Η πραγματικότητα ξεπερνά συχνά τη φαντασία, αποτελώντας το πρώτο σπέρμα έμπνευσης για τον δημιουργό και τότε, δύο αφηγηματικοί δρόμοι ξεδιπλώνονται εμπρός του για να επιλέξει· από τη μία, ο δρόμος της παραβολής που υπαινίσσεται, από την άλλη, ο δρόμος του καθάριου ρεαλισμού που κατονομάζει. Ο υπαινιγμός περιβάλλεται συχνά από ένα πέπλο θρασυδειλίας, του λείπει η ορμή της άμεσης καταγγελίας με στοιχεία και ονόματα, δεν είναι προφανής η επικαιρότητά του καθώς μοιάζει με αποκύημα της φαντασίας του συγγραφέα. Μόλις όμως κατακάτσει η σκόνη, οι συμβολισμοί παίρνουν σάρκα και οστά, το γενικό μετατρέπεται σε άθροισμα αμέτρητων ξεχωριστών συμβάντων, το μυαλό πραγματοποιεί αντιστοιχίες βασιζόμενο σε βιώματα αμιγώς προσωπικά και κάπως έτσι το έργο γίνεται διαχρονικά επίκαιρο και οικουμενικό.
Το δρόμο του υπαινιγμού επιλέγει η Μαρία Φακίνου για να μας διηγηθεί την ιστορία της που εκτυλίσσεται στην παραθαλάσσια κωμόπολη Χ. και ξεκινά με την άφιξη της Γυναίκας (με το γάμμα κεφαλαίο), η οποία κρατά μια μικρή βαλίτσα και μια γυάλα με δύο χρυσόψαρα, τον Μιχαήλ και τον Γαβριήλ. Τα ψάρια μόνο φέρουν ονόματα και μάλιστα βιβλικά, οι υπόλοιποι ήρωες της νουβέλας αναφέρονται κυρίως με την επαγγελματική τους ιδιότητα· μόνες εξαιρέσεις αποτελούν η Γυναίκα, το Παιδί και φυσικά οι Ξένοι. Έχουμε λοιπόν (ανάμεσα σε άλλους) το Δήμαρχο, τον Παππά, τον Ταχυδρόμο, τον Επιστάτη, το Μελισσοκόμο, το Χασάπη, τη Διευθύντρια, τον Ξενοδόχο, τον Ψαρά, τον Φαρμακοποιό και τον Χορδιστή. Αυτόν τον τελευταίο ισχυρίζεται η Γυναίκα πως περιμένει, μια επιστολή του στάθηκε η αιτία να έρθει στην κωμόπολη το Φλεβάρη του 2000.
Η άφιξη της Γυναίκας στην κωμόπολη Χ., συνοδεύεται από το αναμενόμενο σούσουρο που αφήνει πίσω του το κουτσομπολιό στους δρόμους και τα καφενεία της μικρής πολιτείας. Ποια είναι; Τι γυρεύει; Πόσο θα μείνει; Εικασίες και σενάρια δεν αργούν να κυκλοφορήσουν. Την άφιξη της Γυναίκας θα ακολουθήσει μια σειρά γεγονότων· φαινομενικά ανεξήγητων. Ένας σεισμός, η γέννηση ενός παράξενου ζώου, ορισμένοι θάνατοι και ένας φόνος. Αλλεπάλληλες διακοπές ρεύματος βυθίζουν την πόλη στο σκοτάδι. Οι μήνες περνούν και η άνοιξη δε λέει να φανεί. Η ένταση κλιμακώνεται ενώ ένας βόμβος γίνεται αντιληπτός απ’ όλο και περισσότερους κατοίκους. Η Γυναίκα δε θα αργήσει να βρεθεί στο επίκεντρο. Τα ρήγματα στον κοινωνικό ιστό γίνονται γρήγορα αντιληπτά, στεγανά δεν υπάρχουν για να ανακόψουν την επερχόμενη