Paradiso - Χοσέ Λεσάμα Λίμα

" Ρυθμός ησυχαστικός. Μπορούμε να αρχίσουμε"

Αναγνωστική εμπειρία.
Κάτι παραπάνω από δύο βδομάδες στον ελάχιστο χώρο ανάμεσα στις σχεδόν εφτακόσιες πυκνογραμμένες σελίδες.
Ποτέ έως τώρα δεν είχα έρθει σε επαφή με ένα έργο ανάλογο, δεν μιλώ για αριστουργήματα εδώ, μιλώ για την εμπειρία.
Δε νομίζω πως το Paradiso θα μπορούσε να θεωρηθεί απλώς μυθιστόρημα. Είναι σίγουρα και μυθιστόρημα, αλλά και πολλά άλλα. Είναι μυθιστόρημα γιατί ακολουθεί την ζωή του Σεμί από την γέννησή του έως την εφηβεία του.
Μέχρι την συγγραφή του ο Λίμα έγραφε ποίηση, ποιητικό μυθιστόρημα; Ούτε εκεί νομίζω πως χωρά. Η ποίηση είναι μια συνιστώσα του έργου.
Ο χαρακτηρισμός του ως δοκιμιακό μυθιστορημένο ποίημα δεν με καλύπτει.
Είναι τέτοιο το πλήθος των γνωστικών κατηγοριών τις οποίεςχρησιμοποιεί ο συγγραφέας που δικαιολογούν τον χαρακτηρισμό του ως Ολικό Μυθιστόρημα ( Novela total). Μυθολογία, ιστορία, θρησκειολογία, φιλοσοφία, τέχνες, λογοτεχνία, ψυχολογία και επιστήμες είναι οι κύριες γνωστικές κατηγορίες.

Είναι έργο που απαιτεί από τον αναγνώστη, δεν του δίνεται χωρίς κόπο, δεν φτάνει μία ανάγνωση, είναι από τα βιβλία εκείνα που ακαριαία μετά την ανάγνωση μπαίνουν στην λίστα με τα προσεχώς, όταν όμως θα έχουν περάσει κάποια χρόνια, όταν και θα λειτουργήσουν ως δείκτες της προσωπικής εξέλιξης του αναγνώστη.

"Όλη η κούραση της νύχτας μεταφέρθηκε στον απογευματινό ύπνο: τότε που ο ύπνος που στερήθηκε τη νύχτα έρχεται να πάρει τη θέση του ύπνου της ημέρας, τότε είναι που βοηθάει τη φαντασία να αναπαυθεί,ή , μάλλον, ισοπεδώνει τις αισθήσεις με το βάρος του σκοταδιού του στην ορθογώνια αγκαλιά του κρεβατιού."

Αξίζει μνεία ξεχωριστή στον μεταφραστή και στον εκδότη.
Στον μεταφραστή, Μανώλη Παπαδολαμπάκη, για τον μεταφραστικό άθλο. Το ξεχωριστό στυλ, οι μεγάλες προτάσεις, οι συγγραφικές νοηματικές υπερβάσεις ακόμα και στην ίδια παράγραφο, το πλήθος των λέξεων που επινόησε ο δημιουργός αλλά και των εξειδικευμένων όρων. Κάποιες από τις δυσκολίες (την κόλαση του παραδείσου) τις αναλύει ο ίδιος τόσο στο εισαγωγικό σημείωμα όσο και στο επίμετρο.
Η ισπανική έκδοση έχει εκατό σελίδες εισαγωγικό επίμετρο, ο Παπαδολαμπάκης αποφάσισε (ορθά κατά την γνώμη μου) να μην περιληφθεί στην ελληνική έκδοση.
Οι Εκδόσεις Ίνδικτος με την ιδιαίτερη αισθητική τους , από το πολυτονικό μέχρι και την τελευταία λεπτομέρεια της εκάστοτε έκδοσης, με την παρούσα έκδοση πήραν ένα τεράστιο ρίσκο. Είναι συχνά εύκολο (και αρκετές φορές δικαιολογημένο) να κατηγορούμε τους εκδότες για τα πάντα, δεν πρέπει όμως να τους ξεχνάμε σε περιπτώσεις όπως αυτή.

Ο Χ.Λ. Λίμα γεννήθηκε στην Αβάνα της Κούβας το 1910. Ο πατέρας του ήταν γιος ενός Βάσκου και μιας Κουβανής ενώ η μητέρα του κόρη Κουβανών με παππού Ανδαλουσιανό.
Μεταξύ του 1944 και του 1957 εκδίδει διάφορα βραχύβια λογοτεχνικά περιοδικά, με μακροβιότερο και διασημότερο το Origenes. Το 1966 εκδίδεται το πρώτο του μυθιστόρημα, ο Παράδεισος, και το 1976 το δεύτερο, Ο Οπιάνο Λικάριο, ανολοκλήρωτο, λόγω του θανάτου του το 1976 από πνευμονία.

Μετάφραση Μανώλης Παπαδολαμπάκης.
Εκδόσεις Ίνδικτος.