Ο Αφρός των Ημερών - Μπορίς Βιάν (Πριν τη δεύτερη ανάγνωση, χρόνια μετά)

Ντροπή μου αλλά δε θυμάμαι. Δε θυμάμαι ποιος μου πρότεινε, και ύστερα μου δάνεισε, να διαβάσω τον Αφρό των Ημερών. Πάνε δώδεκα χρόνια από τότε, ίσως και δεκατρία. Υποψιάζομαι κάποιους, αλλά δεν είμαι σίγουρος. Η ανάγνωση υπήρξε μια αποκάλυψη, διένυα βλέπετε την πρώτη αναγνωστική φάση, δίψα ακόρεστη και φαντασία παρθένα. Το μυθιστόρημα αυτό, το πρώτο βιβλίο του Βιάν που διάβασα ποτέ - ακόμα δε γνώριζα την πολυσχιδή καλλιτεχνική προσωπικότητα του Γάλλου δημιουργού - με μάγεψε και άμεσα με έστειλε πάλι πίσω στο βιβλιοπωλείο να αναζητήσω οτιδήποτε έφερε στο εξώφυλλο το όνομά του. Αν και μου άρεσαν, έμεινα με το αίσθημα της απογοήτευσης, δεν έμοιαζαν με τον Αφρό των Ημερών.

Ονειρικό. Έτσι θα περιέγραφα το μυθιστόρημα, αν κάποιος με ρωτούσε. Ως όνειρο, με έντονα χρώματα και παράξενα σχήματα έχει αποτυπωθεί στη μνήμη μου. Τι και αν οι λεπτομέρειες έχουν χαθεί; Για μένα πάντα οι διάδρομοι από άνθη θα μεταβάλλουν κατά βούληση το σχήμα τους, πότε απόμακροι και πότε με την επιθυμία να αγγίξουν τα κορμιά που τους διατρέχουν.

Μετά την ανάγνωση το επέστρεψα. Τα επόμενα χρόνια το αγόρασα τρεις φορές με σκοπό να το τοποθετήσω στη βιβλιοθήκη μου, και τις τρεις το έκανα δώρο. Υπήρξαν κάποιοι που δε με πίστεψαν όταν τους είπα - αφού πρώτα τους ζάλισα σχετικά με το πόσο υπέροχο μυθιστόρημα είναι - πως δεν το έχω για να τους το δανείσω.

Κυκλοφορεί από τις Εκδόσεις Γράμματα και μπορεί κάποιος - νομίζω ακόμα - να το βρει στο βιβλιοπωλείο Πρωτοπορία. Είναι από τα βιβλία που είναι συστηματικά σε προσφορά. Κάποτε, στο υπόγειο του βιβλιοπωλείου της Πάτρας, ένας γνωστός, κρατώντας ένα αντίτυπο στο χέρι του, αναφωνούσε : "Αντί να πας για έναν καφέ, με τα ίδια χρήματα αγοράζεις ένα βιβλίο, δεν είναι φοβερό;".

Η πρόσφατη επανακυκλοφορία, από τις Εκδόσεις Νεφέλη, σε νέα μετάφραση, με εξέπληξε ευχάριστα. Μοιράστηκα το νέο με μία φίλη. "Ευτυχώς" μου είπε "γιατί η προηγούμενη μετάφραση είχε πολλά προβλήματα", έμεινα να την κοιτάω με απορία και έκπληξη. Μιλούσαμε άραγε για την ίδια έκδοση; Αποδείχτηκε πως ναι, εκείνη το είχε παρατήσει στη μέση, εγώ το είχα απολαύσει μέχρι την τελευταία σελίδα. Δεν έχω άποψη για εκείνη τη μετάφραση, δε θυμάμαι να μου είχε τραβήξει κάτι την προσοχή. Ίσως φταίει που ήμουν "νέος αναγνώστης", ίσως πάλι, η δύναμη του κειμένου να ξεπέρασε ακόμα και την κακή μετάφραση. Την παρούσα μετάφραση υπογράφουν η Μαρίνα Λεοντάρη και η Μαρία Παπαδήμα. Η παρουσία της Παπαδήμα - και μόνο για τη μετάφραση στα ελληνικά του Βιβλίου της Ανησυχίας - αποτελεί εγγύηση ως προς το τελικό αποτέλεσμα, το μεταφραστικό έργο της Λεοντάρη μου είναι άγνωστο. Θα είχε ενδιαφέρον πάντως να μπορούσα να συγκρίνω τις δύο μεταφράσεις, θα δούμε.

Από την πρώτη στιγμή που το αντίκρισα στο βιβλιοπωλείο, αισθάνθηκα πως είναι η κατάλληλη στιγμή να επιστρέψω στην αγκάλη ενός παλιού αγαπημένου, να δοκιμάσω τη σχέση μας στο χρόνο, να θέσω το ρεαλισμό απέναντι στη νοσταλγία.

Σύντομα - φαντάζομαι - θα βγει και στις ελληνικές αίθουσες η καινούρια ταινία του πολύ ταλαντούχου Μισέλ Γκοντρί, βασισμένη στο μυθιστόρημα του Βιάν. Πραγματικά δε θα μπορούσα - μέχρι αποδείξεως του εναντίου βέβαια - να σκεφτώ ιδανικότερο σκηνοθέτη για να μεταφέρει τον Αφρό των Ημερών στη μεγάλη οθόνη.  Εδώ μπορείτε να δείτε το τρέιλερ. Η ανάγνωση πρέπει να προηγηθεί.

Το 2012 κυκλοφόρησε από τις Εκδόσεις Γνώση το graphic novel σε εικονογράφηση Marion Mousse.

Όπως αντιλαμβάνεστε, δεν έχετε δικαιολογίες να μην κολυμπήσετε στον Αφρό των Ημερών, εγώ ετοιμάζομαι να βουτήξω ξανά!


Η ανάγνωση ξεκινά.

"Ο Κολέν μόλις είχε τελειώσει την τουαλέτα του."