Το πρώτο βιβλίο ιαπωνικής λογοτεχνίας που διάβασα, αν θυμάμαι καλά και δεν με ξεγελά η μνήμη μου, ήταν η Λίμνη του Καβαμπάτα, ή Καουμπάτα αν προτιμάτε· βέβαια, τώρα που το σκέφτομαι ξανά, ίσως και να με ξεγελά, και με το δίκιο της, μνήμη επιλεκτική. Ο Μουρακάμι ήρθε, έτσι και αλλιώς, πολύ αργότερα. Κάπου τότε, σύγχρονα με τη Λίμνη, είχα δει και το Tokyo Story του σπουδαίου Όζου. Τα δύο αυτά έργα συνέθεσαν, άπαξ και δια παντός, ένα ζεύγος, που όρισε, σε μένα, τα όρια της ιαπωνικής κουλτούρας του 20ου αίωνα. Ακολούθησαν και άλλοι σπουδαίοι, όπως ο Όε, ο Μίσιμα ή ο Τανιζάκι· τώρα ήταν η σειρά του Ινόουε. Όσο για το άμεσο μέλλον, ελπίζω εκείνη να μην ξεχάσει τα λόγια της: μόλις το διαβάσω, θα σου το δώσω· αναφερόμενη στη Γυναίκα της άμμου του Κόμπο Αμπέ.
Στο μυθιστόρημα του Ινόουε, Κυνηγετικό όπλο, όλα ξεκίνησαν όταν ο συγγραφέας δέχτηκε την πρόσκληση ενός παλιού του φίλου, διευθυντή του περιοδικού Ο σύντροφος του κυνηγού, και του έστειλε ένα ποίημα με τίτλο: Το κυνηγετικό όπλο. Μία κίνηση αμηχανίας, από μεριάς του παλιού του φίλου, με διάθεση να γεφυρώσει τον χρόνο της απουσίας του. Ύστερα από την έκδοση, κρατώντας το περιοδικό στα χέρια του ο συγγραφέας, ένιωσε έντονη την αμφιβολία σχετικά με το μήνυμα του ποιήματος, νιώθοντας πως επέκρινε την τέχνη του κυνηγιού αντί, όπως όφειλε, να την εξυψώνει, αν ήθελε να είναι συμβατός με το πνεύμα του περιοδικού, ευχαριστώντας παράλληλα τον παλιό του φίλο. Με αγωνία περίμενε την οργισμένη αντίδραση, είτε της Εταιρείας Κυνηγών είτε κάποιου αναγνώστη. Μάταια όμως. Τελικώς, αναλογίστηκε, κανείς δεν το είχε διαβάσει.
Η απόπειρα του συγγραφέα να "απολογηθεί" για τη σπουδαιότητα των λόγων που τον οδήγησαν να διηγηθεί την ιστορία ετούτη είναι κάτι που με συγκινεί, όχι μόνο σε αυτή την περίπτωση αλλά πάντα, με τον ίδιο τρόπο που μπορεί να συγκινεί μια σκέψη παιδική. Ο συγγραφέας, λοιπόν, αντί για ένα οργισμένο γράμμα, γίνεται αποδέκτης μιας παράξενης επιστολής. Σε αυτήν ο συντάκτης, κάποιος με το όνομα Μισούγκι, ισχυρίζεται πως είναι ο πρωταγωνιστής του ποιήματος, ο οποίος, συντροφιά με ένα σκύλο ράτσας Σέτερ και κρατώντας ένα κυνηγετικό όπλο μάρκας Τσώρτσιλ, ανεβαίνει την πλαγιά του όρους Αμάγκι για να κυνηγήσει. Αφού πρώτα παραδεχτεί με ειλικρίνεια πως, έως εκείνη τη στιγμή, αγνοούσε τον κόσμο της ποίησης, δηλώνει κολακευμένος που αποτέλεσε πηγή έμπνευσης για έναν ποιητή και ορμώμενος από αυτή την πίστη συνεχίζει: "Έχετε κάθε δικαίωμα ν' αμφιβάλλετε για τη διανοητική κατάσταση ενός ανθρώπου που πηδάει αυθαίρετα από το ένα θέμα στο άλλο. Δίπλα μου βρίσκονται τρία γράμματα. Είχα σκεφτεί να τα κάψω, όταν όμως διάβασα το υπέροχο ποίημά σας, θεώρησα καθήκον μου να σας τα δείξω. Λυπάμαι που θα χαλάσω την ησυχία σας, όμως τα γράμματα τα έχω ήδη στείλει, συστημένα. Θα ήμουν ευτυχής εάν τα διαβάζατε με την άνεσή σας. Μου φαίνεται τελείως παράλογο ένας άνθρωπος να θέλει να τον καταλαβαίνουν οι άλλοι. Ποτέ δεν είχα νιώσει έτσι, όταν όμως έμαθα ότι σας ενδιαφέρει η περίπτωσή μου, αποφάσισα να σας τα πω όλα."
Δυο μέρες αργότερα ο συγγραφέας έλαβε τις συστημένες επιστολές.
Ο επιστολικός, εν τέλει, χαρακτήρας του μυθιστορήματος του Ινόουε φέρνει στο νου το Κλειδί του Τανιζάκι, ως γλώσσα και ως δομή αφήγησης. Ο τρόπος με τον οποίο αποκαλύπτονται οι πτυχές της ιστορίας, οι λόγοι που οδήγησαν τους συντάκτες των επιστολών στη συγγραφή τους, η αποστασιοποίηση του συγγραφέα, που απλώς παραθέτει τα λόγια κάποιου άλλου, και μάλιστα αντιγράφοντάς τα με απόλυτη ακρίβεια, παραλείποντας μόνο τα στοιχεία εκείνα που θα αποκάλυπταν την ταυτότητα των εμπλεκόμενων προσώπων. Όλα αυτά, και πάνω απ' όλα ο ιαπωνικός τρόπος, συνθέτουν ένα μυθιστόρημα θαυμαστό για την απλότητά του, και γι΄αυτό πανέμορφο.
Μετάφραση Δανάη Μιτσοτάκη
Εκδόσεις Καστανιώτη
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου