν στην οικονομική. Πιστεύω πως σε έναν (φαινομενικά τουλάχιστον) ειλικρινή διάλογο ο συγγραφέας θα μπορούσε να αντιληφθεί τις οικονομικές συνθήκες αλλά ταυτόχρονα να πιστέψει πως ο εκδότης γουστάρει να εκδώσει, με το λογότυπο, του οίκου του το βιβλίο.   

Οι γνωστοί μου, που έπεσαν στην τηλεφωνική αυτή φάρσα, αρνήθηκαν την "προσφορά". Κάποιοι βρήκαν γρήγορα εκδοτική στέγη και τα βιβλία τους είναι εκεί έξω, ανάμεσα σε άλλα, και προσπαθούν να δελεάσουν υποψήφιους αναγνώστες. Οι υπόλοιποι επέστρεψαν με πείσμα στο συγγραφικό εργαστήρι και θα επανέλθουν δριμύτεροι!

(Δε θα ασχοληθώ με τον αριθμό των εκδόσεων ανά έτος ή ανά κάτοικο. Τόση ποίηση και τόση λογοτεχνία. Δεν είναι μαρούλια. Το έχω επαναλάβει, το πρόβλημα του βιβλίου στη χώρα μας είναι καθαρά θέμα παιδείας, οι αριθμοί έπονται.) 

18 σχόλια:

  1. Τι τα θες, αφού ξέρουν το σαράκι του άλλου για έκδοση... και εκεί πατάνε. Και μην ξεχνάμε ότι προσφέρουν κάτι που ο κάθε συγγραφέας (ατομικά) δεν μπορεί να αγοράσει : την προώθηση, διανομή και διαφήμιση. Καλώς ή κακώς, 500-1000 αντίτυπα μπορεί κάποιος να πληρώσει και να τα εκτυπώσει, αλλά τις υπόλοιπες υπηρεσίες τον οικών, δεν μπορεί.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
    Απαντήσεις
    1. Έχω σοβαρές ενστάσεις για τις πραγματικές υπηρεσίες που προσφέρουν σε αυτές τις περιπτώσεις...

      Διαγραφή
    2. Εδώ είναι η παγίδα και όλο το παιχνίδι. Ο εκδοτικός οίκος που πληρώνεται αδρά για να τυπώσει ένα βιβλίο δεν κάνει ούτε προώθηση, ούτε διανομή, ούτε διαφήμιση.

      Διαγραφή
  2. Μεγάλο θέμα άνοιξες... Δεν ξέρω τί θα έκανα (τί θα κάνω) και δεν μπορώ να σου πω. Πάντως σίγουρα θα ήθελα να μιλήσω προσωπικά με κάποιον που έχει διαβάσει και έχει άποψη για το βιβλίο μου πριν το εκδώσει.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
    Απαντήσεις
    1. Ρε συ Κατερίνα αυτό είναι το θέμα, να συζητήσεις με κάποιον που έχει διαβάσει το βιβλίο σου και όχι με ένα δικηγόρο ή ένα λογιστή. Εγώ δεν είμαι αντίθετος στην ειλικρινή συμφωνία των δύο μερών, να βάλει για παράδειγμα ο συγγραφέας τα χρήματα για την έκδοση και τα έσοδα μέχρι να καλυφθεί το ποσό να τα πάρει πίσω. Αν υπάρχει πραγματική διάθεση τότε υπάρχουν και λύσεις.

      Διαγραφή
    2. Ε, ναι, τουλάχιστον αυτό. Πάντως συνήθως έτσι συμβαίνει (εκτός από το συγκεκριμένο οίκο στον οποίο αναφέρεσαι με τον δικηγόρο, βεβαίως), δηλαδή μιλάς με τον εκδότη που συνήθως είναι μικρός, άρα είναι ο ίδιος αναγνώστης, διορθωτής, επιμελητής, το κοιτάτε μαζί, προχωράς στην έκδοση. Δεν είναι τόσο βρώμικα τα πράγματα, είναι μια ανοιχτή και τίμια συναλλαγή από την οποία προκύπτουν ταυτόχρονα διαμάντια και τέρατα...

