Η σιωπηλή ασθενής - Alex Michaelides

Η σιωπηλή ασθενής είναι το πρώτο μυθιστόρημα του γεννημένου στην Κύπρο Alex Michaelides, το οποίο γνώρισε μια αρκετά μεγάλη, παγκόσμια εμπορική επιτυχία, ενώ στα ελληνικά κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Διόπτρα σε μετάφραση της Κλαίρης Παπαμιχαήλ. Ο Θίο Φέιμπερ είναι ένας ιατροδικαστικός ψυχοθεραπευτής, ο οποίος αποφασίζει να εγκαταλείψει την κλινική στην οποία εργάζεται και να επιδιώξει να προσληφθεί στην κλινική όπου νοσηλεύεται η Αλίσια Μπέρενσον. Η Αλίσια ήταν τριάντα τριών ετών όταν πυροβόλησε τον άντρα της. Το σκάνδαλο ήταν μεγάλο καθώς εκείνη ήταν ζωγράφος και εκείνος φωτογράφος, με αποτέλεσμα πολλοί δημοσιογράφοι να ενδιαφερθούν να σκαλίσουν τις πτυχές της τραγωδίας αυτής, ενώ ο σχετικός ντόρος απογείωσε τις τιμές των έργων τους. Μετά την καταδίκη της, η Πατρίσια νοσηλεύεται στο Γκρόουβ, δεχόμενη βαριά φαρμακευτική αγωγή, παραμένοντας σιωπηλή. Ο Θίο Φέιμπερ πιστεύει πως μπορεί να πετύχει εκεί που οι υπόλοιποι συνάδελφοί του απέτυχαν.  

Η επιμονή του Θίο να εργαστεί με την Πατρίσια τραβάει από την αρχή το ενδιαφέρον του αναγνώστη, καθορίζει επίσης αρχικά  και την ανάγκη του Θίο να διηγηθεί αυτή την ιστορία. Στην αφήγηση του Θίο παρεμβάλλονται κάποιες σελίδες από το ημερολόγιο της Πατρίσια, οι οποίες, σε συνδυασμό με την πλοκή, οδηγούν προς τη λύση του μυστηρίου. Η σιωπηλή ασθενής συνδυάζει στοιχεία ψυχολογικού θρίλερ και ιστορίας μυστηρίου, καθώς ο Θίο, φλερτάροντας με την υπέρβαση καθήκοντος, δεν αργεί να πάρει τον ρόλο του ψυχιάτρου-ντέτεκτιβ, επιχειρώντας, παράλληλα με την ψυχιατρική προσέγγιση της Πατρίσια, να ανακαλύψει και την πραγματική αλήθεια, να εντοπίσει τα στοιχεία και τα πρόσωπα εκείνα που πιθανόν διέφυγαν της προσοχής του δικαστηρίου.

Όπως στα περισσότερα αντίστοιχου είδους μυθιστορήματα, έτσι και εδώ αυτό το οποίο κατέχει κεντρική θέση στην εξέλιξη της πλοκής είναι το συγγραφικό εύρημα το οποίο και θα οδηγήσει στην ανατροπή και τη λύση του μυστηρίου. Ο τρόπος με τον οποίο ο Michaelides δένει τα κομμάτια της ιστορίας του είναι έξυπνος, και αυτό οφείλει κανείς να το παραδεχτεί. Ενδιαφέρον επίσης παρουσιάζουν τα στοιχεία εκείνα με τα οποία διανθίζει την ιστορία του. Η ψυχιατρική προσέγγιση, αν και σε κάποια σημεία είναι κάπως αφελής, προσδίδει περαιτέρω διαστάσεις στην ιστορία και σίγουρα βοηθάει στη δημιουργία ατμόσφαιρας. Η επιλογή της σιωπηλής ασθενούς ως κεντρικό πρόσωπο, η ιστορία που περιστρέφεται γύρω της, ενώ εκείνη παραμένει σιωπηλή, προσφέρει μια αντίστιξη ικανή να εντείνει την ανυπομονησία του αναγνώστη. Η σχεδόν πάντα απαραίτητη εμπλοκή της προσωπικής ζωής του αφηγητή δεν θα μπορούσε να λείπει, μια ιστορία παράλληλη της κύριας ιστορίας, που μας επιτρέπει να γνωρίσουμε καλύτερα τον Θίο, ενώ αποτελεί και ενός είδους μετρονόμο για τον συγγραφέα, καθώς αποφασίζει να επιβραδύνει ή να επιταχύνει τον ρυθμό της αφήγησης. Η χρήση του μύθου της τραγωδίας του Ευριπίδη Άλκηστις, προσδίδει πρόσθετο ενδιαφέρον στην ιστορία, καθώς η χρήση του γίνεται με τρόπο αρκετά έξυπνο και συνδεδεμένο μαζί της.

Το εύρημα του Michaelides, όπως και κάθε συγγραφικό εύρημα, αποτελεί ευχή και κατάρα, καθώς η οργανική ένταξή του στην ιστορία είναι ένα δύσκολο εγχείρημα. Και αυτό είναι το απογοητευτικό στο βιβλίο αυτό, το οποίο ενώ επιτυγχάνει να διατηρήσει αμείωτο το ενδιαφέρον του αναγνώστη, διαθέτοντας εκτός των άλλων και σχετικά πειστικούς χαρακτήρες, και προσφέροντας μια ξεκάθαρη λύση στο μυστήριο, εντούτοις το κάνει με έναν τρόπο συγκεχυμένο, κάτι το οποίο φαίνεται ξεκάθαρα εκ των υστέρων καθώς επιχειρεί κανείς να ανασυγκροτήσει την ιστορία προσδιορίζοντας τη χρονική ακολουθία των γεγονότων. Και καθώς το μυθιστόρημα εξ αρχής υπήρξε χτισμένο γύρω από το εύρημα αυτό, η κατάρρευσή του συμπαρασύρει δυστυχώς και το συνολικό οικοδόμημα.

Συνοψίζοντας, Η σιωπηλή ασθενής υπήρξε ένα αναγνωστικά άνισο βιβλίο, και με αυτό εννοώ πως  ενώ η ανάγνωσή του υπήρξε απολαυστική, παρά τις όποιες προσωπικές ενστάσεις και λογοτεχνικές αδυναμίες, καθώς πέτυχε να μου διατηρήσει το ενδιαφέρον, να με κάνει να θέλω να δω τι θα συμβεί στην επόμενη σελίδα και κάπως έτσι να με οδηγήσει, ως το τέλος και την ανατροπή, σχεδόν λαχανιασμένο, όταν η αναπνοή επανέκτησε το φυσιολογικό της ρυθμό, αναδείχθηκε η χρονική ανακολουθία στη διαδοχή των γεγονότων κάτι το οποίο μου άφησε τελικώς μια πικρή γεύση.

Μετάφραση Κλαίρη Παπαμιχαήλ

Εκδόσεις Διόπτρα