Little Scarlet - Walter Mosley

Ο πρωινός αέρας μύριζε ακόμα καπνό. Καμένο ξύλο κυρίως, αλλά υπήρχε επίσης αυτή η έντονη βρώμα καμένου πλαστικού και μπογιάς. Και, παρόλο που ήξερα ότι δεν μπορούσε να είναι αλήθεια, νόμιζα ότι έπιασα τη μυρωδιά σαπισμένης σάρκας κάτω από τα χαλάσματα στο απέναντι πεζοδρόμιο. Το κατάστημα ειδών κιγκαλερίας και το χαρτοπωλείο του Μπέρναρντ είχαν γίνει στάχτη. Το παντοπωλείο του Γκονζάλες είχε λεηλατηθεί, αλλά μόνο ένα μέρος της σκεπής του είχε καψαλιστεί. Το γωνιακό κτίριο όμως, η κάβα "Τυχερή Δεκάρα" είχε καεί ολοσχερώς. Ο Μάνι Μάσμαν ήταν κάτω, μέσα στα συντρίμμια, με τους δυο γιους του, κλωτσώντας τα μεταλλικά ράφια. Κάποια στιγμή ο μεσήλικας καταστηματάρχης έσκυψε το κεφάλι του και άρχισε να κλαίει.

Βρισκόμαστε στο 1965 και η Αμερική προετοιμάζει μια στρατιωτική επέμβαση εκατοντάδες χιλιάδες χιλιόμετρα μακριά, ο ψυχρός πόλεμος βρίσκεται στο απόγειο του, ενώ η κατάκτηση του διαστήματος δίνει όραμα σε έναν ολόκληρο λαό. Στο εσωτερικό της χώρας, στη σκιά του αμερικάνικου ονείρου και του αντικομουνισμού, οι φυλετικές διακρίσεις εξακολουθούν να υφίστανται και να δημιουργούν μια κοινωνία δύο ταχυτήτων, αντιφατική και εύφλεκτη. Μια ακόμα μέρα ξημερώνει στο γκέτο του Γουότς, στο Λος Άντζελες, με τα σημάδια της βίαιης νύχτας που προηγήθηκε να είναι κάτι παραπάνω από εμφανή. Η παρουσία του στρατού και της αστυνομίας περισσότερο προκαλούν παρά λειτουργούν κατευναστικά. Ο φόνος μιας μαύρης γυναίκας, γνωστής ως Little Scarlet, απειλεί να αναζωπυρώσει τη φωτιά, καθώς ο φερόμενος ως δολοφόνος είναι ένας λευκός άντρας, στον οποίο το θύμα πρόσφερε καταφύγιο όταν τον κυνηγούσε εξαγριωμένο πλήθος αφροαμερικανών. Η αστυνομία χτυπά την πόρτα του μαύρου ντετέκτιβ Ίζυ Ρόουλινς και ζητά τη βοήθειά του. Άλλωστε, μόνο ένας μαύρος θα μπορούσε να κινηθεί με σχετική άνεση μέσα στο γκέτο, να κερδίσει την εμπιστοσύνη των πιθανών μαρτύρων και να ανακαλύψει τον δράστη.

Ήμουν ένας μεσήλικας δημοτικός υπάλληλος. Τα μόνα πράγματα που θα έπρεπε να έχω στο μυαλό μου ήταν το κρεβάτι μου, τα παιδιά μου, το δάνειό μου και η γυναίκα που αγαπούσα. Όλα αυτά με περίμεναν μέσα στο σπίτι.
Αλλά, αντί να λάβω υπόψη μου αυτό το οικογενειακό καθήκον, πήγα στο αμάξι μου, το έβαλα μπροστά και απομακρύνθηκα.

Κάθε νουάρ μυθιστόρημα, που φιλοδοξεί να διεκδικήσει την αναγνωστική προσοχή, οφείλει να διαθέτει έναν ντετέκτιβ όπως ο Ίζυ Ρόουλινς: ανθρώπινο και ακριβώς γι' αυτό αντιφατικό, σκοτεινό και ακριβώς γι' αυτό γοητευτικό, με τον απαραίτητο αλτρουισμό, ενισχυμένο από μια πίστη στο Εγώ, και την αγάπη για τον κόσμο να επικρατεί αέναα, έστω και την τελευταία στιγμή, απέναντι στη ροπή προς τη μισανθρωπία. Μέσω του Ρόουλινς, και της έρευνάς του σχετικά με τον πραγματικό δολοφόνο της Little Scarlet, ο Γουόλτερ Μόσλυ μάς ξεναγεί στα γκέτο του Λος Άντζελες της δεκαετίας του '70, εστιάζει στους αγώνες, συχνά τυφλούς και αδιέξοδους, της αφροαμερικανής κοινότητας για ίσες ευκαιρίες και τερματισμό των διακρίσεων, σε ένα Λος Άντζελες ελάχιστα φαντασμαγορικό, με τα στούντιο του Χόλιγουντ να αποτελούν μια παράλληλη και μακρινή πραγματικότητα. 

Όμως, ούτε ο συμπαθής ντετέκτιβ, ούτε το ενδιαφέρον ιστορικό φόντο θα ήταν αρκετά, παρά την αδιαμφισβήτητη δυναμική τους, για την κατασκευή ενός σπουδαίου νουάρ μυθιστορήματος. Ο Γουόλτερ Μόσλυ, συγγραφέας δεκάδων βιβλίων, το γνωρίζει πολύ καλά αυτό, και γι' αυτό φροντίζει να  παρουσιάσει μια ιστορία δουλεμένη στη λεπτομέρεια, με σφιχτή πλοκή και τις απαραίτητες ανατροπές, ενώ δεν αμελεί τους υπόλοιπους ήρωες πέραν του Ρόουλινς, τα κίνητρα και οι αποφάσεις των οποίων διαθέτουν ορατή βάση στον χαρακτήρα του καθενός από αυτούς, γεγονός που δίνει επιπρόσθετο βάθος και αληθοφάνεια στην πορεία για την εύρεση του δολοφόνου. Η εσωτερική μάχη του Ρόουλινς ανάμεσα στην συναισθηματική ισορροπία τής, με κόπο χτισμένης, οικογενειακής εστίας και την αίσθηση του καθήκοντος, αν και εκ πρώτης όψεως μοιάζει -και είναι κάπως- κλισέ, εντούτοις λειτουργεί ικανοποιητικά στα πλαίσια του μυθιστορήματος. 

Ο Μόσλυ επιτυγχάνει να αποδώσει μέσα από ένα μεμονωμένο περιστατικό, τη δολοφονία της Little Scarlet, το κλίμα μιας ολόκληρης εποχής, ισορροπώντας επιτυχώς, δίχως κενούς διδακτισμούς και άσκοπες ηρωοποιήσεις, παραδίδοντας ένα σκληρό και ρεαλιστικό νουάρ μυθιστόρημα, δημιουργώντας στον αναγνώστη την περιέργεια και για τις υπόλοιπες ιστορίες με πρωταγωνιστή τον Ίζυ Ρόουλινς.

(πρωτοδημοσιεύτηκε στα Χανιώτικα Νέα)

Μετάφραση Άλκηστις Τριμπέρη
Εκδόσεις Πόλις