Η αναπαλαίωση - Φαίδων Ταμβακάκης

Πόσα δεν έκανα! Πόσα δεν έκανα σωστά!
Η φράση πλημμύριζε τη σκέψη μου, όπως η θάλασσα πλημμύριζε το μηχανοστάσιο. Τρομπάριζε ο Νικόλας με τη χειροκίνητη, τρομπάριζα κι εγώ με το μυαλό για να συγκεντρωθώ στα πρακτικά. Γοργοπορούσαμε μ' ένα γλυκό μελτέμι, είκοσι-είκοσι πέντε κόμβους στην πάντα, προς τον Φοίνικα της Σύρου. Από μακριά θα μας ζήλευαν, το κομψό κλασσικό σκαρί να σκίζει τα κύματα με πλήρη ιστιοφορία, μαζί και η μετζάνα. Όμως ο καπετάνιος ζει την αγωνία του και κάνει μαύρες σκέψεις. Τα νερά τα αντιληφθήκαμε από το στενό Κέας-Κύθνου, εντοπίσαμε και το πρόβλημα (έμπαιναν από τη σαλαμάστρα), η ηλεκτρική αντλία με το φλοτέρ καπούτ (άγνωστο πώς), στοχεύσαμε προς το πρώτο καλό λιμάνι με μηχανικούς και γερανό.

Ξεκίνησαν να κάνουν τον γύρο του κόσμου, όμως δεν κατάφεραν να φτάσουν πέρα από τη Σύρο, το σκαρί του ιστιοφόρου είχε άλλα σχέδια. Δεν υπάρχει απογοήτευση μεγαλύτερη από εκείνη του ταξιδευτή που αναγκάζεται να εγκαταλείψει το ταξίδι του. Εκεί, στη Σύρο, εκτός από τους κατάλληλους τεχνίτες, ο αφηγητής θα αναζητήσει και μια παλιά του αγάπη, τη Σοφία, ίσως από ανάγκη να εκλάβει ως σημάδι μεταφυσικό την πρόωρη κατάληξη του μεγαλεπήβολου ταξιδιού, ίσως από ένα απωθημένο χρόνων, ίσως από ενοχές. Οι δυο ιστορίες, του πλοίου και του έρωτα, ιστορίες αναπαλαίωσης, εκτυλίσσονται παράλληλα στη νουβέλα του Ταμβακάκη, ο οποίος με το γνώριμο ύφος του ακροβατεί στην κόψη του μελό, ποντάροντας στην αλμύρα της θάλασσας και στη γοητεία των ταξιδιών, και επιτυγχάνοντας τελικά να δώσει ακόμα ένα δείγμα λεπτοδουλειάς σε μικρή φόρμα, έχοντας για γλωσσικό σύμμαχο τη ναυτική διάλεκτο και ορολογία.

Ο συγγραφέας της θάλασσας, έτσι θα μπορούσε, σκέφτομαι, να αποκαλέσει κάποιος τον Ταμβακάκη, και δεν μπορώ να αναλογιστώ κάποιον άλλον σύγχρονο συγγραφέα, στον οποίο θα ταίριαζε καλύτερα αυτός ο χαρακτηρισμός. Και δεν είναι μόνο η χρονική συγκυρία της ανάγνωσης, λίγο πριν την ημερολογιακή άφιξη του καλοκαιριού, εκείνη που δημιουργεί στον αναγνώστη τη διάθεση για ταξίδια, ονειροπόληση και νοσταλγία, είναι ο τρόπος αφήγησης του συγγραφέα, που καταφέρνει να παντρέψει τα δύο ταξίδια, το ένα, εκείνο στο μέλλον, τον γύρο του κόσμου, την επιθυμία για νέες περιπέτειες και καινούριους τόπους, και το άλλο, εκείνο στο παρελθόν, την αναβίωση ενός έρωτα, την επιστροφή σε έναν γνώριμο τόπο, τη διάθεση για μονομαχία με το ερώτημα: τι θα είχε συμβεί αν δεν είχαμε χωρίσει τότε;

Οι ήρωες του Ταμβακάκη δεν ζουν εκτός της ελάχιστα ποιητικής πραγματικότητας, η ανάγκη τους όμως για σχέδια και θάλασσες τους σώζει από τη φυλακή, μελετούν χάρτες, καταστρώνουν πορείες, τα βάζουν με τα φυσικά φαινόμενα. Και κάνουν λάθη. Ναι, κυρίως αυτό. Κάνουν λάθη.

Ο Ταμβακάκης αποτελεί μία από τις πλέον ήπιες και αξιόλογες λογοτεχνικές φωνές των καιρών μας και Η αναπαλαίωση αποτελεί ένα αντιπροσωπευτικό δείγμα γραφής.

(πρωτοδημοσιεύτηκε στα Χανιώτικα Νέα)

υγ. Είχαν προηγηθεί: Η υστάτη, Οι ναυαγοί της Πασιφάης και Άδεια ξενοδοχεία.

Εκδόσεις βιβλιοπωλείον της Εστίας