κοινωνική αποσύνθεση. Τα σκουπίδια περισσεύουν δεξιά και αριστερά από το χαλάκι της πόρτας και απειλούν να το σκεπάσουν, παίρνοντας εκδίκηση για τον καιρό που έζησαν καταχωνιασμένα βιαστικά. Οι μέρες της ευμάρειας (άραγε υπήρξαν ποτέ; ) αποτελούν παρελθόν, η ανοχή δοκιμάζεται, ο φόβος για τη διαφορετικότητα κυριαρχεί. Οι κάτοικοι σπασμωδικά επιχειρούν να πιαστούν από σαθρές ιδεολογίες, εφευρίσκουν εχθρούς για να δικαιολογήσουν την άρνησή τους να κοιταχτούν στον καθρέφτη και να αναρωτηθούν: Ποια είναι τελικά η αρχή του κακού;
Ολιγοσέλιδη, μα αρκούντος εφιαλτική, η νουβέλα της Φακίνου αποτελεί το –πάντα κρίσιμο – δεύτερο βήμα της νεαρής συγγραφέως. Παρά το γεγονός πως ο πυρήνας του θέματος δε χρήζει ιδιαίτερης πρωτοτυπίας, η συγγραφέας καταφέρνει να χειριστεί ικανοποιητικά το υλικό της, να δημιουργήσει την κατάλληλη ατμόσφαιρα και να παρασύρει τον αναγνώστη σε μία ανάγνωση δίχως ανάσα. Με απλά υλικά χτίζει το μικρόκοσμο της κωμόπολης Χ. – ελληνική εκδοχή της τριερικής Dogville – για να το χρησιμοποιήσει ως μοντέλο, μια εξίσωση πεπερασμένων συντελεστών που επιχειρεί να προσεγγίσει την πολυπλοκότητα της πραγματικότητας μέσα από την ασφάλεια του εργαστηρίου. Η Φακίνου στέκει παράμερα από τη σύγχρονη τάση των συγγραφέων να αναζητούν θεματική πανάκεια στην οικονομική κρίση των τελευταίων ετών, άλλωστε η ίδια, επιθυμώντας να το καταστήσει απολύτως σαφές, τοποθετεί την ιστορία της κάποια χρόνια πίσω, στο μακρινό και ελπιδοφόρο 2000, τότε που τα πάντα υπάκουαν στη ζάλη της ευημερίας. Το στοίχημα για τη δημιουργό θα είναι ολοκληρωτικά κερδισμένο αν, εκτός της θετικής πρώτης εντύπωσης, η ιστορία της Γυναίκας καταφέρει να στοιχειώσει τη σκέψη του αναγνώστη τις μέρες που θα ακολουθήσουν το πέρας της ανάγνωσης.
(πρωτοδημοσιεύτηκε στο mixtape.gr)
Εκδόσεις Καστανιώτη
Ενδιαφέρον φαίνεται... Ολίγον τι από καφκικό κλίμα, από ό,τι αντιλαμβάνομαι, έτσι;
ΑπάντησηΔιαγραφήΌσον αφορά το δίλημμα "υπαινιγμός ή ρεαλισμός", νομίζω πως για τον συγγραφέα δεν υπάρχει ουσιαστικά.
Ο ρεαλισμός και η καταγγελία είναι χαρακτηριστικό του δημοσιογράφου - ο συγγραφέας δεν θα καταγγείλει ευθέως, αλλά θα υπαινιχθεί και θα μιλήσει αλληγορικά μέσω του έργου του.
Ναι, το καφκικό στοιχείο είναι αρκετά έντονο
ΑπάντησηΔιαγραφήΥπάρχουν αρκετά "μυθιστορήματα" που θυσιάζουν τα πάντα στο βωμό του ρεαλισμού, ιδιαίτερα τώρα που η κρίση είναι της μόδας... Η αλληγορία απαιτεί ιδιαίτερες ικανότητες.