Μωρό από ατόφιο χρυσάφι - Margaret Drabble

Η ιδιαιτερότητα του μικρού κοριτσιού δεν ήταν ορατή στην αρχή. Με μια πρώτη ματιά, έμοιαζε με όλα τα νεογέννητα.

Η Τζες βρέθηκε να σπουδάζει ανθρωπολογία από σύμπτωση, εγκαταλείποντας την ύπαιθρο για το Λονδίνο βρέθηκε σε έναν κόσμο μαγικό, ανάμεσα σε ενδιαφέροντες ανθρώπους, φρέσκες ιδέες, ανανεωτικές και εξονυχιστικές ματιές στο παρελθόν και την παράδοση, με μια διάχυτη αίσθηση κοσμοπολιτισμού. Ήθελε να κάνει έρευνα πεδίου, να ταξιδέψει στον μεγάλο κόσμο, να κάνει επιτόπια έρευνα, να κατανοήσει. Φοιτήτρια ταξίδεψε ως μέλος μιας αποστολής στην Αφρική, ένα ταξίδι που τη σημάδεψε μα έμελλε να είναι και το τελευταίο της. Η εγκυμοσύνη στην Άννα, αρχικά δεν φάνηκε να ανατρέπει τα όνειρα και τις φιλοδοξίες της Τζες, παρά την απουσία πατέρα, απλώς, σκεφτόταν ότι θα πρέπει να δείξει υπομονή τα πρώτα χρόνια, μέχρι να μεγαλώσει η Άννα και τότε θα μπορέσει να συνεχίσει. Έτσι σκεφτόταν. Όμως η Άννα δεν ήταν ένα παιδί σαν όλα τα άλλα, εκείνα που ονομάζουμε φυσιολογικά, ένα μωρό από ατόφιο χρυσάφι, ένα παιδί που θα παρέμενε για πάντα παιδί, θεμελιώνοντας ένα δεσμό μόνιμης εξάρτησης από τη μητέρα του. Η Τζες δεν βαρυγκόμησε, τουλάχιστον δεν έδειξε να βαρυγκομά, εγκατέλειψε τα σχέδια για έρευνα πεδίου και αφοσιώθηκε στη συγγραφή άρθρων, τη θεωρητική προσέγγιση και ανάλυση, με επισκέψεις στη βιβλιοθήκη και κατ' οίκον μελέτη, κυρίως. Αυτή είναι η ιστορία της Τζες και της Άννας.

Η Άννα αποτελεί ένα σταθερό σημείο, γύρω της τα πάντα τρέχουν και εξελίσσονται με ρυθμούς όλο και πιο ιλιγγιώδεις όσο μεγαλώνει η ακτίνα, αποτελεί κατά κάποιον τρόπο την κεντρομόλο δύναμη της αφήγησης, τον άξονα γύρω από τον οποίο η Νταμπλ θέτει σε κίνηση την ιστορία της, τουλάχιστον το πρώτο επίπεδο αυτής της ιστορίας, τη σχέση μητέρας και κόρης, αυτή την ιδιαίτερη σχέση μητέρας και κόρης. Ο απλός κόσμος της Άννας και ο σύνθετος μεγάλος κόσμος. Ο στενός κοινωνικός και οικογενειακός κύκλος, οι γείτονες και οι φίλοι της Τζες, τα παιδιά τους που μεγαλώνουν μαζί, οι γονείς και οι εραστές της Τζες. Η ανθρωπολογία ως επιστήμη, που γίνεται όλο και πιο αποδεκτή και κατανοητή, τουλάχιστον στους ακαδημαϊκούς κύκλους. Η αντιμετώπιση της ψυχικής υγείας. Το φεμινιστικό κίνημα και οι κατακτήσεις του. Η Κάρναμπυ Στρητ. Το Λονδίνο. 

Η ιδιαιτερότητα αυτού του μυθιστορήματος έγκειται στην αφηγηματική φωνή. Η αφηγήτρια, επιστήθια φίλη της Τζες, υποδύεται πότε τον παντογνώστη-αφηγητή, που γνωρίζει τα πάντα σχετικά με την Τζες, τις ενδόμυχες σκέψεις της, τις προσωπικές της στιγμές, τους φόβους και τις ελπίδες της, ακόμα και το παρελθόν της, τα μυστικά που κρατάει από τις φίλες της, και πότε, αφηγούμενη σε πρώτο πρόσωπο, εντάσσει τον ίδιο της τον εαυτό στην αφήγηση, αναφέρεται προσωπικά στη δική της ιστορία. Μια συνεχής εναλλαγή, που αρχικώς ξενίζει, μα γρήγορα γίνεται αποδεκτή ως αναπόσπαστο εκφραστικό μέσο του μυθιστορήματος, κάνοντας τον αναγνώστη να λαχταράει τη λύση του μυστηρίου της αφηγήτριας και να κάνει υποθέσεις, ακόμα και ακραίες, έχοντας τη βεβαιότητα πως η Ντραμπλ ξέρει τι κάνει.  

Η Ντραμπλ επιδεικνύει μια θαυμαστή γκάμα ενδιαφερόντων και γνώσεων, συνθέτει ένα μωσαϊκό με ευδιάκριτους άξονες, λεπτομερές, χωρίς να χάνεται στιγμή το αναγνωστικό ενδιαφέρον, μια ιστορία σφιχτοδεμένη και με ροή, επίτευγμα αξιοθαύμαστο, τόσο σε σύλληψη όσο και σε εκτέλεση. Ένα πλουραλιστικό μυθιστόρημα, γοητευτικό όσο και το Λονδίνο.

I am your opus
I am your valuable
The pure gold baby
(Lady Lazarus, Sylvia Plath, 1932 -1963)

(πρωτοδημοσιεύτηκε στα Χανιώτικα Νέα)

Μετάφραση Κατερίνα Σχινά
Εκδόσεις Πόλις