Μέσα σ’ ένα κορίτσι σαν κι εσένα - Άντζελα Δημητρακάκη

Η Κατίνα Μελά, γόνος ελληνοαμερικανικής οικογένειας, εγκαταλείπει το Σικάγο για την Αθήνα. Επιθυμεί μια καινούρια αρχή αλλά στερείται ακόμα του απαραίτητου τσαγανού, ικανού να την οδηγήσει στο ολοκληρωτικά ανοικείο και αυθεντικά νέο, μακριά από πρόσωπα και αναμνήσεις του παρελθόντος. Η απόφασή της να εγκατασταθεί στην Αθήνα εμπεριέχει το συστατικό της νοσταλγίας και του αισθήματος ασφάλειας που αυτή προσφέρει.

Η Δημητρακάκη παραδίδει το πληκτρολόγιο στην ηρωίδα της μαζί και την ελευθερία να αποδώσει γραπτώς την εμπειρία της παραμονής στην Αθήνα, από το Σεπτέμβριο του 2006 έως τον Ιούλιο του 2007.  Το μυθιστόρημα χωρίζεται σε τρία μέρη. Στο πρώτο, μέσα από μια σειρά επιστολών –μερικές από τις οποίες δε βρήκε ποτέ το κουράγιο να στείλει – η Κατίνα επικοινωνεί τα νέα, τις ελπίδες, τους φόβους, τις φιλοδοξίες και τα σχέδια της με διάφορους αποδέκτες, κυρίως της “αμερικανικής” της ζωής. Με το πέρας των επιστολών τα κομμάτια του παζλ συμπληρώνονται, το παρελθόν της Κατίνας αναδύεται δίπλα στις αθηναϊκές της περιπέτειες. Ο πρόωρος χαμός της μητέρας της, ο χωρισμός της από την Ταμάρα, η πολεμική σχέση με τον πατέρα της και η διατριβή της σχετικά με την ποιήτρια Θαλασσία Ύλη αποτελούν τους κεντρικούς πυλώνες της απόφασης για φυγή.

Νοικιάζει σπίτι κοντά στην οδό Ευριπίδου, στην κακή πλευρά του κέντρου· οι μυρωδιές από τα μπαχάρια κυριαρχούν στη γύρω περιοχή όμως αδυνατούν να καλύψουν τους καβγάδες που φτάνουν στο διαμέρισμά της από το φωταγωγό. Βρίσκει δουλειά σε μια μπουτίκ με μοναδικό προσόν τη νεοϋορκέζικη προφορά – και ας γεννήθηκε στο Σικάγο, απλή λεπτομέρεια για τις πλούσιες πελάτισσες. Αγοράζει μεταχειρισμένο αυτοκίνητο, πραγματοποιεί την πρώτη της εκδρομή στο Σούνιο όπου διαβάζει τις τελευταίες σελίδες από την Αστροφεγγιά του Παναγιωτόπουλου και με θλίψη συνειδητοποιεί πως ποτέ δε θα καταφέρει να γράψει ένα τέτοιο βιβλίο, εγκλωβισμένη καθώς είναι στον κόσμο του Μπρετ Ίστον Έλις. Αγανακτεί με τις εταιρείες παροχής ίντερνετ, πηγαίνει σε πάρτυ, κυκλοφορεί στο κέντρο, απολαμβάνει τον καλό καιρό, δοκιμάζει να μιλήσει σε κόσμο και να δικτυωθεί στη λεσβιακή κοινότητα.

Το δεύτερο μέρος του μυθιστορήματος αποτελείται από τις σελίδες ημερολογίου. Σκέψεις ενδόμυχες, λιγότερο λογοκριμένες, εν βρασμώ. Φωτίζονται έτσι αρκετές σκοτεινές πλευρές της ιστορίας. Το μυθιστόρημα ολοκληρώνεται με την επιστημονική ανακοίνωση που παρουσιάζει η Κατίνα σε ένα συνέδριο στους Δελφούς, αποτελώντας ουσιαστικά τη λύση του μυστηρίου.