      Διαγραφή
    3. Αυτό που "δεν καταλαβαίνω" έχει να κάνει με την τακτική που περιέγραψα. Επίσης εμένα (και κανενός) δε μου πέφτει λόγος, ο καθένας παίρνει τις αποφάσεις του και είναι υπεύθυνος για αυτές.

      Διαγραφή
    4. Ναι, καλά δεν το συζητάμε, απλά σου λέω πως έχει ως τώρα η δική μου εμπειρία (που είναι και περιορισμένη γιατί τελικά δεν αποφάσισα να την ακολουθήσω ακόμα).

      Ο καθένας είναι υπεύθυνος για τις αποφάσεις του και η τύχη κάθε βιβλίου διαφορετική.

      Διαγραφή
  3. Πολλές φορές έχω κάνει παρόμοιες συζητήσεις με την παρέα μου και γνωστούς, είναι κάτι που μας προβληματίζει έντονα. Κάποια στιγμή βρέθηκα αντιμέτωπη πιο άμεσα σε αυτό. Ακριβώς μοιάζει με εμπορική συναλλαγή, πόσο μάλλον στις μέρες μας.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
    Απαντήσεις
    1. Συμφωνώ, όσο περνά ο καιρός τα φαινόμενα αυτά θα εντείνονται...

      Διαγραφή
  4. Μπα... Αν ψοφάς για έκδοση, αυτοεκδόσου. Τουλάχιστον αν η γύρα σε έχει οδηγήσει σε παρόμοιου είδους ξήγες. Σιγά την προώθηση και μαλακίες. Και σιγά τη σφραγίδα ποιότητας οποιουδήποτε εκδοτικού οίκου. Κανείς δε διαβάζει "εκδοτικούς οίκους". Όλοι σύμφωνα με το εξώφυλλο και με το τι λέει από πίσω αγοράζουμε.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
    Απαντήσεις
    1. Συμφωνώ, αν εξαιρέσεις τη διανομή. Πώς θα βρεθεί η αυτοέκδοση στο βιβλιοπωλείο για να τη δεις από το εξώφυλλο και το οπισθόφυλλο και να την αγοράσεις; Ο εκδότης "διασφαλίζει" - σχετικά είναι όλα- πως σε 3-4 κεντρικά βιβλιοπωλεία θα βρεθεί το πόνημά σου.

      Διαγραφή
    2. Βάζεις καμία τριαντάρα αντίτυπα σε ένα ωραιότατο βαλιτσάκι και τα πας εσύ. Δεν είναι δύσκολο.

      Διαγραφή
  5. Εγω δεν καταλαβαίνω τις απορίες σου/σκέψεις σου.Ποιό είναι το ανέντιμο που δεν αντιλαμβάνεσαι; Υπάρχει κάποιος εκβιασμός; προς τους υποψήφιους συγγραφείς; Γίνεται συναλαγή χωρίς τη θέληση τους;. Η έκδοση και διάθεση ενός βιβλίου τι είναι; Πρώτιστα δεν είναι μια εμπορική πράξη;

    ΑπάντησηΔιαγραφή
    Απαντήσεις
    1. Υπάρχει ένας υπόγειος εκβιασμός, γιατί στις περιπτώσεις που αναφέρθηκαν, ο συγγραφέας δεν γνωρίζει εκ των προτέρων το πραγματικό διακύβευμα της συνάντησης.
      Η έκδοση και διάθεση του βιβλίου είναι σαφώς εμπορική πράξη, η οποία όμως διέπεται από κανόνες (και ηθική). Είναι συγκεκριμένη η δουλειά τυο συγγραφέα (για την οποία πρέπει να πληρωθεί) και είναι συγκεκριμένη η δουλειά του εκδότη (ο οποίος πρέπει να επενδύσει, ώστε σε βάθος χρόνου να πληρωθεί).

