The Future (2011)

Όταν είχα δει το Εγώ, εσύ και όλοι μας οι γνωστοί είχα γοητευτεί από το παράξενο αυτό σύμπαν που είχε στήσει η Μιράντα Τζουλάι. Η ανεμελιά στην αισθητική, στο σενάριο και τις ερμηνείες των ηθοποιών συνέθεταν ένα όραμα ευδιάκριτα προσωπικό, παρά τις όποιες αναφορές μπορούσε κανείς να διακρίνει. Είχα θαυμάσει το πώς είχε καταφέρει να πει μια ιστορία γνώριμη μα τόσο φρέσκια, σ' ένα περιβάλλον γνώριμο και ανοίκειο ταυτόχρονα, με μια φαινομενική ελαφρότητα, που καθόλου δεν ενοχλούσε. Θυμάμαι να βγαίνω από τον Δαναό, βράδυ στην Κηφισίας, να περπατώ για το σπίτι με ένα όμορφο συναίσθημα και ένα χαμόγελο στα χείλη, αυτή την αίσθηση πως ο κόσμος είναι ένα όμορφο μέρος, ενώ ένιωθα την επιθυμία να ακούσω Belle & Sebastian.

Από το 2005 πέρασαν πολλά χρόνια, όμως την ταινία εκείνη την αναλογιζόμουν έντονα από καιρό σε καιρό. Δέκα χρόνια αργότερα κυκλοφόρησε στα ελληνικά το μυθιστόρημά της, Ο πρώτος κακός. Η Τζουλάι είναι ένα ανήσυχο καλλιτεχνικά πνεύμα που αναζητά και επιδιώκει διάφορους τρόπους έκφρασης. Και κάπου στο ενδιάμεσο, το 2011, κυκλοφορεί το The Future, η δεύτερη μεγάλου μήκους ταινίας της. Δεν μπορώ να θυμηθώ αν είχε βρει διανομή στις αίθουσες, και αν ναι, πόσο καιρό είχε καταφέρει να παραμείνει εκεί, λίγα πράγματα άλλωστε μπορώ να θυμηθώ από τότε έτσι και αλλιώς. Όπως και αν έχει, έφτασε το 2020, το ιδιαίτερο -καθ' ευφημισμό- 2020 για να δω αυτή την ταινία.

Είναι η ιστορία μιας γάτας, της Paw-Paw, που είχε ένα ατύχημα και νοσηλεύεται, ορφανής από οικογένεια. Ο Τζέισον και η Σόφι θα αποφασίσουν να την υιοθετήσουν, έχοντας ως δεδομένο πως το προσδόκιμο ζωής της είναι έξι μήνες. Νιώθουν έτοιμοι και αποφασισμένοι να πάρουν αυτό το ρίσκο, να δοκιμάσουν αυτή τη νέα συνθήκη στην καθημερινότητά τους, έτσι και αλλιώς, όσο άσχημα και να πάει, θα 'ναι μόνο για έξι μήνες. Φτάνοντας στην κλινική ολόκληρο το σκεπτικό πάνω στο οποίο είχαν στηρίξει την απόφασή τους καταρρέει. Η Paw-Paw με την κατάλληλη φροντίδα μπορεί να ζήσει ακόμα και πέντε χρόνια, ενώ δεν μπορούν να την πάρουν εκείνη τη στιγμή καθώς πρέπει να νοσηλευτεί για έναν ακόμα μήνα. Γυρίζοντας σπίτι συνειδητοποιούν το βάρος της απόφασής τους και λυγίζουν καθώς σκέπτονται πως για τα επόμενα πέντε χρόνια -καθώς θεωρούν σίγουρο πως θα προσφέρουν στην Paw-Paw την καλύτερη δυνατή φροντίδα- θα πρέπει να στήσουν την καθημερινότητά τους γύρω από αυτή τη συνθήκη και πως οι μέρες της ανεμελιάς και της ελευθερίας τους είναι μετρημένες και είναι ακριβώς τριάντα. Έτσι, αποφασίζουν πως θα πρέπει να ζήσουν σαν να γνώριζαν πως σε τριάντα μέρες θα πεθάνουν.

Με το γνώριμο και ευδιάκριτο προσωπικό της στυλ η Τζουλάι, που υποδύεται τη Σόφι, διηγείται μια ρομαντική ιστορία επιστημονικής φαντασίας με στοιχεία δράματος. Ναι, σωστά διαβάσατε, Το Μέλλον ανήκει στην κατηγορία της επιστημονικής φαντασίας, με τον ίδιο τρόπο που σε αυτή ανήκουν για παράδειγμα δυο ταινίες του Γκοντρί, τόσο το διαμαντάκι Σ' είδα στ' όνειρό μου, όσο και Η αιώνια λιακάδα ενός καθαρού μυαλού. Μ' ένα ευφάνταστο και καλοδουλεμένο σενάριο, και παρά την έλλειψη πρωτοτυπίας στην κεντρική σύμβαση, η Τζουλάι πετυχαίνει να μιλήσει με έναν γλυκά αφελή τρόπο για σοβαρά θέματα, όπως για παράδειγμα τη δέσμευση ενός ζευγαριού στο ενδεχόμενο της προσθήκης ενός ακόμα μέλους -η γέννηση ενός παιδιού εννοείται ξεκάθαρα-, ή το κατά πόσο ζούμε με βάση τις πραγματικές μας επιθυμίες και την ανειλικρίνεια με τον ίδιο μας τον εαυτό, ή το πώς εμφανίζεται ένα τρίτο πρόσωπο σε μια σχέση, πράγματα δηλαδή που απασχολούν αρκετούς από εμάς. Οι διάλογοι ξεχωρίζουν, καθώς παρ' όλη την παραδοξότητα που τους διακρίνει συχνά, ηχούν απόλυτα ρεαλιστικοί, ενώ είναι απόλυτα συμβατοί με τους χαρακτήρες και την ερμηνεία των ηθοποιών.  

Η λοξή ματιά της Τζουλάι πάνω στα πράγματα και τις καταστάσεις είναι αυτό που περισσότερο εντυπώνεται στον θεατή, που, νιώθοντας ελεύθερος από οποιαδήποτε απειλή διδαχής, συναισθηματικού εξαναγκασμού ή υποχρέωση ταύτισης, δοκιμάζει λιγότερο ή περισσότερο την εμπειρία της ενσυναίσθησης. Μετά το τέλος της προβολής, σκεφτόμουν πως καθόλου δεν με ενόχλησε ή κούρασε το προσωπικό ύφος της Τζουλάι, παρότι το The Future δεν με γοήτευσε τόσο όσο η προηγούμενη ταινία της. Και αυτό είναι πολύ σημαντικό, γιατί συμβαίνει συχνά αυτό που σε μια πρώτη επαφή έμοιαζε να είναι προσωπικό ύφος, να καταλήγει να μην είναι κάτι άλλο παρά μια εύκολη μανιέρα, και κάπως έτσι η εργογραφία ενός δημιουργού να αποτελεί απλώς μια σειρά αντικατοπτρισμών του αρχικού ειδώλου, δεν είναι λίγα τα παραδείγματα άλλωστε. Αυτή, βέβαια, ήταν μόλις η δεύτερη μεγάλου μήκους ταινία της. Μέσα στο ιδιαίτερο 2020 αναμένουμε με προσδοκίες την τρίτη ταινία της με τίτλο Kajillionaire. 

υγ. Το κείμενο σχετικά με το βιβλίο της Τζουλάι Ο πρώτος κακός μπορείτε να το βρείτε εδώ.