Ο χρόνος γερνάει γρήγορα - Antonio Tabucchi

Το έχω πει, το ξαναλέω: ζηλεύω αυτούς που διαβάζουν για πρώτη φορά κάποια βιβλία. Ίσως να ενίσχυε περισσότερο το Εγώ μου αν έλεγα: μα καλά, δεν έχεις διαβάσει Ταμπούκι (για παράδειγμα); Η ζήλια όμως δεν αφήνει ούτε υποψία χώρου στο Εγώ. Κάποιος θα διαβάσει για πρώτη φορά Ταμπούκι. Ζήλια. Έτσι ξεκίνησε η ιστορία αυτή.

Σκέφτομαι, είπε, να διαβάσω τη Χαμένη κεφαλή του Νταμασένου Μοντέιρου. Αντέδρασα: όχι, είπα, να μη γνωρίσεις τον Ταμπούκι απ' αυτό το βιβλίο, θα σου δανείσω το Έτσι ισχυρίζεται ο Περέιρα. Έτσι θα γίνει, συμπλήρωσα. Συμφώνησε. Εγώ ένιωσα και χαρά μαζί με τη ζήλια. Για τέτοια ζήλια μιλάω.

Κάποιες μέρες αργότερα, σπίτι του ξανά. Δεν σου είπα, είπε, τελείωσα τον Ταμπούκι. Και; ρώτησα με αγωνία. Τι και; μου άρεσε, είπε με φυσικότητα.

Εγώ σκέφτηκα: καιρό έχω να διαβάσω κάτι δικό του, για την ακρίβεια νιώθω πως έχω καιρό να διαβάσω κάτι συγκλονιστικό, κάτι που θα καθορίσει -ανάμεσα σε τόσα άλλα- και τη δική μου αφηγηματική φωνή, θα στοιχειώσει τα επόμενα κείμενα με έμπνευση και δέος. Το σκέφτηκα και το είπα. Εκείνος μπορούσε πια να καταλάβει επακριβώς τι εννοούσα, παρ' όλα αυτά ρώτησα: καταλαβαίνεις τι εννοώ;

Πέρασαν δύο ή τρεις εβδομάδες από εκείνο το βράδυ. Θα τελείωνα μέσα στη μέρα τη συλλογή διηγημάτων του Πένκοφ, Ανατολικά της δύσης, ήδη σε κάποια άκρη του μυαλού γύριζε το γρανάζι επιλογής του επόμενου βιβλίου, είχα διάφορες ιδέες, ο Ταμπούκι είχε κάπου καταχωνιαστεί, ξαφνικά, από το πουθενά, θαρρείς, εμφανίστηκε ολόλαμπρος. Μα ναι, Ταμπούκι θα διαβάσω.

Σκέφτηκε ότι αν φώναζε τον γιατρό, τον οποίο ήξερε πλέον πολύ καλά, θα του έλεγε πως ήταν άρρωστος από λογοτεχνία, παρατήρηση που την είχε ήδη κάνει στο παρελθόν. Ήταν σαν να τον άκουγε: αγαπητέ μου, το πρόβλημα έγκειται κυρίως στο γεγονός ότι παίρνεις λαθεμένες στάσεις, θα έλεγε κανείς ότι παίρνεις λαθεμένες στάσεις σε όλη σου τη ζωή, για να γράψεις, γιατί το πρόβλημα δυστυχώς είναι ότι γράφεις, χωρίς παρεξήγηση, αντί να κάνεις μια ζωή που να συνάδει περισσότερο με την υγιεινή και την ευζωία, δηλαδή να πας σε μια πισίνα ή να τρέξεις με κοντά παντελόνια όπως κάνουν κάποιοι συνομήλικοί σου, εσύ κάθεσαι μέρες ολόκληρες σκυμμένος να γράφεις τα βιβλία σου, κι όχι μόνο σκύβεις προς τα εμπρός, όπως είδα, αλλά και κάθεσαι στραβά σαν κακοχυμένος λουκουμάς, η σπονδυλική σου στήλη μοιάζει με θάλασσα όταν έχει λίβα, είναι θεόστραβη, τώρα πια δεν προλαβαίνεις να τη διορθώσεις, θα μπορούσες όμως να τη βασανίζεις λιγότερο, επειδή νομίζω δεν ξέρεις να διαβάσεις τις ακτινογραφίες που σου έφερα, για να καταλάβεις μια για πάντα, θα σου φέρω αύριο μια πλαστική σπονδυλική στήλη που μελετούσα στο πανεπιστήμιο και είναι λυόμενη, θα τη φτιάξω με πρότυπο τη δική σου, έτσι θα δεις μια για πάντα πώς την έχεις καταντήσει.

Ο χρόνος γερνάει γρήγορα, πολύ γρήγορα, θα συμπλήρωνα εγώ με την υπερβολή που ενίοτε με διακρίνει, ίσως να έλεγα και τάχιστα, όμως όταν διαβάζω κάτι δικό του ο χρόνος παρεκτρέπεται ή τιθασεύεται, δεν είμαι σίγουρος, υπακούει πάντως σε κάποιες άλλες μεταβλητές, χωρίζεται σε εσωτερικό και εξωτερικό χρόνο, η βουή του γεμάτου καφέ υποχωρεί, ο σερβιτόρος τρέχει πιο αργά, τα μουσικά μέρη μακραίνουν, και η διάσπαση προσοχής που με βασανίζει με ερωτήματα ασήμαντα και άσχετα παραδίδεται, κρατάει την ανάσα της για να την ελευθερώσει ξαφνικά με το κλείσιμο του βιβλίου. Αυτό είχα ανάγκη, εκείνη τη στιγμή, που ένιωθα ταυτόχρονα χαρά και λύπη, τι συναίσθημα και αυτό, το πιο ακραίο, το πιο μπάσταρδο, το πιο περίπλοκο απ' όλα, χαρά και λύπη μαζί. Για άλλα βιβλία θα έπρεπε να γράφω και όμως γι' αυτό ένιωσα την ανάγκη να πω τόσα για να πω τελικά: νιώθω χαρά και λύπη ταυτόχρονα. Και λέω πως νικάει η χαρά. Γιατί έτσι πρέπει να γίνεται. Η χαρά νικάει, και η παρουσία της λύπης τονίζει τη χαρά, της δίνει επιπλέον βάρος και επιπρόσθετη αξία. Και αν το πεις, φέρνεις τον ίδιο σου τον εαυτό προ τετελεσμένων γεγονότων, το είπες: Η χαρά νικάει, και η παρουσία της λύπης τονίζει τη χαρά, της δίνει επιπλέον βάρος και επιπρόσθετη αξία.


Μετάφραση Ανταίος Χρυσοστομίδης
Εκδόσεις Άγρα