Χ.Φ. Λάβκραφτ

Κάποιες φορές το νήμα που οδηγεί στο επόμενο βιβλίο είναι ευδιάκριτο. Είχε προηγηθεί το μυθιστόρημα του Βερίσιμο Ο Μπόρχες και οι αιώνιοι ουρακοτάγκοι. Ανάμεσα σε τόσους σπουδαίους, η αναφορά στον Λάβκραφτ. Ορίστε το νήμα. Αν και φλέρταρα με την ιδέα να διαβάσω κάτι δικό του, η πρόσφατη εμπειρία της επιστροφής στο νησί του Ροβινσώνα Κρούσο μέσω των βιβλίων του Κουτσί και του Τουρνιέ, μιας ιδιαιτέρως απολαυστικής επιστροφής, με οδήγησε σε παράπλευρα μονοπάτια. Το δοκίμιο του Ουελμπέκ βρισκόταν από καιρό στη βιβλιοθήκη, το τράβηξα έξω και το άφησα στο τραπεζάκι του καναπέ. Το μυθιστόρημα του Μπλάκγουελ το είχα ξεφυλλίσει μια δυο φορές τις τελευταίες εβδομάδες· πρόλαβα το βιβλιοπωλείο λίγο πριν το κλείσιμο.

Η διπλή έκφραση του πάθους και της αγάπης για έναν καθοριστικό συγγραφέα. Ο Ουελμπέκ γράφει ένα δοκίμιο, για το οποίο "αναγκάζεται" να διαβάσει ξανά και ξανά το έργο του Λάβκραφτ σε συνδυασμό με την απαραίτητη, πλούσια σχετική βιβλιογραφία. Ο Μπλάκγουελ, από την άλλη, θα γράψει ένα μυθιστόρημα με ήρωες τον Λάβκραφτ και τον εαυτό του, στο ύφος του δασκάλου.

Ο Ουελμπέκ, το κακό παιδί των γαλλικών γραμμάτων· προβοκάτορας, μισάνθρωπος κτλ. κτλ. για ορισμένους, σπουδαίος για κάποιους άλλους, αποτίνει με τον τρόπο του έναν φόρο τιμής στον συγγραφέα που στοίχειωσε τα εφηβικά του χρόνια, φόρο τιμής όπως εκείνος τον εννοεί, δεν του υψώνει έναν τέλειο και χωρίς νόημα τελικά ανδριάντα, αφού δεν παραλείπει να αναφερθεί και στη σκοτεινή πλευρά του Λάβκραφτ, όπως εκείνη του ρατσιστή για παράδειγμα.

Ο Χάουαρντ Φίλλιπς Λάβκραφτ αποτελεί ένα καλό παράδειγμα για όλους εκείνους που επιθυμούν να μάθουν πώς να αποτύχουν στη ζωή τους  και πώς, ενδεχομένως, να πετύχουν στο έργο τους. Μόνο που, όσον αφορά το τελευταίο τούτο σημείο, το αποτέλεσμα δεν είναι εξασφαλισμένο. Αν αποποιηθεί κανείς τις ζωτικές όψεις της πραγματικότητας, ενδέχεται να βυθιστεί σε μια τέλεια απάθεια και να εγκαταλείψει κάθε συγγραφική προσπάθεια. Αυτό ακριβώς κόντεψε να πάθει και ο ίδιος στη ζωή του. Ένας άλλος κίνδυνος που ελλοχεύει είναι η αυτοκτονία, με την οποία πρέπει κανείς να μάθει να διαπραγματεύεται. Έτσι, για πολλά χρόνια ο Λάβκραφτ είχε κοντά του έτοιμο ένα μπουκάλι υδροκυάνιο. Είναι κάτι που αποδεικνύεται εξαιρετικά χρήσιμο, όσο τουλάχιστον κάποιος εξακολουθεί να αντέχει. Εκείνος άντεξε βέβαια, αλλά όχι εύκολα.

Ο Λάβκραφτ που τόσο δυσκολευόταν με τα απλά καθημερινά πράγματα, έβρισκε καταφύγιο σε κόσμους τρόμου, επέμεινε στη γραφή παρά τις αναποδιές και την έλλειψη αναγνώρισης από το ευρύτερο κοινό, εντούτοις γύρω του δημιουργήθηκε ένας κύκλος συγγραφέων και θαυμαστών, με τους οποίους αλληλογραφούσε και τους οποίους έσπευδε να βοηθήσει ως αναγνώστης ή επιμελητής. Ερωτεύτηκε μία γυναίκα με την οποία έζησε μαζί για κάποια χρόνια, ακολουθώντας την στη Νέα Υόρκη. Εκεί, στη μητρόπολη, ο εκ φύσεως και αγωγής συντηρητικός Λάβκραφτ ζορίστηκε μην αντέχοντας την εικόνα μίας πολυφυλετικής κοινωνίας. Ο γάμος τους διαλύθηκε. Λίγο καιρό αργότερα εκείνος γύρισε στο Πρόβιντενς.

