Ας παίξουμε ένα παιχνίδι. Ας το ονομάσουμε Νήματα και ας δοκιμάσουμε να ενώσουμε με αυτά τρία βιβλία ή τρεις συγγραφείς που στο μυαλό μας σχηματίζουν μια φανερή ή κρυφή Τριάδα, μια διαδρομή που μας οδήγησε από το ένα στο άλλο και πίσω στο πρώτο, ακόμη και αν μεσολάβησε αρκετός καιρός ανάμεσα στις αναγνώσεις. Δε χρειάζεται ούτε να απολογηθούμε ούτε να δώσουμε ένα "επιστημονικό" υπόβαθρο στο χάρτη μας, αυτή, άλλωστε, θα είναι και η μαγεία του παιχνιδιού!
Συχνά πυκνά στις αναρτήσεις αυτού του ιστολογίου αναφέρομαι στα νήματα που με οδηγούν από βιβλίο σε βιβλίο. Πριν λίγες μέρες στην ανάρτηση με τίτλο Τα Νήματα (ένα παράδειγμα), επιχείρησα να καταδείξω με ένα παράδειγμα συγκεκριμένο τον τρόπο με τον οποίο ξεκινώντας από το Πάρκο των ελαφιών του Μαίηλερ, βρέθηκα να διαβάζω τη συλλογή διηγημάτων του Μόμ, Βροχή, και από εκεί τον Τόνιο Κρέγκερ του Τόμας Μαν.
Κάπως έτσι μου γεννήθηκε η ιδέα γι' αυτό το παιχνίδι ανταλλαγής νημάτων, όσοι πιστοί προσέλθετε!
Οι τρεις υπαρξιστές. Πρώτα ο Ξένος του Καμύ, ύστερα ο τοίχος του Σαρτρ και τελικώς ο Σχοινοβάτης του Ζενέ. Μπορεί να δείχνει προφανές αλλά ήταν ένα ταξίδι υπέροχο που στο τέρμα του αντιλήφθηκα τι εννοούσαν ο Σαρτρ και ο Καμύ όταν έλεγαν πως ο Ζενέ είναι ο υπαρξισμος. Α.Α.
ΑπάντησηΔιαγραφήΤομ Ρόμπινς -> Πύντσον -> Νηλ Στήβενσον
ΑπάντησηΔιαγραφήΚούντερα > Γκομπροβιτς > Μούζιλ
ΑπάντησηΔιαγραφήEllie
Μπροντέ (Τζέιν Έιρ)- Μαντφορντ (Σιδερένιο Σάβανο) - Καμύ (Ξένος) ....από φυλακή σε φυλακή...
ΑπάντησηΔιαγραφήΑυτό το σχόλιο αφαιρέθηκε από τον συντάκτη.
ΑπάντησηΔιαγραφήΜπορεί να μην είναι τα αναγνώσματα των ανωτέρω φίλων, αλλά:
ΑπάντησηΔιαγραφήΣτα 8-9 διάβασα τα "Τέκνα του πλοιάρχου Γκραντ" και μαγεύτηκα από παραλλήλους / μεσημβρινούς και λοιπούς γεωγραφικούς όρους.
Σχεδόν 20 χρόνια μετά, βρέθηκα στη Λετονία, σε μια μικρή πόλη στα σύνορα με τη Ρωσία. Ένιωθα ξένος, ήμουν ξένος, έψαξα και βρήκα τον "Ξένο" στα αγγλικά, αλλά η αίσθηση δεν ήταν καθόλου η ίδια με την πρώτη φορά. Μάλλον για να το διαβάσει κάποιος καλό θα ήταν να μην είναι αποκομμένος, αλλά στη μέση πλήθους γνωστών και "γνωστών".
Την ίδια περίοδο, ένιωσα την ανάγκη, λόγω της αίσθησης μοναξιάς (δεν ήμουν ούτε φυλακή, ούτε εξορία) να προσπαθήσω να “μεταφράσω” - εντός πολλώώώών εισαγωγικών - (και να τα στείλω λόγω αρμόζουσας περίστασης) στα αγγλικά κάποια από τα ποιήματα "PİRAYE'YE MEKTUPLAR", τα "Γράμματα στην Αγαπημένη" του Nazım Hikmet, όχι φυσικά από τα τουρκικά, αλλά από την απόδοση του Γιάννη Ρίτσου.
