Δευτέρα 20 Απριλίου 2015

Η νύχτα των χρησμών - Paul Auster




Είχα μόλις τελειώσει ένα κακό βιβλίο. Πραγματικά κακό. Χρειαζόμουν ένα σίγουρο καταφύγιο για να τρυπώσω άμεσα, το ίδιο κιόλας βράδυ. Η αυτοκριτική για την κακή πρώτη επιλογή υποχώρησε κάπως στη θέα της δεύτερης: Πολ Όστερ. Η βιβλιοθήκη, βλέπετε, βρισκόταν χιλιόμετρα μακριά.

Ήμουν άρρωστος για πολύ καιρό. Όταν έφθασε η ημέρα να βγω από το νοσοκομείο, μόλις που μπορούσα να περπατήσω πια, μόλις που μπορούσα να θυμηθώ ποιος υποτίθεται ότι ήμουν. Κάνε μια προσπάθεια, είπε ο γιατρός, και σε τρεις-τέσσερις μήνες θα είσαι πάλι περδίκι. Δεν τον πίστεψα, ακολούθησα όμως τη συμβουλή του έτσι κι αλλιώς. Με είχαν ξεγράψει και, τώρα που είχα ανατρέψει τις προβλέψεις τους και είχα μυστηριωδώς αποφύγει τον θάνατο, ποιαν άλλη επιλογή είχα παρά να ζήσω σαν να με περίμενε κάποια μελλοντική ζωή;

Αυτή τη γνώριμη πρωτοπρόσωπη αφήγηση είχα ανάγκη, να με αρπάξει και να με παρασύρει μαζί της, κάπου μακριά, στη Νέα Υόρκη εν προκειμένω, στο κατόπι του ήρωα που αναρρώνει μετά από μια παράξενη ασθένεια, της οποίας διέφυγε τον κίνδυνο ως εκ θαύματος, όπως τουλάχιστον οι γιατροί βεβαίωσαν, προσπαθώντας να επανέλθει, τι παράδοξο, στον βηματισμό των παλιών ημερών για να αντεπεξέλθει στα μελλούμενα. Πρόκειται για τον συγγραφέα Σίντνεϋ Ορ. Σε μια βόλτα, στο Κομπλ Χιλ του Μπρούκλιν, ανακαλύπτει ένα νέο κατάστημα χαρτικών, το Παλάτι του Χαρτιού, ιδιοκτησίας ενός παράξενου Κινέζου, απ' όπου και θα αγοράσει ένα γαλάζιο σημειωματάριο. Έτσι ξεκίνησαν όλα. Στην επιστροφή στο σπίτι, θα νιώσει την ισχυρή επιθυμία να γράψει, μήνες μετά από την τελευταία φορά, οι λέξεις στριμώχνονται για να πάρουν τη θέση τους στο χαρτί. Θυμάται την παρατήρηση ενός οικογενειακού φίλου, συγγραφέα επίσης, σχετικά με ένα ανέκδοτο, στο έβδομο κεφάλαιο του μυθιστορήματος του Χάμετ το Γεράκι της Μάλτας, που θα μπορούσε να αποτελέσει τη βάση για ένα σπουδαίο μυθιστόρημα. Αυτό θυμάται καθώς στέκεται πάνω από το ολοκαίνουριο γαλάζιο σημειωματάριο με τις λέξεις να στριμώχνονται, έτοιμες να πάρουν τη θέση τους στο χαρτί. Ο ήρωας της ιστορίας, που ο Ορ σκαρώνει στο γαλάζιο μυθιστόρημα, εκδότης στο επάγγελμα, παρατάει τα πάντα, εξαιτίας ενός τυχαίου γεγονότος, ενός παρολίγον ατυχήματος ικανού να τον σκοτώσει, που του επιφέρει μια στιγμιαία ενόραση σχετικά με τη ζωή και το πεπρωμένο, εγκαταλείπει παρορμητικά τη Νέα Υόρκη, δίχως να ενημερώσει κανέναν, δίχως προετοιμασίες και αποσκευές, με μόνο αντικείμενο το βιβλίο η Νύχτα των χρησμών, έργο της συγγραφέως  Σίλβια Μάξγουελ, το οποίο ανακάλυψε πρόσφατα μια εγγονή της και αποφάσισε να το δείξει πρώτα σε εκείνον.

Και κάπως έτσι δημιουργούνται οι οστερικές αντανακλάσεις, το βιβλίο στην καρδιά του βιβλίου, η ιστορία του εκδότη Μπάουεν δια χειρός του συγγραφέα Ορ, η ιστορία του συγγραφέα Ορ δια χειρός του συγγραφέα Ό-στε-ρ. Ο πέπλος που χωρίζει το φανταστικό από το ρεαλιστικό τοποθετείται κάθετα  εμπλέκοντας τον αναγνώστη ακόμα περισσότερο. Ο Όστερ είναι μάστορας της αφήγησης, σχόλιο κοινότυπο και χιλιοδιατυπωμένο, όμως η επανάληψη είναι απαραίτητη τις περισσότερες φορές, ειδικότερα με τόσες μετριότητες τριγύρω. Είναι και ο κατάλληλος να ξεναγήσει τον αναγνώστη στη Νέα Υόρκη, ακόμα μία επανάληψη. Και κάπως έτσι δεν μπορείς να αφήσεις το βιβλίο από τα χέρια σου, σκεπτόμενος πόσο άδικος είναι ο χαρακτηρισμός ευκολοδιάβαστο, κατηγορία που δίχως δεύτερη σκέψη προσάπτεται, συγκεχυμένη με την απλοϊκότητα, τη χαμηλού επιπέδου λογοτεχνία, δίχως να λαμβάνεται υπόψη η ικανότητα στην αφήγηση, η ικανότητα να σκαρώσει και να διηγηθεί κάποιος μια καλή ιστορία, δίχως την ανάγκη να περιπλέξει άνευ λόγου τα πράγματα, σε μια μάταιη προσπάθεια να εντυπωσιάσει. Και κάπως έτσι επανέρχομαι στις ράγες της ανάγνωσης, νιώθοντας τυχερός που προηγήθηκε ένα κακό ανάγνωσμα, για να χαλυβδώσει το αισθητικό κριτήριο, να απλώσει το σκοτάδι για να λάμψει η ομορφιά.


Μετάφραση Βίκυ Κυριαζή
Εκδόσεις Σ.Ι. Ζαχαρόπουλος    


  

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου