Η σιωπή των νεκρών - Jean Paul Noziére

Ο Κριστιάν Μιλιούς, γνωστός και με το παρατσούκλι Μπλου που του κόλλησαν οι συνάδελφοί του στο τμήμα, βγαίνει στη σύνταξη. Τα τελευταία χρόνια της υπηρεσίας του οι ανώτεροι συνήθιζαν να του φορτώνουν όλη τη χαμαλοδουλειά. Μόλις κάποια υπόθεση αποδεικνυόταν πιο σύνθετη άμεσα την ανέθεταν σε άλλον. Εκείνος στωικά περίμενε να περάσει ο καιρός, να βγει στη σύνταξη, να απαλλαγεί από τους κατ’ ευφημισμόν συναδέλφους του. Δεν έκανε τίποτα παραπάνω απ’ αυτό που του ζητούσαν, βιαστικά έκλεινε τις υποθέσεις για να βυθιστεί αμέσως στην εφημερίδα. Η τελευταία υπόθεση που ανέλαβε ήταν μια φαινομενικά αθώα αυτοκτονία. Ένας Άραβας βρέθηκε νεκρός στο τροχόσπιτό του δίπλα στη λίμνη λίγο έξω από τη μικρή επαρχιακή πόλη. Παρά το γεγονός πως η σύντομη επιτόπια έρευνα έφερε στο φως στοιχεία ικανά να κινήσουν την περιέργειά του, εκείνος θα κλείσει βιαστικά την υπόθεση. Θα συναντήσει την αδερφή του θύματος η οποία επιμένει πως ο αδερφός της δε θα αυτοκτονούσε ποτέ αλλά γρήγορα συμβιβάζεται με τη μοίρα του μέσου Άραβα μετανάστη που θεωρείται πολίτης δεύτερης κατηγορίας όχι μόνο από την κοινωνία αλλά και από τις επίσημες αρχές του κράτους.

Στις μέρες μετά τη συνταξιοδότηση ο χρόνος θα διασταλεί, οι ώρες θα κυλούν αργά για τον Κριστιάν ο οποίος ζει μόνος του μετά το θάνατο της γυναίκας του. Οι δύο του κόρες τον κατηγορούν για το θάνατό της ενώ με το γιο του συντηρεί μια τυπική ηλεκτρονική αλληλογραφία. Περνά μεγάλο μέρος της ημέρας του σε ένα τάνγκο-μπαρ με το όνομα «Σώματα Ασώματα». Ο χορός είναι ένα πρόσκαιρο και σύντομο αποκούμπι απέναντι στη μοναξιά. Στο μπαρ θα γνωρίσει τον Κοκκινομάλλη, έναν νεαρό ζιγκολό που φιλοδοξεί να γίνει ιδιωτικός ντετέκτιβ. Η βαρεμάρα σε συνδυασμό με κάποιες τύψεις θα τον οδηγήσουν στην απόφαση να ανοίξει ξανά το φάκελο της αυτοκτονίας. Τα στοιχεία θα τον οδηγήσουν σε έναν πάμπλουτο, πρώην ακόλουθο πρεσβείας, που είναι γνωστός στην περιοχή ως Πρέσβης.

Πρόκειται για το καλοκαίρι του μεγάλου καύσωνα στη Γαλλία. Η υπόθεση λαμβάνει χώρα στην επαρχία, μακριά από την παρισινή λάμψη. Νουάρ μυθιστόρημα, τέκνο γνήσιο της γαλλικής παράδοσης στο είδος. Η αστυνομική αναζήτηση αποτελεί την επίφαση, το όχημα μέσω του οποίου ο συγγραφέας επιλέγει να εκφραστεί, η σκοπιά από την οποία παρατηρεί την εποχή και τους ανθρώπους της. Το κυνήγι του δολοφόνου προσδίδει το απαραίτητο σασπένς στο βιβλίο με τον αναγνώστη να δυσκολεύεται να το αφήσει από τα χέρια του θέλοντας να μάθει τι θα συμβεί στην επόμενη σελίδα. Όμως, αυτό από μόνο του δε θα ήταν αρκετό, είναι δεκάδες (αν όχι εκατοντάδες) τα νουάρ μυθιστορήματα που κυκλοφορούν ανήκοντας σε ένα λογοτεχνικό είδος ανέκαθεν αγαπητό που τα τελευταία χρόνια κερδίζει όλο και περισσότερους αναγνώστες. Ο πλουραλισμός και η τριβή ‘‘αυστηροποιούν’’  τα κριτήρια του αναγνωστικού κοινού ενώ ταυτόχρονα οι απαιτήσεις μεγαλώνουν καθώς η διαλεύκανση του εγκλήματος από μόνη της δε φαντάζει αρκετή.

Ο Νοζιέρ τα καταφέρνει περίφημα. Σε μια ιστορία που δε χρήζει ιδιαίτερης πρωτοτυπίας προσδίδει στοιχεία ικανά να κάνουν ξεχωριστό αυτό το μυθιστόρημα. Χαρακτήρες δουλεμένοι, σχολιασμός και αποτύπωση της σύγχρονης εποχής, κορυφώσεις στην αγωνία, ανατροπές, πλοκή σφικτή. Ψηφίδες στο κολάζ αποτελούν μεταξύ άλλων το παρακμιακό μπαρ και οι μεσήλικες, μοναχικοί θαμώνες του, η ζωή στην επαρχία, οι μετανάστες από τις πρώην γαλλικές αποικίες, ο θρησκευτικός φομενταλισμός, η μοναξιά και η ανάγκη για ανθρώπινη επαφή, οι δύσκολες οικογενειακές σχέσεις. Οι χαρακτήρες του μυθιστορήματος είναι άνθρωποι ατελείς, αντιήρωες που αγωνίζονται με όση αξιοπρέπεια διαθέτουν σε ένα βαθιά ανθρώπινο βιβλίο.

Με τη Σιωπή των νεκρών ο Νοζιέρ κέρδισε το 2007 το Μεγάλο Βραβείο Νουάρ Μυθιστορήματος.



Μετάφραση Δημήτρης Σιδηρόπουλος
Εκδόσεις Πόλις

(πρωτοδημοσιεύτηκε στο mixtape.gr)