Και για να ολοκληρωθεί ο κύκλος, με σημείο αναφοράς μάλλον τη μετάφραση, σε skypική συνομιλία μετά από καιρό με φίλη Ισπανίδα, εκείνη πάλι την περίοδο, στη ερώτηση "πού βρίσκεσαι;", είπα "Latvia", δεν το κατάλαβε γιατί στα ισπανικά η Λετονία είναι Letonia. Και σκεφτόμουν πόσο ξένος είναι ο ήχος "τβ" στα ελληνικά και στις λατινογενείς γλώσσες, κι εκεί αμέσως το μυαλό πήγε στον "τρελό" γάλλο γεωγράφο που συμμετείχε στην αναζήτηση του πλοιάρχου Γκραντ και ο Βερν τον έχει σε κάποιο σημείο να μονολογεί (με φόβο, λόγω των ανθρωποφάγων Μαορί "αιχμάλωτοι ..νδ.. νδ.. Νέα Ζηλανδία). Και επειδή δε νομίζω ότι θα ψάξει κάποιος να το διαβάσει, για να του το χαλάσω, κι επειδή χαίρομαι που το θυμάμαι ακόμα, 20+ χρόνια μετά, θα πω ότι το "..νδ.." του μισοσβησμένου κειμένου αποδόθηκε ευφυώς από τον Έλληνα μεταφραστή ως "αιχμάλωτοι σκληρής ένδειας".
ΥΓ. Οι συνεκτικοί δεσμοί, προφανώς, είναι χαλαροί. Αλλά το πρώτο βιβλίο που (ξανα)διάβασα όταν επέστρεψα, ήταν ο "Ξένος"
είχα διαβάσει σε ανύποπτο χρόνο «Το άγνωστο αριστούργημα» του Honoré de Balzac, το «Σχοινοβάτη» του Jean Genet και είχα δει και ένα ντοκιμαντέρ, το «Le Mystère Picasso» του Henri-Georges Clouzot. τα τρία προαναφερθέντα έργα ήταν ασύνδετα στο μυαλό μου μέχρι τη στιγμή που, πρόσφατα, διάβασα τις «Μαριονέτες» του Heinrich von Kleist. ήταν η στιγμή που άρχισε η αντίστροφη διαδρομή. απ’ τις μαριονέτες οδηγήθηκα στο σχοινοβάτη, κατόπιν στο άγνωστο αριστούργημα και τέλος στον Picasso. το νήμα ήταν η αναζήτηση της τελειότητας στην τέχνη και το τέλος ενός έργου εν γένει (με όποια έννοια κι αν δώσετε στη λέξη «τέλος»). φυσικά η αλυσίδα αυτή περιμένει τον επόμενο κρίκο…
ΑπάντησηΔιαγραφήvan silly
Πολλά τα νήματα,αλλά πολύ χαρακτηριστικά θυμάμαι το εξής:
ΑπάντησηΔιαγραφή"Ο χορός του θανάτου" του Στρίντμπεργκ με πήγε στο επιγονικό του ως προς τον έμφυλο σπαραγμό "Ποιος φοβάται τη Βιρτζίνια Γουλφ",του Έντουαρντ Άλμπι μαζί και στο "Ποιον φοβάται η Βιρτζίνα Γουλφ",του Γιώργου Χειμωνά,τα οποία φυσικά με οδήγησαν στη Βιρτζίνια Γουλφ(αρχίζοντας με την "Κυρία Ντάλογουεϊ") που με τη σειρά της με έκανε να γνωρίσω την ομόγλωσσή της Κάθρην Μάνσφηλντ("Το Γκάρντεν πάρτι"),τα διηγήματα της οποίας η Γουλφ είχε δηλώσει ότι ζήλευε.