      Διαγραφή
  6. Εγώ δεν αναφέρθηκα σε τίποτα απ'όσα παραθέτεις στο σχόλιο σου. Αντίθετα, αν διαβάσεις προσεκτικά την ανάρτηση θα διαπιστώσεις πως δεν είμαι ενάντιος της αυτοέκδοσης.
    Εκείνο το οποίο "δεν καταλαβαίνω" είναι ο τρόπος του εκδότη, το γεγονός πως δεν καταδέχεται να παραστεί στο ραντεβού ο ίδιος (ή κάποιος που διάβασε το βιβλίο) και απλώς στέλνει ένα δικηγόρο που παρουσιάζει τον τιμοκατάλογο.
    Η έκδοση ενός βιβλίου δεν είναι μία απλή εμπορική πράξη, έχει συγκεκριμένες ιδιαιτερότητες.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  7. Δεν γνωρίζω πολλά αλλά υποθέτω ότι ο έκδοτης είναι επιχειρηματίας και όχι αναγνώστης των βιβλίων. Οταν δηλαδή, πληρωνει την εφορία παρίσταται ο ίδιος η στέλνει τον λογιστή;. Νομίζω ότι έχεις μπερδέψει την συγγραφή με την επιχειρηματικότητα. Όποιος θέλει να εκδόσει προσδοκά φήμη και χρήματα. Απο την στιγμή που χρειάζεται κάποιον τρίτο πρέπει να παίξει με τους κανόνες του παιχνιδιού. Αν τώρα κάποιος εκδότης παραβιάζει τους κανόνες είναι άλλο θέμα. Σου διαφεύγει ότι οικονομία δεν είναι μόνο η παραγωγή ενός προιόντος αλλά και η διανομή του. Και ναι το βιβλίο είναι εμπόρευμα!.Τέλος να γενικολογήσω(αν και δε μου αρέσει) λίγο και να επισημάνω δύο θέματα. 1. Δε χρειάζονται αυτοεκδόσεις. Όποιος θέλει έχει τη λύση του διαδικτύου. π.χ Τριαρίδης. Μπορείς να δώσεις μια πειστική απάντηση γιατί κάποιοι γνωστοί δεν αναρτούν έστω τα παλιά τους βιβλία; 2.Στην Ελλάδα θεωρώ(μπορεί να λανθάνω)υπάρχει υπερπαραγωγή βιβλίων και δεν υπάρχει το αντίστοιχο κοινό. Είναι δυνατόν όλοι να είναι τόσο καλοί; Αν λιγοστέψουν ίσως βελτιωθούν και οι οικονομικοί όροι.ασε που θα σωθούν και μερικά δεντράκια...

    ΑπάντησηΔιαγραφή
    Απαντήσεις
    1. α.Αναφέρθηκα στην παρουσία κάποιου που να έχει διαβάσει το βιβλίο στη συζήτηση, σου φαίνεται παράλογο;
      β.Αν ο εκδότης απλώς εκδίδει, χωρίς έλεγχο του προϊόντος, χωρίς όριο, απλώς επειδή κάποιος καλύπτει τα έξοδα, το θεωρείς επιχειρηματικότητα σε βάθος χρόνου;
      γ.Αυτοέκδοση θεωρείται και η ανάρτηση του κειμένου στο ίντερνετ.
      δ. Επίσης κινδυνεύει και λίγο η έννοια της αυτό-έκδοσης καθώς με τα ίδια χαρακτηριστικά βαδίζει προς την ετερο-έκδοση. Για την αυτοέκδοση χρειάζεσαι τυπογραφείο και όχι εκδοτικό οίκο, τον τελευταίο το χρειάζεσαι για τη διανομή. Κάτι αντίστοιχο συμβαίνει και στη μουσική.
      Εγώ νομίζω πως στη βάση του συλλογισμού συμφωνούμε απλώς χρησιμοποιούμε διαφορετικές λέξεις. Ο Τριαρίδης είναι πολύ αγαπημένος συγγραφέας.
      Καλή χρονιά!

      Διαγραφή