Η Δημητρακάκη πειραματίζεται και δικαιώνεται· διηγείται μια ιστορία με πλοκή σύνθετη και δυναμική, που σκοπό έχει να κρατήσει αμείωτο το ενδιαφέρον του αναγνώστη, με έναν τρόπο στατικό, χρησιμοποιώντας ένα αρκετά μεγάλο πεδίο λόγων – επιστολές, ημερολόγιο, ποίηση, συνεντεύξεις, επιστημονική εργασία. Την αμεσότητα των επιστολών και του ημερολογίου διαδέχεται ο αφαιρετικός λόγος της ποίησης ενώ η λύση δίνεται μέσω της αποστασιοποίησης που προσφέρει ο επιστημονικός λόγος.

Οι ήρωες των μυθιστορημάτων της Δημητρακάκη ανήκουν σε μια γενιά που μπορεί να μη γνώρισε κακουχίες ιστορικές αλλά φέρει ακέραιο το βάρος της ύπαρξης· αναζητούν καταφύγιο στη φυγή σε μια προσπάθεια να αυτοπροσδιοριστούν νιώθοντας άβολα στο επίπλαστο σκηνικό ευμάρειας που τους περιβάλει. Τα αισιόδοξα νούμερα της οικονομίας δεν προσφέρουν καμία ανακούφιση στις φοβίες τους ενώ οι οικογενειακές σχέσεις μάλλον περιπλέκουν την κατάσταση. Η Κατίνα διαθέτει όλα τα παραπάνω χαρακτηριστικά, στα οποία προστίθεται το γεγονός πως είναι λεσβία. Η απουσία της ομοφυλόφιλης γυναίκας από την ελληνική λογοτεχνία εκκωφαντική, η Δημητρακάκη καλύπτει το κενό αυτό και εντάσσει τη σεξουαλικότητα στην αναζήτηση της κοινωνικής διαφοράς. Μια ελληνοαμερικανίδα λεσβία στη “φιλόξενη” Αθήνα.

Και αν η ομοφυλόφιλη ηρωίδα αποτελεί τη μία όψη της έμπνευσης, τότε η άλλη μάλλον προέκυψε τη στιγμή κατά την οποία η Δημητρακάκη οραματίστηκε τη διεθνούς φήμης ποιήτρια, Θαλασσία Ύλη. Χαρακτήρας ολοκληρωμένος, με αρκετά βιογραφικά στοιχεία, συνεντεύξεις αλλά και μέρος του ποιητικού της έργου να παρατίθεται.

Πυκνότητα λόγου και διακειμενικές αναφορές που όμως δεν ανακόπτουν την ορμητική ροή του κειμένου. Η Δημητρακάκη σε κάθε βιβλίο εξελίσσεται δίχως να χάνει τις εμμονές εκείνες που καθιστούν το συγγραφικό της σύμπαν προσωπικό και ιδιαίτερο. Αξίζει γι’ αυτό, να πιάσει κανείς το νήμα από την αρχή και να ακολουθήσει χρονικά τα βήματά της μέχρι το Μέσα σ’ ένα κορίτσι σαν κι εσένα, μυθιστόρημα που μοιάζει να ολοκληρώνει μια τετραλογία αφιερωμένη στη δεκαετία του ’90.

(πρωτοδημοσιεύτηκε στο bookstand.gr)

υ.γ Με την ανάγνωση του παρόντος βιβλίου ολοκληρώθηκε ένα υπέροχο ταξίδι στα μυθιστορήματα της Δημητρακάκη (απομένει η συλλογή διηγημάτων). Συνιστώ προς κάθε ενδιαφερόμενο να πιάσει το μυθιστορηματικό νήμα από την αρχή, αν είναι δυνατόν. Εδώ παραθέτω τις αναρτήσεις για τα υπόλοιπα μυθιστορήματά της: Ανταρκτική, Αντιθάλασσα, Το Μανιφέστο της Ήττας.



Εκδόσεις Βιβλιοπωλείον της Εστίας