ποτέ μην δίνεις το χέρι σ' έναν αριστερόχειρα πιστολέρο - Benjamin Prado

Είχα καιρό να διαβάσω ένα βιβλίο απνευστί, χωρίς να σηκωθώ από τη θέση μου, παρά μόνο για τα εντελώς απαραίτητα, και τι ευλογία, η εμπειρία αυτή ήρθε στο τέλος μιας δύσκολης ημέρας. Παρά το γεγονός πως η αρχή μού άφησε μια γεύση μάλλον δυσάρεστη, καθώς άργησα να αποδεχτώ την "ιδιαιτερότητα" της αφηγηματικής φωνής, θεωρώντας λανθασμένα πως επρόκειτο για συγγραφική αδυναμία ή μεταφραστική ανεπάρκεια, και αφού πρώτα φλέρταρα με την ιδέα της πρόωρης εγκατάλειψης, στη συνέχεια αφέθηκα να παρασυρθώ από τη λαχτάρα να φτάσω ως το τέλος της ιστορίας.

Κεντρικός ήρωας ένας απών, ο Ισραέλ, που εξαφανίστηκε ξαφνικά και κάτω από αδιευκρίνιστες συνθήκες, και τώρα τρεις κοντινοί του άνθρωποι διηγούνται στον συγγραφέα, ο καθένας όπως είναι αναμενόμενο από τη δική του πλευρά, την ιστορία του μέχρι τη στιγμή της εξαφάνισής του. Ο συγγραφέας παρεμβαίνει με ερωτήσεις, ζητά επεξηγήσεις, σε μια προσπάθεια να ανασυνθέσει τα κομμάτια της ιστορίας. Μυθιστόρημα που θα μπορούσε υπό κάποιες προϋποθέσεις να χαρακτηριστεί αστυνομικό, ή μετα-αστυνομικό, καθώς εμπεριέχει στον πυρήνα του ένα μυστήριο προς λύση, ένα πιθανό έγκλημα, ενώ και η στάση του συγγραφέα ακροβατεί μεταξύ έρευνας και ενός είδους ανάκρισης, σίγουρα σκοτεινό και γοητευτικό, λόγω του ήρωα και της αφηγηματικής επιλογής του -άγνωστου σε μένα μέχρι πρότινος- Benjamin Prado.

Ο Ισραέλ, με τα δύσκολα παιδικά και εφηβικά χρόνια εξαιτίας ενός πατέρα αφέντη, που τον υποχρέωνε να διαβάζει κλασικούς συγγραφείς και να ακούει τζαζ, αλλά συχνά τον έδερνε με ασήμαντη αφορμή, σταματώντας μόνο όταν το παιδί σταματούσε να κλαίει, βρέθηκε να σπουδάζει νομική, ακόμα μια πατρική εντολή, πριν τα παρατήσει και εξαφανιστεί, βρίσκοντας καταφύγιο στην πανκ μουσική και την αστυνομική λογοτεχνία, παραμελώντας την εξωτερική του εμφάνιση, για να επιστρέψει, ενήλικος πια, στο χωριό του και να αρχίσει να πουλάει την πατρική περιουσία, ξεκινώντας από την ημέρα της κηδείας τού πατέρα του, να εργαστεί δεξιά και αριστερά σε ό,τι χαμαλοδουλειά μπορεί κανείς να φανταστεί, μέχρι τη στιγμή που θα εξαφανιστεί χωρίς να αφήσει πίσω του κανένα ίχνος.

Οι τρεις αφηγήσεις, πότε συγκλίνουσες και πότε αντικρουόμενες, αναδεικνύουν τη διαφορετικότητα στην πρόσληψη της πραγματικότητας και τον υποκειμενισμό, εκούσιο ή ακούσιο. Και η αφηγηματική αυτή απόφαση εκ μέρους του συγγραφέα, που μου έφερε στο νου το υπέροχο μυθιστόρημα του επίσης Ισπανού Χαβιέρ Θέρκας, Οι νόμοι των συνόρων, είναι που απογειώνει το Ποτέ μην δίνεις το χέρι σ' έναν αριστερόχειρα πιστολέρο, δίνοντάς του το νεύρο εκείνο το τόσο ταιριαστό με τον χαρακτήρα του Ισραέλ, ένα μυθιστόρημα που επιπλέον διαθέτει πλείστες λογοτεχνικές, μουσικές και κινηματογραφικές αναφορές, νήματα για μελλοντικές αναζητήσεις. Και με μια εμμονή στις παρομοιώσεις, κάποιες εξ αυτών εξαιρετικής έμπνευσης, που μου θύμισαν τον αγαπητό Τομ Ρόμπινς.

Μια αναγνωστική έκπληξη από ένα βιβλίο που δεν ξέρω αν κυκλοφορεί ακόμα, ανακάλυψη προ μηνών σε βιβλιομπαζάρ του κέντρου, στην αγορά του οποίου συνετέλεσαν η αγάπη για την ισπανική λογοτεχνία και τις εκδόσεις Σέλας.

Μετάφραση Ιωάννα Παπαδοπούλου/ Aranzaru Priego
Εκδόσεις Σέλας