Ο Κάφκα στην ακτή - Χαρούκι Μουρακάμι

Στα δέκατα πέμπτα γενέθλιά μου, θα το σκάσω από το σπίτι, θα πάω σε μια μακρινή πόλη και θα ζήσω σε μια γωνία κάποιας μικρής βιβλιοθήκης. Θα χρειαστεί μια βδομάδα ώστε να προετοιμαστώ για όλες τις λεπτομέρειες. Εν ολίγοις λοιπόν: στα δέκατα πέμπτα γενέθλιά μου θα το σκάσω από το σπίτι, θα πάω σε μια μακρινή πόλη και θα ζήσω σε μια γωνιά κάποιας μικρής βιβλιοθήκης.

Μοιάζει με παραμύθι, αλλά δεν είναι, πιστέψτε με. Όπως κι αν το διηγηθεί κανείς.

Ο δεκαπεντάχρονος Κάφκα, ανήμερα των γενεθλίων του, θα εγκαταλείψει το σπίτι του στο Τόκιο και τον πατέρα του, με τον οποίο ζούσε αφού η μητέρα του και η αδερφή  του εξαφανίστηκαν πριν από χρόνια χωρίς μια αγκαλιά αποχαιρετισμού καν, χωρίς μια δικαιολογία. Ο πατέρας του κάποτε του είπε, εν είδει προφητείας: κάποια μέρα θα με δολοφονήσεις και θα πλαγιάσεις με τη μητέρα σου και την αδερφή σου. Έτσι ξεκινάει η περιπέτεια του Κάφκα, όνομα που επινόησε ώστε να κρυφτεί.

Παράλληλα, ο Μουρακάμι διηγείται την ιστορία του Νακάτα, ενός όχι και τόσο έξυπνου γέρου, που δεν γνωρίζει ανάγνωση αλλά έχει την ικανότητα να μιλάει με γάτες. Ο Νακάτα θα εγκαταλείψει επίσης το Τόκιο, αγνοώντας τον ακριβή προορισμό του, στηριζόμενος στο ένστικτό του και την καλοσύνη των ξένων.

Το μυθιστόρημα, χωρισμένο σε κεφάλαια, στα οποία εναλλάσσονται οι δύο ιστορίες, εκείνη του Κάφκα σε πρωτοπρόσωπη αφήγηση, ενώ εκείνη του Νακάτα σε τριτοπρόσωπη από έναν αφηγητή που μοιάζει παντογνώστης, διαθέτει όλα εκείνα τα στοιχεία που έχουν καθιερώσει τον Ιάπωνα συγγραφέα ως έναν από τους σημαντικότερους παραμυθάδες του καιρού μας. Το μεταφυσικό και η φιλοσοφία της Ανατολής προσδίδουν τον απαραίτητο εξωτισμό, εκείνο το κάτι που μετατρέπει την ιστορία φυγής ενός εφήβου από το σπίτι του σε ένα σύγχρονο παραμύθι, ένα ιδιότυπο παρακλάδι της λογοτεχνίας του φανταστικού, με περίκλειστους κόσμους, παράλληλες πραγματικότητες, την ανάγκη των ηρώων για απόλυτη απομόνωση, αρκετή δόση βίας και σεξ.

Σε πρώτο πλάνο βρίσκεται η ιστορία, τα ευρήματα και η πορεία προς την τελική λύση. Αντίθετα η γλώσσα και τα εκφραστικά μέσα δεν αποτελούν το φόρτε του βιβλίου, με συχνή χρήση φιλοσοφικών τσιτάτων. Επίσης, η επιλογή της εναλλαγής ανάμεσα στην πρωτοπρόσωπη και την τριτοπρόσωπη αφήγηση διευκολύνει μεν τον συγγραφέα αλλά δεν δικαιολογείται. Η ανάγνωση είναι ομαλή και αβίαστη, η κλιμάκωση του σασπένς μελετημένη, το πάντρεμα των δύο ιστοριών επιτυχυμένο. Εκείνο που δεν είμαι σίγουρος αν λειτουργεί είναι το παραβολικό μέρος της ιστορίας, ο απεγκλωβισμός από την προσωπική περιπέτεια των δύο ηρώων και η εμπλοκή του αναγνώστη πέρα από το σημείο της περιέργειας για την τελική έκβαση, τη λύση του μυστηρίου.

Ο Κάφκα στην ακτή, που από πολλούς θεωρείται ένα από τα σημαντικότερα έργα του Μουρακάμι, δεν με μάγεψε όσο κάποια μετέπειτα μυθιστορήματά του, όπως το Σπούτνικ αγαπημένη, Το νορβηγικό δάσος ή Το κουρδιστό πουλί, αν και αναγνωστικά με κράτησε σε εγρήγορση, ενώ άξια σχολιασμού είναι η απουσία "κοιλιάς" σε ένα μυθιστόρημα επτακοσίων σελίδων, δείγμα μαστοριάς και εργατικότητας.

Η επιλογή της μετάφρασης από τα αγγλικά μού άφησε ένα αίσθημα απορίας.

(πρωτοδημοσιεύτηκε στα Χανιώτικα Νέα)

Μετάφραση Αργυρώ Μαντόγλου
Εκδόσεις Ψυχογιός