Για τον Λάβκραφτ -και για πολλούς άλλους- η αναγνώριση άργησε να έρθει, αρχικά μάλιστα, η αναγνώριση αυτή υπήρξε κυρίως από την πλευρά μίας αναγνωστικής κοινότητας, στα όρια της οποίας ο Λάβκραφτ και το έργο του απέκτησαν διαστάσεις μύθου. Οι κριτικοί και οι θεωρητικοί της λογοτεχνίας άργησαν ακόμα περισσότερο να αφαιρέσουν το λαβκραφτικό έργο από την παραλογοτεχνία, κυρίως επειδή έβλεπαν το ενδιαφέρον του κοινού να ανανεώνεται, νέες γενιές φανατικών του Λάβκραφτ να ξεπετιούνται στο πέρασμα του χρόνου.

Και δεν είναι μόνο το αναγνωστικό ενδιαφέρον το οποίο συντηρείται, είναι και κάτι ακόμα, αρκετά σπάνιο στη λογοτεχνία, η συνέχιση του έργου του Λάβκραφτ από μεταγενέστερους συγγραφείς. Τέτοια είναι η περίπτωση του Μπλάκγουελ.

Στο μυθιστόρημα Η τελευταία επιστολή του Χ.Φ. Λάβκραφτ ο Γκάμπριελ Μπλάκγουελ, ένας σύγχρονος Αμερικανός συγγραφέας, θαυμαστής του Λάβκραφτ από τα νεανικά του χρόνια, θα βρεθεί στο Πρόβιντενς, αναζητώντας την Τζέσικα, τη γυναίκα με την οποία συγκατοικούσε για τρεισίμισι χρόνια και η οποία τον εγκατέλειψε. Ύστερα από κάποιο καιρό άκαρπης αναζήτησης, ο Μπλάκγουελ, σε άθλια συναισθηματική και οικονομική κατάσταση, θα βρει δουλειά ως καταστροφέας εγγράφων στα υπόγεια του τοπικού νοσοκομείου, και εκεί, ανάμεσα σε τόνους αρχείων χρόνων, θα εντοπίσει μία επιστολή με την υπογραφή του Λάβκραφτ και ημερομηνία δύο ημέρες πριν από τον θάνατό του. Ο Μπλάκγουελ, η κατάσταση του οποίου εκείνη τη στιγμή θυμίζει ήρωα σε περιβάλλον λαβκραφτικής ιστορίας, θα επιχειρήσει να καθαρογράψει την επιστολή. Η παράλληλη αφήγηση της ιστορίας, από τη μία το χρονικό της ανακάλυψης της επιστολής και η ίδια η επιστολή, και από την άλλη η εκ των υστέρων απόπειρα του συγγραφέα να αποσαφηνίσει στον εαυτό του και στον αναγνώστη τις λεπτομέρειες της σκοτεινής για τον ίδιο περιόδου στο Πρόβιντενς, δημιουργούν ένα κλίμα τρόμου, εξαιτίας κυρίως της αναλογίας ανάμεσα στο περιεχόμενο της επιστολής και στη ζωή του Μπλάκγουελ, αλλά και του ψευδοαυτοβιογραφικού χαρακτήρα τού μυθιστορήματος.

Η ανάγνωση του μυθιστορήματος του Μπλάκγουελ σε συνέχεια του δοκιμίου του Ουελμπέκ λειτούργησε υπέροχα και ικανοποίησε την ανάγκη μου για επιστροφή στον Λάβκραφτ χρόνια μετά, αφήνοντας έναν ανοιχτό λογαριασμό για επιστροφή κάποια στιγμή στο ίδιο το έργου του σπουδαίου αυτού συγγραφέα.

Χ.Φ. Λάβκραφτ: Εναντίον του κόσμου, εναντίον της ζωής - Μισέλ Ουελμπέκ (μτφρ. Βασίλης Πατσογιάννης, εκδόσεις βιβλιοπωλείον της Εστίας)
Η τελευταία επιστολή του Λάβκραφτ - Γκάμπριελ Μπλάκγουελ (μτφρ. Θωμάς Μαστακούρης, εκδόσεις Αίολος)