Ο Αφρός των Ημερών - Μπορίς Βιάν [Μετά την (δεύτερη) ανάγνωση]

Είναι αυτή η οικεία αίσθηση της επιστροφής, όσα χρόνια και αν πέρασαν από την τελευταία φορά, όσο αδύναμη και αν είναι η μνήμη. Καταχωνιασμένοι για καιρό οι ήρωες, έβγαιναν από τις σελίδες προσπαθώντας να ισιώσουν τα ρούχα τους που με τον καιρό είχαν τσαλακωθεί, επιχειρούσαν διακριτικές μα απαραίτητες διατάσεις, δεν αρνήθηκαν να πρωταγωνιστήσουν ξανά στην ίδια ιστορία, για χάρη μου.

Η μνήμη όντως αδύναμη, εν αγνοία της επέτεινε την απόλαυση. Διεσταλμένες κόρες και χαμόγελο στα χείλη κατά τη διάρκεια της ανάγνωσης, η διάσωση μιας ανάμνησης. Φοβόμουν, είναι αλήθεια, την αποκαθήλωση του Αφρού των Ημερών εντός μου, φοβόμουν τα χρόνια που πέρασαν, την αναγνωστική αθωότητα που χάθηκε, τη νοσταλγία που επικρατεί στην απουσία της μνήμης. Αποφάσισα τελικά να μην αναζητήσω την προηγούμενη έκδοση ώστε να συγκρίνω τις μεταφράσεις, δε βρήκα το νόημα.

"Μόνο δύο πράγματα υπάρχουν: η αγάπη με τα ωραία κορίτσια, με όλους τους τρόπους, και η μουσική της Νέας Ορλεάνης ή του Ντιουκ Έλλινγκτον. Όλα τ' άλλα θα έπρεπε να εξαφανιστούν γιατί όλα τ' άλλα είναι άσχημα, και οι λίγες σελίδες που ακολουθούν ως απόδειξη βασίζονται στο γεγονός ότι η ιστορία είναι εξ ολοκλήρου αληθινή, γιατί τη φαντάστηκα απ' άκρη σ' άκρη."

Κεντρικός ήρωας ο Κολέν, τα διπλομύρια της κληρονομιάς του επιτρέπουν να ζει δίχως να εργάζεται, νιώθει όμως μοναξιά, θα ήθελε να ερωτευτεί. Τον επισκέπτεται συχνά ο Σικ, ο καλύτερός του φίλος, που έχει πάθος με τον Ζαν Σολ Παρτρ και ξοδεύει όλα του τα χρήματα συλλέγοντας οτιδήποτε σχετίζεται με εκείνον. Τους μαγειρεύει ο Νικολά, προσωπικός σεφ του Κολέν. Πηγαίνουν σε πάρτυ, χορεύουν με κοπέλες. Ο Σικ θα γνωρίσει την Αλίζ και η μοναξιά του Κολέν θα ενταθεί. Σύντομα όμως ο έρωτας θα χτυπήσει και τη δική του πόρτα!

Η ιστορία κοινότυπη μα παραμυθένια, μαγική. Είναι ο τρόπος να πεις μια ιστορία που την κάνει ξεχωριστή και μοναδική, και ο Βιάν ξεκάθαρα διαθέτει τον τρόπο. Δεν αποστρέφει το βλέμμα από την ασχήμια του κόσμου αλλά όπου μπορεί επεμβαίνει με την πένα του. Οι δρόμοι του Παρισιού θα ήταν λιγότερο άσχημοι και θορυβώδεις αν έφεραν όντως ονόματα μουσικών της τζαζ, οι αρρώστιες-άνθη θα ήταν λιγότερο τρομερές στο άκουσμά τους. Ο έρωτας και η αγάπη, η φιλία και η τζαζ κάνουν την πραγματικότητα πιο ανεκτή, πιο όμορφη. Ο Βιάν, γεννημένος με πρόβλημα στην καρδιά, το γνώριζε καλά αυτό, δεν υπήρχε χρόνος για χάσιμο, δε θα έπρεπε να υπάρχει. 

Η παρουσία του Σαρτρ επιβλητική, από τη σάτιρα του Βιάν όμως δεν ξεφεύγει μήτε εκείνος μήτε οι θαυμαστές του. Οι σχέσεις των δύο στενές, η επιρροή της φιλοσοφίας του υπαρξισμού διακριτή. Δε νομίζω πως θα ήταν παράτολμο να χαρακτηρίσει κάποιος τον Αφρό των Ημερών ως την προσωπική προσέγγιση του Βιάν στον υπαρξισμό.

Τζαζ ακούγεται παντού, ο Έλλινγκτον δίνει το ρυθμό, δεκάδες ονόματα μουσικών παρελαύνουν. Ο Βιάν υπήρξε - ανάμεσα σε άλλα - μουσικός , ταγμένος στη τζαζ, λάτρης της μουσικής σκηνής της Νέας Ορλεάνης. Η τζαζ αποτελεί σημείο κατατεθέν της εποχής, μία από τις ελάχιστες χρονικές σημαδούρες σε ένα κείμενο εκτός τόπου και χρόνου, όπως συμβαίνει άλλωστε με τα όνειρα.

Το εισαγωγικό σημείωμα της έκδοσης παρουσιάζει ιδιαίτερο ενδιαφέρον αλλά θα σας πρότεινα να το αφήσετε για το τέλος. Είναι δεκάδες εκείνα που θα ήθελα να προσθέσω, για την υπόθεση, για τους τοίχους που μικραίνουν και μεγαλώνουν κατά βούληση, για τα νούφαρα που συνεχώς διψούν και τόσα άλλα υπέροχα αλλά και λυπηρά. Δε θα το κάνω όμως, σε αυτό το μυθιστόρημα θα έπρεπε να μπει κανείς σχεδόν γυμνός.

 υ.γ Προηγήθηκε και ανάρτηση πριν την ανάγνωση, αμέ! (εδώ)

Μετάφραση Μαρίνα Λεοντάρη, Μαρία Παπαδήμα

Εκδόσεις Νεφέλη