Τη διετία 1974-1976 ο Βίλα-Μάτας έζησε στο Παρίσι και η εμπειρία αυτή έμεινε ανεξίτηλα χαραγμένη στη μνήμη του. Ήταν τότε που έκανε τα πρώτα του βήματα στη λογοτεχνία και είχε την τύχη να βρίσκεται στην πλέον λογοτεχνική πόλη. Χρόνια μετά, με αφορμή μια διάλεξη περί ειρωνείας, διάρκεια τριών ημερών, θα αναφερθεί σε εκείνη την περίοδο, θα μιλήσει για το Παρίσι που δεν τελειώνει ποτέ. Τα όρια ανάμεσα στο βιογραφικό ρεαλισμό και τη μυθοπλασία είναι δυσδιάκριτα και συχνά μπερδεύονται. Μια αναμέτρηση με τη μνήμη.
Το είδωλο του νεαρού συγγραφέα, Έρνεστ Χέμινγουεϊ, δήλωνε σχετικά με την παραμονή του στο Παρίσι "πολύ φτωχός αλλά και πολύ ευτυχής", κάτι το οποίο ίσχυε μόνο κατά το ήμισυ για τον Βίλα-Μάτας. Καταφέρνει να πείσει την Μαργκερίτ Ντυράς να του νοικιάσει τη σοφίτα της, αναγκάζεται να απαρνηθεί τον Χέμινγουεϊ και να τοποθετήσει τη Ντυράς στην τριάδα των αγαπημένων του, στο πλευρό του Λόρκα και του Θερνούδα, από φόβο μήπως δεν του νοικιάσει το σπίτι. Με ελάχιστα χρήματα στην τσέπη, απόρροια του μηνιαίου πατρικού εμβάσματος, τριγυρίζει στο Παρίσι, συχνάζει σε μπαρ, εμπλέκεται με τους καταστασιακούς, βρίσκεται με Ισπανούς συζητώντας με τις ώρες σχετικά με τον Φράνκο. Γνωρίζει δεκάδες γνωστούς και σπουδαίους των γραμμάτων, συναντά ακόμα περισσότερους. Δεν ξεχνά στιγμή τον Χέμινγουεϊ.
Πρωταρχικός στόχος του, κατά την παραμονή του στο Παρίσι, να γράψει το πρώτο του μυθιστόρημα. Το Παρίσι δεν τελειώνει ποτέ είναι ο ορισμός του μυθιστορήματος μαθητείας. Εκεί θα γνωρίσει το έργο του Μπόρχες, θα δεχτεί συμβουλές από τη Ντυράς, θα παραστεί σε δεκάδες λογοτεχνικές συζητήσεις αλλά, πάνω απ' όλα, η ζωή στο Παρίσι θα αποτελέσει μια εμπειρία τόσο δυνατή που θα του προσφέρει το λογοτεχνικό βάπτισμα του πυρός. Το Παρίσι δεν τελειώνει ποτέ για τον συγγραφέα, πάντα θα επιστρέφει για να περπατήσει στα ίδια βουλεβάρτα. Καμία σχέση δεν έχει το Παρίσι, σύμφωνα με τον Βίλα-Μάτας, με την τουριστική μεταολυμπιακή Βαρκελώνη. Αναπνέει καλύτερα δίχως τους δεκάδες καθεδρικούς και τα αρχιτεκτονικά καπρίτσια του Γκαουντί. Αναφέρεται συχνά στον Πέρεκ και ιδιαίτερα στο έργο του Χoρείες χώρων.
Δεκάδες τα ονόματα που παρελαύνουν από τις σελίδες του μυθιστορήματος. Όπως πάντα, τα βιβλία του Καταλανού συγγραφέα αποπνέουν πρώτα και κύρια αγάπη για τη λογοτεχνία, τη συγγραφή και την ανάγνωση. Βιβλιοφιλική λογοτεχνία. Απαραίτητες οι σημειώσεις σε έργα και συγγραφείς, δεκάδες νήματα ανεμίζουν και προσμένουν με υπομονή να σε οδηγήσουν στο επόμενο. Είναι γνωστό καταφύγιο τα μυθιστορήματα του Βίλα-Μάτας, ικανά να ξυπνήσουν μέσα σου το πάθος για τη λογοτεχνία. Είναι αναμενόμενο η ανάγνωση να φέρει στο νου, έμμεσα ή άμεσα, προηγούμενα αναγνώσματα αλλά και να δημιουργήσει τα επόμενα. Στο Παρίσι βρέθηκε και ο Χαβιέρ Μαρίας, σε ηλικία 17 ετών, για να γράψει το πρώτο του μυθιστόρημα, τα Λημέρια του Λύκου. Στη γαλλική πρωτεύουσα κατέφυγε και ο αφηγητής του μυθιστορήματος του Νίτσον, Η χρονιά του έρωτα. Η ύστατη προσευχή του Χέμινγουεϊ αποτελεί κεντρικό πυλώνα στο σπουδαίο μυθιστόρημα του Θέρκας, η Ταχύτητα του φωτός. Και είναι μόνο μερικές από τις δεκάδες συνδέσεις.
Και όσο για το επόμενο; Πιτόλ. Το όνομά του μου τράβηξε την προσοχή και θυμήθηκα πως στη ντάνα με τα αδιάβαστα έχω τη Συζυγική ζωή, δανεική. Καιρός να το επιστρέψω λοιπόν!
(και για να προσθέσω μερικούς ακόμα συνδέσμους) Οι αναρτήσεις για κάποια ακόμα βιβλία του Βίλα-Μάτας που έχω διαβάσει: Δουβλινιάδα, Δόκτωρ Πασαβέντο, Μπαρτλεμπυ & Σία.
Μετάφραση Ναννά Παπανικολάου
Εκδόσεις Καστανιώτη
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου