Με ακρίβεια ρολογιού, η σπιτονοικοκυρά, κάθε πρωί, την ίδια ώρα, καλεί τη φιλενάδα της για καφέ και κουτσομπολιό, "βάζω μπρίκι στη φωτιά" φωνάζει και ο Αντώνης ξέρει πως είναι ώρα να ξυπνήσει, μια καινούρια μέρα ξεκινά. Μέρα, που σε τίποτα δε θα διαφέρει, μήτε από τη χτεσινή, μήτε και από την αυριανή, έτσι τουλάχιστον ελπίζει. Σπίτι, δουλειά και πάλι πίσω. Ο Αντώνης είναι μαθημένος να νιώθει ασφάλεια στην ρουτίνα του. Έχει λογιστικό γραφείο, πελάτες του οι μικρέμποροι της παλιάς αγοράς, παλεύει να τους βοηθήσει να επιβιώσουν τουλάχιστον από τον έφορο, άλλο από νούμερα δεν ξέρει, καθένας στο μετερίζι του. Κοιτά τη δουλειά του και δεν ανακατεύεται σε συζητήσεις για την πολιτική, μένει μακριά από τις κακοτοπιές, είναι άλλωστε περίεργοι οι καιροί.
Οι πρώτες σελίδες προδιαθέτουν για μια ιστορία νοσταλγική, με κάποια στοιχεία νεορεαλισμού, τόπος κοινός μεγάλου μέρους της ελληνικής λογοτεχνίας, η αναφορά στην επταετία δε χαίρει καμίας πρωτοτυπίας, εξαιτίας κυρίως του αφηγηματικού τρόπου προσέγγισης. Η περιγραφή του δωματίου, η κοινή τουαλέτα, η κουτσομπόλα σπιτονοικοκυρά, η παλιά αγορά, τα μικρομάγαζα, ο καθημερινός μόχθος για το μεροκάματο, η Θεσσαλονίκη, πόλη εξόχως νοσταλγική. Η γλώσσα του Κάτου με την ποιητικότητα που τη διακρίνει ενισχύει το αίσθημα αυτό. Και όμως, ο τρόπος με τον οποίο προσεγγίζει ο Αντώνης τη ζωή σε βάζει σε υποψίες, κάτι άλλο ετοιμάζει ο συγγραφέας εδώ, σκέφτεσαι.
Λίγες σελίδες αργότερα, η υποψία σου επιβεβαιώνεται, η αρχική χαλάρωση αποτελεί προμελετημένο σχέδιο από μεριάς δημιουργού. Σκιαγραφεί το σκηνικό και περιγράφει τις συνθήκες, συστήνει τη Θεσσαλονίκη του τότε στον αναγνώστη, ήρεμα και απλά, δίχως να ξεχνά την ομορφιά, όπως ο αφηγητής στο Dogville. Ξαφνικά, όλα αλλάζουν. Ο φόβος καραδοκεί και εκμεταλλεύεται την πρώτη υποψία χαραμάδας, βγάζει ρίζες, θεριεύει. Η καθημερινότητα μετατρέπεται σε κόλαση, άπαντες ύποπτοι, συνωμοσίες δίχως τελειωμό. Η ποιητική νοσταλγία παραμερίζει, η υπαρξιακή αγωνία έρχεται στο προσκήνιο, μια ατμόσφαιρα εφιαλτική, καφκική. Ο Κάτος πετυχαίνει να εφησυχάσει τον αναγνώστη, τον αφήνει να χαλαρώσει και να κάτσει βολικά στη θέση του, ύστερα, αργά και σταθερά, κλιμακώνει την ένταση, μαεστρικά. Δούρειος ίππος. Αντίστοιχη τακτική είχε ακολουθήσει και στην Αγία Αλητεία, που αποτέλεσε το βιβλίο γνωριμίας με τον ιδιαίτερο αυτό συγγραφέα, πρόταση του Β.
Η περίοδος της δικτατορίας ως λογοτεχνικό θέμα με απωθεί, βαρετές επαναλήψεις ηρωισμού και ανδρείας, υπάρχουν όμως μερικές λαμπρές εξαιρέσεις - όπως αυτή -, δημιουργοί που αφήνουν κατά μέρος το προφανές και ενσωματώνουν στη διήγησή τους την ιστορική μνήμη υπερβαίνοντας το χρόνο και τον τόπο και καθιστώντας έτσι την ιστορία τους οικουμενική και διαρκώς επίκαιρη. Και γράφοντας αυτά, μου ήρθε αναπόφευκτα στο νου ο Λοιμός του Φραγκιά.
υ.γ Είναι αρκετοί εκείνοι που φτάνουν ως αυτό το ιστολόγιο πληκτρολογώντας το όνομα του Θεσσαλονικιού συγγραφέα. Λεπτομέρειες από την ενασχόληση με τη στατιστική και την επισκεψιμότητα, ικανές να ανανεώνουν την, συνεχώς δεχόμενη επιθέσεις, αισιοδοξία.
Εκδόσεις Καστανιώτη
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου