Ο πολυπράγμων Θωμάς Συμεωνίδης, έξι χρόνια μετά το μεταμοντέρνο μυθιστόρημά του, Μυθιστόρημα (Γαβριηλίδης, 2017), επιστρέφει με το Στοχασμοί για την Κοινότητα, ένα υβριδικό αφήγημα, μυθιστόρημα όπως η ίδια η έκδοση αναγράφει, στο οποίο συνυπάρχουν η λογοτεχνία, η φιλοσοφία και τα εικαστικά, άξονες που αποτελούν μεγάλο μέρος των ενδιαφερόντων του, όπως αυτά αποτυπώνονται στην εργογραφία του. Άλλωστε, παράλληλα με τις μυθοπλαστικές απόπειρες, ο γεννημένος το 1977 συγγραφέας έχει να επιδείξει έναν αξιοσημείωτο αριθμό δοκιμίων σχετικά με τη φιλοσοφία και την τέχνη, αλλά και μεταφραστικές δουλειές, με σημαντικότερη ίσως την ενασχόλησή του με το έργο τού Σάμιουελ Μπέκετ.
Με την εν γένει συζήτηση γύρω από την ελληνική λογοτεχνία πάντοτε παρούσα, σε μια απόπειρα κατανόησης και χαρτογράφησης των χαρακτηριστικών της, αλλά και της θέσης της στην παγκόσμια λογοτεχνική μήτρα, θεωρώ πως είναι καθοριστικό να γίνει αναφορά σε δύο αρετές που συναντώνται σπάνια στα μέρη μας και αυτές δεν είναι άλλες από τη φιλοδοξία και το ευδιάκριτο προσωπικό στίγμα. Στο έργο του Συμεωνίδη, ήδη από τα πρώτα του βήματα, αυτές οι αρετές είναι ορατές δια γυμνού οφθαλμού. Και αν η συγγραφική φιλοδοξία, παρά την αρνητική χροιά που για κάποιους έχει, είναι μάλλον ξεκάθαρη, δεν συμβαίνει το ίδιο και με το προσωπικό στίγμα, αφού ως χαρακτηριστικό δημιουργίας συγχέεται με τη μάλλον αόριστη και χιμαιρική έννοια της πρωτοτυπίας, με τις ενστάσεις να σχετίζονται με τις περισσότερο ή λιγότερο εμφανείς επιρροές στο έργο ενός δημιουργού, λες και υπήρξε ποτέ παρθενογένεση στην τέχνη και τον στοχασμό.
Ο πλήρης τίτλος του βιβλίου αυτού είναι: Στοχασμοί για την Κοινότητα και τη Ζωή και την Αγάπη και τη Ζωή μετά τη Ζωή σε μια εποχή που υπάρχει ένας Μαύρος Κύβος στην Πλατεία, ένα Άνοιγμα λίγο πιο πέρα και ένα Δοχείο στο έδαφος. Τίτλος που εν πολλοίς περιγράφει συνοπτικά μεγάλο μέρος των ιδεών που πραγματεύεται το μυθιστόρημα. Η Κοινότητα, ένας μπεκετικός τόπος με έντονο το στοιχείο του ανοίκειου, είναι ο χώρος, για τον οποίο ο συγγραφέας μάς προσφέρει τον απαραίτητο χάρτη πλοήγησης, τη στιγμή που ο χρόνος δεν δίνεται αλλά είναι παροντικός, ένα διαρκές τώρα που έχει επικρατήσει στη μάχη της νοσταλγίας αλλά και της προσμονής. Τόπος περίκλειστος, ένα ιδιότυπο νησί με ορισμένες διαστάσεις και όρια, ο οποίος κυβερνάται από μια απρόσωπη αρχή και κατοικείται από μέλη με ιδιότητες, άλλοτε επαγγελματικές (ο Αριχτέκτονας Ρεμ, ο Φιλόσοφος Σοπ, η Γυμνάστρια Φράνσις κ.τ.λ.) και άλλοτε χαρακτηριολογικές (ο Αποσυνάγωγος Μπλέικ, η Ματαιόδοξη Ρουθ κ.τ.λ.).
Η ονοματοποιία παίζει καθοριστικό ρόλο στη συγγραφική αυτή απόπειρα, η επιλογή των ονομάτων δεν είναι τυχαία, ακόμα και όταν αυτά δεν προσφέρουν μια άμεση και ορατή διακειμενικότητα. Ένας από τους πρωταγωνιστές της σύνθεσης αυτής είναι ο Σουπρίμους, μυθοπλαστική εκδοχή των ιδεών του Ρώσου καλλιτέχνη Καζιμίρ Μάλεβιτς, ενώ, ανάμεσα σ' άλλους, στην Κοινότητα κατοικούν ο Νταζάιν (βλ. Είναι και Χρόνος του Χάιντεγκερ) και η Γκρέις. Στην Κοινότητα αυτή, ο αφηγητής–συγγραφέας θα δοκιμάσει να δώσει απαντήσεις σε ένα πλήθος ερωτημάτων φιλοσοφικής και αισθητικής προέλευσης, σε μια απόπειρα εκ προοιμίου φιλόδοξη, που, όπως συνήθως συμβαίνει, γεννά, πολλαπλάσια των αρχικών, νέα ερωτήματα.
Ο Συμεωνίδης πετυχαίνει να εμφυσήσει συναίσθημα σε μια εγκεφαλική κατασκευή, να σχεδιάσει και να προωθήσει μια μάλλον προσχηματική, πλην όμως λειτουργική, πλοκή, να πειραματιστεί σε μεταμοντέρνα μονοπάτια, να απλώσει νήματα στον αναγνώστη για περαιτέρω αναζητήσεις, να γοητεύσει με την άνεση με την οποία διαχειρίζεται τις γνώσεις και τις αναφορές του, να επιτρέψει την πρόσβαση στην ποιητική και τα παρασκήνια της κατασκευής, να στρέψει με σύνεση το βλέμμα στο μέλλον της τεχνητής νοημοσύνης, να καταθέσει ένα βιβλίο βαθιά πολιτικό αλλά σε καμία περίπτωση στρατευμένο και με απαντήσεις προφανείς και εύκολες, άλλωστε, τα ερωτήματα και ο οριακός στοχασμός είναι εκείνα που πάντοτε ανοίγουν με τον τρόπο τους νέες οδούς στη σκέψη αλλά και την ίδια την ύπαρξη. Κυρίως όμως πετυχαίνει να σταθεί αντάξιος των απαιτήσεων του δικού του οράματος, μια φιλοδοξία που πατάει σε έδαφος στέρεο. Το Στοχασμοί για την Κοινότητα είναι ένα σημαντικό, από πολλές απόψεις απαιτητικό, στη δημιουργία αλλά και την ανάγνωση, πολλαπλών επιπέδων μυθιστόρημα.
(το παρόν κείμενο πρωτοδημοσιεύτηκε στο Ανοιχτό Βιβλίο)
υγ. Για το Μυθιστόρημα περισσότερα θα βρείτε εδώ.
Εκδόσεις Βιβλιοπωλείο της Εστίας
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου