Η πρόσφατη επανέκδοση του μυθιστορήματος του Αλέξανδρου Κοτζιά, Φανταστική περιπέτεια, και τα όσα διθυραμβικά σχόλια την συντρόφευσαν, πρόσθεσαν το όνομα του Αθηναίου λογοτέχνη στη λίστα με τα προσεχώς. Η σαββατιάτικη βόλτα σε παλαιοβιβλιοπωλείο του κέντρου είχε ως "λάφυρο", μεταξύ άλλων, τη Μηχανή.
Ο Κώστας ζει στην οδό Κεραμεικού. Ο μισθός του, ως κομπάρσου του Εθνικού, δεν του επιτρέπει τίποτα καλύτερο από την τρώγλη στην οποία κατέφυγε όταν η γυναίκα του τον πέταξε έξω πριν χρόνια. Έχει γενέθλια, κλείνει τα 50. Εκείνος θα επιθυμούσε η μέρα να κυλήσει αδιάφορα, κανείς να μην ασχοληθεί μαζί του. Όμως τα πράγματα θα κυλήσουν διαφορετικά. Πάντα υπάρχει περιθώριο για το χειρότερο.
Το στοιχείο το οποίο κυρίως χαρακτηρίζει τη νουβέλα είναι η ιδιαίτερη γλώσσα του συγγραφέα, η οποία θα μπορούσε να προσδιοριστεί ως μια αργκό εκδοχή της καθαρεύουσας. Πρόζα ιδιόρρυθμη με ελάχιστα σημεία στίξης, με, συχνά, δυσδιάκριτες εναλλαγές υποκειμένου, με διαρκή παρεμβολή σχολίων και σκέψεων. Αποτέλεσμα των παραπάνω, ο χρόνος που απαιτείται για να βρει ο αναγνώστης ρυθμό. Ορισμένα αποσπάσματα απαιτούν μία δεύτερη ανάγνωση ώστε να γίνουν κατανοητά. Η αλήθεια είναι πως σε ορισμένα σημεία το κείμενο κολλάει σε αυτή τη γλωσσική ιδιαιτερότητα, εγκλωβίζεται. Το τελικό αποτέλεσμα αφήνει, μάλλον, μία ανάμεικτη γεύση.
Πέρα από τη δεδομένη ιστορία του Κώστα, ο Κοτζιάς βρίσκει την ευκαιρία να σχολιάσει και να σατιρίσει την πραγματικότητα της εποχής (αλλά και ένα μεγάλο μέρος της εγχώριας κινηματογραφικής παραγωγής), κάτι το οποίο μοιάζει να είναι ίδιον του έργου του. Αρχίζοντας από τη γειτονιά του Κεραμεικού, η οποία ήδη αρχίζει να γνωρίζει την εγκατάλειψη, ο συγγραφέας πραγματοποιεί ένα οδοιπορικό στην άσχημη πλευρά του κέντρου της πόλης. Μία αθηναϊκή νουβέλα.
Στο, υπό κατάρρευση, σπίτι του δεσπόζει μία έγχρωμη τηλεόραση την οποία ο ήρωας αγόρασε από ένα Λιβανέζο. Η συσκευή αυτή θα αποτελέσει αιτία διαμάχης στον επικείμενο αρραβώνα της κόρης του. Κοινωνική υποχρέωση για την οποία ο Κώστας καλείται να επιστρέψει προσωρινά στην οικογενειακή εστία. Η σημασία του φαίνεσθαι. Η γειτονιά ως κολαστήριο, παντελής απουσία ιδιωτικότητας.
Εκτός από το αθώο βρέφος στην κούνια και την κόρη του, οι υπόλοιποι χαρακτήρες καθοδηγούνται από κίνητρα ιδιοτέλειας. Σε σύγκριση μαζί τους ο Κώστας κερδίζει τη συμπάθεια χωρίς απαραίτητα να την αξίζει. Έχει το δικό του, τεράστιο, μερίδιο ευθύνης για όσα του συμβαίνουν, αλλά η εξέλιξη της ιστορίας του χαρίζει το δικαίωμα στη δικαιολογία.
Συνοψίζοντας, η Μηχανή είναι μία ιδιαιτέρως ενδιαφέρουσα νουβέλα παρά τις όποιες ενστάσεις γύρω από τη γλώσσα και την τεχνική του συγγραφέα. Σίγουρα δεν είναι το αντιπροσωπευτικότερο έργο του πολυγραφότατου Κοτζιά και η ανάγνωσή της αποτέλεσε μία πρώτη γνωριμία με το λογοτεχνικό σύμπαν του δημιουργού.
Εκδόσεις Κέδρος
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου