Αμερικάνικη έρημος - Πέρσιβαλ Έβερετ

Το εύρημα είναι άραγε ευχή ή κατάρα για έναν συγγραφέα; Λύση ή παγίδα; Μέσο ή σκοπός;
Δυστυχώς τα περισσότερα μυθιστορήματα που στηρίζονται σε ένα εύρημα δεν με συγκινούν πέραν της αρχικής έκπληξης. Ευτυχώς ο Έβερετ το χειρίζεται μαεστρικά, το θέτει στην υπηρεσία της πλοκής, του μύθου.

Ο Θίοντορ Στρητ είναι ένας καθηγητής πανεπιστημίου, η διοίκηση για να τον μονιμοποιήσει απαιτεί να εκδώσει κάτι, οι απορριπτικές απαντήσεις των εκδοτικών οίκων φέρνουν όλο και πιο κοντά το ενδεχόμενο της απόλυσης. Είναι παντρεμένος με δύο παιδιά και υποθήκη, απέχει πολύ από το να χαρακτηριστεί ευτυχισμένος και ψυχικά ισορροπημένος. Αποφασίζει να θέσει τέλος στην ζωή του, παίρνει το αυτοκίνητο για να πάει στο μέρος όπου έχει αποφασίσει να δώσει το τέλος, στον δρόμο τον προλαβαίνει όμως μια νταλίκα και συγκρούεται μαζί του. Ο Θίοντορ απομένει στην εθνική νεκρός, σώμα δίχως κεφάλι. Ο υπεύθυνος του γραφείου τελετών θα ράψει όπως όπως το κεφάλι στο σώμα. Κατα την διάρκεια της τελετής ο Θιοντόρ θα σηκωθεί από το φέρετρο.

Το παραπάνω αποτελεί απλώς την εισαγωγή του βιβλίου, δεν είναι κάποιο μυστικό της πλοκής.

Με βάση αυτό και βοηθό την πλοκή ο Έβερετ αναφέρεται στην Αμερική του σήμερα. Δημοσιογράφοι και επιστήμονες, ασφαλιστικές εταιρίες και θρησκευτικές οργανώσεις, μεταφυσική αγωνία και ρεαλισμός, και πάνω από όλα η οικογένεια και η αγάπη, η ζωή και ο θάνατος.

"Ο θάνατος με γοητεύει. Είναι η πιο συναρπαστική ανθρώπινη λειτουργία, περί αυτού πρόκειται. Μια αναγκαία, αναπόφευκτη λειτουργία. Όταν πεθάνατε, όταν το κεφάλι σας αποκόπηκε από το σώμα σας, όλα σταμάτησαν, όλοι σταμάτησαν, σταμάτησαν και κοίταξαν, όλοι οι ήχοι σταμάτησαν, φωνές, πουλιά, ο χρόνος σταμάτησε. Μετά, εκείνη η φορτισμένη στιγμή χάθηκε, και τα πάντα άρχισαν ξανά. Ο θάνατος είναι ένα σημείο στο χρόνο χωρίς διαστάσεις, χωρίς νόημα, ασήμαντο, αλλά περιέχει όλες τις γνώσεις περί ζωής."

Είναι η εποχή που αρχίζουν να εμφανίζονται οι λίστες με τα αγαπημένα της χρονιάς, εγώ λίστες δεν κάνω και ας τις χαζεύω όταν βρεθούν μπροστά μου, αλλά (βοηθούμενη σαφέστατα και από την χρονική συγκυρία) η αμερικάνικη έρημος είναι ένα από τα καλύτερα βιβλία που διάβασα φέτος. Σκέφτομαι επίσης ότι, εκτός του ζητήματος με το εύρημα που έθεσα παραπάνω, υπάρχει και κάτι ακόμα που δίνει αξία στον συγγραφέα και αυτό είναι η μαεστρία και η ικανότητα με την οποία ενσωματώνει την περιπέτεια στην ιστορία του. Φοβάμαι να σκεφτώ πόσο υπερβολική και ανούσια θα μπορούσε να αποδοθεί από κάποιον λιγότερο ταλαντούχο δημιουργό, ειδικά σεναριογράφο-σκηνοθέτη.

Κατά την προσωπική μου γνώμη ο Έβερετ είναι φαν του Τομ Ρόμπινς, μερικές γραμμές του έργου έκρυβαν επιρροές αλλά μπορεί και να είναι απλώς ιδέα μου.

Η τελευταία σκηνή είναι μία από εκείνες για τις οποίες δίνεις στον εαυτό σου την υπόσχεση πως δε θα επιτρέψει να τις ξεχάσει ποτέ.


Μετάφραση Χίλντα Παπαδημητρίου.
Εκδόσεις Πόλις.